"Τι ωραία που περνούν στη Μακρόνησο!" σκέφτηκε το Υπουργειο Στρατιωτικων το 1948, "για να τραβήξουμε ωραίες φωτογραφίες και μετά να τις κάνουμε καρτ ποστάλ!"
Κι έτσι, όπως διαβάζω εδώ, ο φωτογραφος Αποστολος Βερβερης κατοπιν αναθεσης/εντολης απο το υπουργειο Στρατιωτικων ανελαβε να καταγραψει φωτογραφικα το ημερησιο προγραμμα στα στρατοπεδα της Μακρονησου.
Το υλικο απετελεσε μερος μιας φωτογραφικης εκθεσης που εγινε στο Ζαππειο το 1948. Επισης μερικες προσεκτικα επιλεγμενες φωτογραφιες εκτυπωθηκαν ως καρτ ποσταλ για μια πιο ευρεια κυκλοφορια...
Να μερικές:
Είναι η πρωτη καταγραφη φωτογραφικης προπαγανδας και καρτ ποσταλ, κατα την διαρκεια του Εμφυλιου πολεμου.
========
Βικιπαίδεια:
Το στρατόπεδο της Μακρονήσου κατασκευάστηκε επί κυβέρνησης του κεντρώου πολιτικού Θ. Σοφούλη.
Ο μετέπειτα πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου συμμετείχε στην κυβέρνηση αυτή ως υπουργός. Από τον Απρίλιο του 1947 η Μακρόνησος και στη διάρκεια του Εμφυλίου χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο συγκέντρωσης "εθνικής αναμόρφωσης" για χιλιάδες κομμουνιστές, πολιτικούς κρατούμενους και λιποτάκτες στρατιώτες.
Τον Οκτώβριο του 1949 ιδρύθηκε ο αυτόνομος Οργανισμός Αναμορφωτηρίων Μακρονήσου με τα γνωστά αρχικά "Ο.Α.Μ." που όμως σε πολύ μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, μετά την επίσκεψη στο νησί της Βασίλισσας Φρειδερίκης, διαλύθηκε.
Οι εξορίσεις στην Μακρόνησο συνεχίστηκαν από τις κυβερνήσεις που ακολούθησαν (Σ. Βενιζέλου, Ν. Πλαστήρα, ξανά Σ. Βενιζέλου) δηλαδή από κυβερνήσεις στις οποίες ηγούνταν πολιτικοί του Κέντρου, και με την πολιτική υποστήριξη των κομμάτων της Δεξιάς, μέχρι την σταδιακή κατάργησή τους την περίοδο 1951-1952 επί κυβερνήσεων Ν. Πλαστήρα (κυβέρνηση συνασπισμού) και Αλ. Παπάγου (κυβέρνηση Δεξιάς) όπως προκύπτει από τα αρχεία της ελληνικής Βουλής.
Εξ αυτών των λόγων, το νησί κρίθηκε, στα νεώτερα χρόνια, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, μνημείο της εποχής του εμφυλίου, οπότε σήμερα νησί και κτίσματα των επιμέρους στρατοπέδων σε αυτό προστατεύονται από παρεμβάσεις.
Ο επίσημος δικτυακός τόπος του δήμου Κέας, περιγράφει την ιστορία της Μακρονήσου ως εξής:
"Το τέλος του Β' Παγκοσμίου πολέμου ακολουθεί η αρχή του εμφυλίου πολέμου. Η Μακρόνησος αποτελεί μία από ης μελανότερες σελίδες της ιστορίας του. Το 1947 εξορίζονται εκεί όλοι οι νεοσύλλεκτοι στρατιώτες με "ύποπτα φρονήματα", επανδρώνοντας τα τρία ειδικά τάγματα οπλιτών (Α' ΕΤΟ, Β' ΕΤΟ, Γ' ΕΤΟ). Το 1948 δημιουργείται το 4ο τάγμα στο οποίο μεταφέρονται οι πολιτικοί εξόριστοι.
Σαν "κολυμπήθρα του Σιλωάμ" όπως ονόμαζαν το Μακρονήσι, ο τρόμος και τα βασανιστήρια ήταν η μέθοδος για ιδεολογική αναβάπτιση η οποία θα δηλωνόταν με την δήλωση μετάνοιας .
Έλληνες βασάνιζαν Έλληνες. "Πατριώτες" βασάνιζαν Πατριώτες.
Σε σκηνές ενός ατόμου ζούσαν τρεις. Οι δοκιμασίες πολλές και κυρίως αυτή ως δίψας. Όταν δεν μπορούσε να φτάσει το καΐκι που μετέφερε νερό, τους έδιναν αλμυρό μπακαλιάρο... Απειλές, ατομικοί και ομαδικοί βασανισμοί βρίσκονταν στο καθημερινό πρόγραμμα με σκοπό να σκύψουν το κεφάλι, να καμφθεί το ηθικό.
Όσοι δεν υπέγραφαν δήλωση μετάνοιας μεταφέρονταν στην χαράδρα του Α' ΕΤΟ κι από εκεί πέρναγαν στρατοδικείο. Όσοι υπέγραφαν, για να αποδείξουν την ανάνηψή τους, τους έβαζαν πέτρες στα χέρια και τους διέταζαν να λιθοβολήσουν τους αμετανόητους. Αυτούς που λίγο πριν μοιράζονταν τις ίδιες φοβίες."
Η ιστορία της Μακρονήσου στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο έχει αποδοθεί -μεταξύ άλλων- μέσα από δύο σπουδαία έργα, τον "Λοιμό" του Ανδρέα Φραγκία (1972, Κέδρος) και την κινηματογραφική του μεταφορά από τον Παντελή Βούλγαρη στο "Happy Day" (1976, βραβεία: Καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και μουσικής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1976).
=====
Επίσης πολύ ενδιαφέρον:
Από το σάουντρακ του Happy Day που έγραψε ο Σαββόπουλος, ένα εξαιρετικό τραγούδι που μεταδόθηκε στην ΕΡΤ το 1976 (τη χρονιά που βγήκε η ταινία δηλαδή). Λάιβ από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το Σχόλιο:
"Music and lyrics by Dionysis Savvopoulos. A live performance at Thessaloniki Film Festival 1976. Savvopoulos won the best music award (which he refused) for his work on the film "Happy Day" by Pantelis Voulgaris. This particular song is not actually featured in the film, but it is included in the soundtrack album. (In the background you can see, among others, Manos Loizos and Melina Mercouri.)"
σχόλια