Αποκάλυψη από τις στάχτες του Βεζούβιου: Ανάγνωση παπύρου αποδίδει έργο του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Φιλόδημου

Αποκάλυψη από τις στάχτες του Βεζούβιου: Ανάγνωση παπύρου αποδίδει έργο του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Φιλόδημου Facebook Twitter
Ελληνικά γράμματα στον πάπυρο Herculaneum που φυλάσσεται στις βιβλιοθήκες Bodleian της Οξφόρδης / φωτ.: Vesuvius Challenge
0

Ένας καμένος πάπυρος που διασώθηκε από τη βιβλιοθήκη μιας πολυτελούς ρωμαϊκής βίλας στην Ηράκλεια, κοντά στην Πομπηία, έρχεται στο φως σχεδόν 2.000 χρόνια μετά την έκρηξη του Βεζούβιου.

Χάρη σε σύγχρονες τεχνικές ακτινογραφίας και ψηφιακής επεξεργασίας στα ευρύματα από την έκρηξη του Βεζούβιου, οι επιστήμονες κατάφεραν να αναγνωρίσουν το περιεχόμενο του παπύρου, αποκαλύπτοντας ότι πρόκειται για το έργο "Περί Κακιών" (On Vices) του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Φιλόδημου, ενός σημαντικού εκπροσώπου της Επικούρειας φιλοσοφίας του 1ου αιώνα π.Χ.

Η αποκάλυψη έγινε στο πλαίσιο μιας διεθνούς συνεργασίας, με βασικούς φορείς το University College London, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και τη Βιβλιοθήκη Bodleian, όπου φυλάσσεται ο πάπυρος με την κωδική ονομασία PHerc. 172. Το έγγραφο υπέστη προηγμένη σάρωση με ακτίνες Χ στο εθνικό εργαστήριο Synchrotron Diamond της Βρετανίας. Εκεί, εντοπίστηκαν ίχνη αρχαίας μελάνης που σχημάτιζαν λέξεις στα ελληνικά, με πιο εντυπωσιακή την επανάληψη της λέξης «ἀηδία» (αηδία ή αποστροφή).

Ο πάπυρος αποτελεί μέρος μιας συλλογής εκατοντάδων παπύρων που είχαν βρεθεί τον 18ο αιώνα σε μια ρωμαϊκή έπαυλη, που πιστεύεται ότι ανήκε στον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα. Παρότι οι περισσότεροι πάπυροι σώθηκαν μόνο ως απανθρακωμένα τεμάχια, οι νέες τεχνολογίες δίνουν σήμερα τη δυνατότητα για μη καταστροφική ανάγνωση του περιεχομένου τους — χωρίς να χρειάζεται το φυσικό ξετύλιγμα, το οποίο συχνά οδηγούσε σε ολική καταστροφή.

Ο δρ Μάικλ ΜακΌσκερ, παπυρολόγος του UCL, ανέφερε: «Είναι ο πρώτος πάπυρος στον οποίο μπορέσαμε να διακρίνουμε τη μελάνη απευθείας από τη σάρωση. Δεν γνωρίζαμε καν αν είχε γράμματα επάνω του». Η τεχνική αυτή «εικονικού ξετυλίγματος» (virtual unwrapping) ανέπτυξε περαιτέρω η ομάδα του διαγωνισμού Vesuvius Challenge, ενός διεθνούς διαγωνισμού που ξεκίνησε το 2023 με στόχο την αποκρυπτογράφηση των απανθρακωμένων παπύρων.

Η προσπάθεια απέδωσε καρπούς, όταν οι ερευνητές Σον Τζόνσον, Μαρσέλ Ροθ και Μίχα Νοβάκ εντόπισαν τον τίτλο και τον συγγραφέα του έργου στα εσώτερα στρώματα του παπύρου, κερδίζοντας το βραβείο των 60.000 δολαρίων για τον εντοπισμό τίτλου. Πέρα από την αναγραφή του τίτλου και του ονόματος «Φιλόδημος», πιθανή είναι και η ύπαρξη αρίθμησης που παραπέμπει στο πρώτο από τουλάχιστον δέκα βιβλία της σειράς, με θεματικές όπως η αλαζονεία, η φιλαργυρία, η κολακεία και η διοίκηση της οικίας.

Η συγκεκριμένη επιτυχία βασίστηκε στα θεμέλια που τέθηκαν το 2024, όταν μια ομάδα φοιτητών κέρδισε το μεγάλο βραβείο των 700.000 δολαρίων του διαγωνισμού χάρη στην ανάπτυξη αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης, που κατάφεραν να αναγνωρίσουν 2.000 ελληνικά γράμματα σε διαφορετικό πάπυρο.

Σήμερα, η ερευνητική δραστηριότητα επιταχύνεται. Τον Μάρτιο, σκαναρίστηκαν 18 πάπυροι στο Diamond, ενώ άλλοι 20 αναλύονται αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Συγχρονότρονου της Γκρενόμπλ. Παρότι έχουν εντοπιστεί ίχνη μελάνης και σε άλλους παπύρους, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η μετατροπή αυτών των δεδομένων σε συνεκτικά κείμενα παραμένει πρόκληση.

«Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι πώς να μετατρέψουμε τεράστιους όγκους δεδομένων σε επίπεδες, διακριτές και επεξεργάσιμες εικόνες, ώστε να διακρίνεται καθαρά η γραφή», εξηγεί ο Δρ Μπρεντ Σιλς από το Πανεπιστήμιο του Κεντάκι, συνιδρυτής του Vesuvius Challenge.

Η ανακάλυψη αυτή, σύμφωνα με τον ΜακΌσκερ, είναι μόνο η αρχή: «Η πρόοδος που έχει σημειωθεί τα τελευταία τρία έως πέντε χρόνια είναι θεαματική. Σε όρους κλασικών σπουδών, αυτό είναι επανάσταση».

Με πληροφορίες από Guardian

Τech & Science
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ανακαλύφθηκε νέο ιπτάμενο ερπετό που πετούσε πάνω από τους δεινόσαυρους πριν 200 εκατ. χρόνια

Τech & Science / Ανακαλύφθηκε νέο ιπτάμενο ερπετό που πετούσε πάνω από τους δεινόσαυρους πριν 200 εκατ. χρόνια

Το απολίθωμα, μια γνάθος που διατηρήθηκε σε εξαιρετική κατάσταση, αναλύθηκε με σύγχρονες τεχνικές σάρωσης, αποκαλύπτοντας χαρακτηριστικά που το κατατάσσουν σε ένα άγνωστο έως τώρα είδος
LIFO NEWSROOM
Επαναφορά ακοής με μία ένεση: Επαναστατική γονιδιακή θεραπεία αποκαθιστά την ακοή σε παιδιά και ενήλικες

Τech & Science / Επαναφορά ακοής με μία ένεση: Επαναστατική γονιδιακή θεραπεία αποκαθιστά την ακοή σε παιδιά και ενήλικες

Εντυπωσιακά αποτελέσματα μέσα σε λίγες εβδομάδες από νέα θεραπεία που στοχεύει το γονίδιο OTOF – Παιδιά απέκτησαν ξανά την αίσθηση της ακοής, με μία επταετή να συνομιλεί κανονικά με τη μητέρα της τέσσερις μήνες μετά
LIFO NEWSROOM
Κοινό βακτήριο που βρίσκεται στο στομάχι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε τουλάχιστον 12 εκατ. ανθρώπους

Τech & Science / Ελικοβακτηρίδιο: Κοινό βακτήριο που βρίσκεται στο στομάχι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε τουλάχιστον 12 εκατ. ανθρώπους

Οι περισσότεροι μολύνονται με το βακτήριο όταν είναι παιδιά και μπορεί να το έχουν για χρόνια χωρίς να το ξέρουν, γιατί συνήθως δεν έχει συμπτώματα
LIFO NEWSROOM
Πώς να αναγνωρίσετε αν έχετε «έλλειμμα ντοπαμίνης» – και τι να κάνετε για να το επαναφέρετε σε ισορροπία

Τech & Science / Πώς να αναγνωρίσετε αν έχετε «έλλειμμα ντοπαμίνης» – και τι να κάνετε για να το επαναφέρετε σε ισορροπία

Σε έναν κόσμο γεμάτο υπερδιέγερση από μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπερεπεξεργασμένες τροφές και ψηφιακές απολαύσεις, ο εγκέφαλος κατακλύζεται από τεχνητές εξάρσεις ντοπαμίνης
LIFO NEWSROOM
«Απλά... ουάου»: Σπάνιο ηλεκτρικό φαινόμενο απαθανατίστηκε από αστροναύτη της NASA

Τech & Science / «Απλά. Ουάου»: Σπάνιο ηλεκτρικό φαινόμενο απαθανατίστηκε από αστροναύτη της NASA

Η εικόνα δείχνει ένα σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο που είναι δύσκολο να εντοπιστεί από το έδαφος αλλά γίνεται πιο ορατό από το διάστημα, σε ύψος περίπου 400 χιλιομέτρων από τη Γη
LIFO NEWSROOM
Η Apple ενώνει τις δυνάμεις της με τη SpaceX, εισάγοντας το Starlink στα iPhones

Τech & Science / Η Apple ενώνει τις δυνάμεις της με τη SpaceX, εισάγοντας το Starlink στα iPhones

O Έλον Μασκ ανέφερε ότι οι χρήστες μπορούν να αναμένουν υποστήριξη για εικόνες, μουσική και podcasts μέσω της τρέχουσας τεχνολογίας Starlink, με σχέδια για προσθήκη υποστήριξης βίντεο σε μελλοντικές ενημερώσεις
LIFO NEWSROOM
Σταματήστε να μετράτε πρόβατα... και άλλα ανούσια tips για να σας πάρει ο ύπνος

Τech & Science / Σταματήστε να μετράτε προβατάκια και ακόμα επτά πρακτικά tips για να σας πάρει ο ύπνος

Από την αλλαγή περιβάλλοντος μέχρι το να σταθείτε ξυπόλητοι στο κρύο πάτωμα του μπάνιου, ειδικοί μοιράζονται δοκιμασμένα κόλπα για να χαλαρώσετε και να ξαναβυθιστείτε στην αγκαλιά του Μορφέα
LIFO NEWSROOM