ΧΙΣΑΜ ΜΑΤΑΡ: ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ
Ένα παιδί περιγράφει με αστραφτερή ματιά τον τρομακτικό κόσμο των μεγάλων, στο οδυνηρά όμορφο μυθιστόρημα του Χισάμ Ματάρ «Στη Χώρα των Ανδρών», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίνδικτος σε μετάφραση Ξενοφώντα Κομνηνού.
Παντού η απουσία,παρατηρεί ο Σουλεϊμάν, ο εννιάχρονοςαφηγητής του Χισάμ Ματάρ. Ο Σουλεϊμάνζει στην Τρίπολη της Λιβύης, υπό τοκαθεστώς του Καντάφι, το 1979, μέσα σεψιθύρους και μυστικά, χαφιέδες πουκυκλοφορούν παντού «ικανοί να βάλουνανθρώπους πίσω απ' τον ήλιο», άγνωστουςάνδρες που δείχνουν να ξέρουν πολλά καιδεν μπαίνουν καν στον κόπο να κρύβονταιστις σκιές, γείτονες και φίλους που τουςπαίρνουν μακριά και μετά τους βασανίζουνσε απευθείας μετάδοση από την τηλεόραση.Ώσπου μια μέρα οι άγνωστοι άνδρες χτυπάνεκαι την πόρτα του Σουλεϊμάν και ο επόμενοςυποψήφιος για εξαφάνιση φαίνεται ναείναι ο πατέρας του.
Ο συγγραφέαςΧισάμ Ματάρ γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη απόΛίβυους γονείς το 1970, αλλά πέρασε τομεγαλύτερο μέρος της παιδικής τουηλικίας στην Τρίπολη. Το 1979 ο Καντάφικατηγόρησε τον πατέρα του ως αντικαθεστωτικόκαι η οικογένεια αναγκάστηκε να διαφύγειστο Κάιρο. Ο Ματάρ εγκαταστάθηκε στηνΑγγλία το 1986, και το 1990 έμαθε από τημητέρα του ότι ο πατέρας του αγνοείται.Αργότερα έμαθαν ότι η μυστική αστυνομίατης Αιγύπτου τον παρέδωσε στις αρχέςτης Λιβύης κι ότι βρισκόταν στη φυλακή.Από τότε δεν ξανάκουσαν γι' αυτόν.
«...μιακάποια λύπη είχε εισχωρήσει στα μάτιατου τη μέρα που πήραν τον πατέρα του,δεν ήταν όμως η λύπη του καημού, ήταν ηλύπη της προδοσίας, η σιωπηρή λύπη πουγεννιέται από το αίσθημα ότι οι άλλοιδεν σου στάθηκαν όταν έπρεπε... Έγινεπιο ήσυχος και αρνιόταν να πάρει μέροςσε οποιοδήποτε παιχνίδι παίζαμε...»λέει ο Σουλεϊμάν για το φίλο του τονΚαρίμ, που έχασε τον πατέρα του με τονίδιο τρόπο.
Η Χώρα τωνανδρών είναι χώρα απόντων, προδοσίας,στιγματισμένη από μικρές και μεγάλεςβαναυσότητες και ασφυκτική αγάπη. Οπατέρας του Σουλεϊμάν λείπει συνεχώςσε ταξίδι για δουλειές, αλλά κι ότανείναι σπίτι είναι απών. Η σχέση τουπαιδιού με τη μητέρα του, που είναιαλκοολική, «άρρωστη», όπως λέει οίδιος, είναι πολύ στενή. «Η μαμά κιεγώ περνούσαμε τον περισσότερο καιρόμαζί - εκείνη μόνη, εγώ ανίκανος να φύγωαπό το πλευρό της. Φοβόμουν πως ο κόσμοςθα άλλαζε αν την έχανα από τα μάτια μου,αν χαλάρωνα τον κλοιό του βλέμματόςμου». Είναι μια σχέση τυραννική,μοιρασμένη ανάμεσα στην παθιασμένηαγάπη και την απέχθεια. «Παρ' όλοπου φοβόμουν τις νύχτες εκείνες πουήμασταν μόνοι κι εκείνη άρρωστη, δενήθελα να σταματάει να μιλάει. Η ιστορίατης ήταν και δική μου, μας έδενε, μαςέκανε ένα, "δυο μισά της ίδιας ψυχής,δυο ανοιχτές σελίδες του ίδιου βιβλίου",καθώς συνήθιζε να λέει».
Η Χώρα τωνανδρών ήταν υποψήφια για το βραβείοΜπούκερ του 2006. Είναι ένα βιβλίο πουμιλάει για το σκοτάδι με μια αφήγησηολοφώτεινη, με μια γλώσσα βαθιά καιπεντακάθαρη, κοφτερή όπως είναι τα μάτιατων παιδιών. Είναι μια ιστορία για τοφόβο, την απώλεια, τη συγχώρεση, και πάνωαπ' όλα τη θλίψη. «Η θλίψη αρέσκεταιστο κενό, το μόνο που θέλει είναι ν'ακούει τον αντίλαλό της».
