Gilles Deleuze-Félix Guattari: Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια 2. Χίλια Πλατώματα

Επιτέλους κυκλοφόρησε στα ελληνικά ένα από τα σπουδαιότερα βιβλία στην ιστορία της φιλοσοφίας, το βιβλίο που άλλαξε τον τρόπο που σκεπτόμαστε, που κρίνουμε ‒γιατί, άραγε, να χρειάζεται η κριτική;‒, που φιλοσοφούμε, που κάνουμε μουσική, που ερωτευόμαστε.

Τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο από την ώρα που το «ρίζωμα» κατάργησε τα δίπολα της διαλεκτικής ή του σημαίνοντος-σημαινομένου, τον διαχωρισμό ψυχής σώματος ή ακόμα και τα ίδια τα όργανα τα οποία μετατρέπονται σε ροές και μοριακές καταστάσεις.

Ο Ντελέζ, ως φιλόσοφος, είναι γνωστό ότι δεν συμβιβάστηκε ποτέ με τα εγελιανά συστήματα και τις καρτεσιανές κατηγορίες, ενώ ο ψυχίατρος Γκουαταρί αρνήθηκε την αστυνομοκρατούμενη επισκόπηση του ασυνειδήτου, την οριοθέτηση της ψυχής από τον Φρόιντ.

Ίσως ο Ντελέζ και ο Γκουαταρί να άλλαξαν, για πάντα, τον τρόπο της θεωρητικής ανάλυσης, επιμένοντας πως πρέπει να χαράξουμε εκ νέου το υλικό της αφήγησης ή της ιστορίας σε όλα τα επίπεδα, επανακαθορίζοντας τον τρόπο που συνδεόμαστε με τον ίδιο τον κόσμο.

Για να πολεμήσουν την ψυχανάλυση έγραψαν μαζί τον Αντι-Οιδίποδα, δηλαδή τον πρώτο τόμο του Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια, και για να χαράξουν ένα πραγματικό μανιφέστο για τον κόσμο της θεωρίας προχώρησαν στα περίφημα Χίλια Πλατώματα (μια ένσταση, ενδεχομένως, για τον τίτλο, καθώς τα Επίπεδα δεν θα ήταν μόνο πιο ακριβής αλλά και πιο εύηχη απόδοση). Ωστόσο πρόκειται για ένα από τα πιο δύσκολα, ειδικά στην απόδοση τους, κείμενα, του οποίου κάθε λέξη και έννοια-σχήμα ξεχαρβαλώνουν οποιαδήποτε εννοιολογική βεβαιότητα. Για την ακρίβεια, όπως λένε και οι ίδιοι οι συγγραφείς, την «απεδαφικοποιεί».

Ίσως ο Ντελέζ και ο Γκουαταρί να άλλαξαν, για πάντα, τον τρόπο της θεωρητικής ανάλυσης, επιμένοντας πως πρέπει να χαράξουμε εκ νέου το υλικό της αφήγησης ή της ιστορίας σε όλα τα επίπεδα, επανακαθορίζοντας τον τρόπο που συνδεόμαστε με τον ίδιο τον κόσμο: «Τέλος με τους μεγάλους ή με τους μικρούς πολέμους. Τέλος με τα ταξίδια που σέρνουν πάντα κάτι μαζί τους. Δεν έχω πια κανένα μυστικό κι αυτό επειδή έχασα το πρόσωπο, μορφή και ύλη. Δεν είμαι πλέον παρά μια γραμμή. Έγινα ικανός να αγαπώ, όχι με μια αφηρημένη οικουμενική αγάπη αλλά με μια αγάπη που θα διαλέξω, που θα με διαλέξει εκείνη, στα τυφλά, ο σωσίας μου, που, όπως εγώ, δεν θα έχει πια εγώ. Σωθήκαμε από τον έρωτα και για τον έρωτα, παρατώντας τον έρωτα και το εγώ. Δεν είμαστε παρά μόνο μια αφηρημένη γραμμή, ένα βέλος που διασχίζει το κενό. Απόλυτη απεδαφικοποίηση. Έχουμε γίνει όπως όλος ο κόσμος, αλλά με τον τρόπο που κανείς δεν μπορεί να γίνει όπως όλος ο κόσμος».