ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΙΤΣΕΛ: Ο ΑΤΛΑΣ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ

Είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς απλά και με λίγα λόγιατα βιβλία του Ντέιβιντ Μίτσελ. Κινδυνεύει να μιλήσει αφαιρετικά καιγενικευτικά. Θα ξεκινήσω με το πρώτο του (Ελληνικά Γράμματα, 2004).Τιτλοφορείται Ghost Written (1999), δηλαδή «γραμμένο απόφαντάσματα». Φάντασμα, εν προκειμένω, είναι ένα αρχαίο μογγολικό πνεύμα, παλαιόόσο ο κόσμος, που κατοικεί στο σώμα των ανθρώπων και τους παρακολουθεί. Μαζίτου κάνουμε ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσω σύντομων αφηγήσεων από το Τόκιο μέχριτο Ουλάν Μπάτορ και από την Πετρούπολη ως τη Νέα Υόρκη, ώσπου, στο τέλος, τοπνεύμα μετουσιώνεται σε έναν υπερ-υπολογιστή που θα ρυθμίζει την πολιτική τύχητου πλανήτη. Αν και το βιβλίο μειονεκτεί όσον αφορά στη χαλαρή δομή και το όχιπάντα πειστικό δέσιμο των παράπλευρων (συστηματικά κι ίσως από συγγραφικήαμηχανία ατέλειωτων) ιστοριών του, μας δίνει μια πρώτη εικόνα για τιςικανότητες του Μίτσελ, την πολιτική του στάση, το ταλέντο του ως γνήσιουπαραμυθά, την ευκολία με την οποία περιπλανιέται ανά την υφήλιο, τονπροβληματισμό του για το τέλος/μέλλον της Δύσης. Αποδόθηκε ατυχώς ως Το Δέντρο της Τύχης, με οπισθόφυλλοδιόλου κατατοπιστικό.

Ο Άτλας του Ουρανού είναι ωριμότερο έργο,με μεγαλύτερο εκτόπισμα και υψηλότερη στοχοθεσία. Η μεθοδολογία ίδια: νουβέλεςπου παρατίθενται γραμμικά. Ξεκινάμε με το (υποτίθεται γραμμένο το 19^οαιώνα) ημερολόγιο καταστρώματος ενός Αμερικανού δικηγόρου που ταξιδεύει στιςβρετανικές αποικίες του Ειρηνικού. Συνεχίζουμε με την ιστορία ενός αποτυχημένουΒρετανού συνθέτη του μεσοπολέμου, για να φτάσουμε στο τέλος σε μια ιστορία τουαπώτερου μέλλοντος, όπου η Γη περιγράφεται ως κατεστραμμένο τοπίο στο οποίο  μεσουρανούν βάρβαροι. Ειρωνεία: η ιστορίαδιαδραματίζεται στο ίδιο γεωγραφικό σημείο με την πρώτη· οι βάρβαροι είναιπλέον οι λευκοί, οι τέως κατακτητές, οι οποίοι δέχονται την επίσκεψη μιαςεκλεπτυσμένης αλλά απειλούμενης από αφανισμό φυλής μαύρων, που αναζητεί να μάθειαπ' τους νεο-πρωτόγονους το μυστικό της επιβίωσης. Το φινάλε: ο αφανισμός τουπολιτισμού μετά το κλείσιμο του κύκλου...

Οι ιστορίεςδιαβάζονται αυτόνομα ως νουβέλες, είναι καλογραμμένες και διασκεδαστικές, ενώ απ'όσες διαδραματίζονται στο παρελθόν και το μέλλον δεν λείπουν λεκτικοίπειραματισμοί. Αποδέκτης της κάθε μίας είναι ο αφηγητής ή ήρωας της επόμενης.Σχηματοποιούν τμηματικά έναν συννεφιασμένο άτλαντα (Cloud Atlas ο αυθεντικόςτίτλος), μια μαγική σφαίρα του παρελθόντος και του μέλλοντος της Δύσης.

Ο Άτλας του Ουρανού είναι μυθιστόρημα συναρπαστικόκαι καλογραμμένο, ευκολοδιάβαστο και βαθύ - αρετές που σπανίως συνυπάρχουν. Ημετάφρασή του αποτέλεσε έργο που καταδεικνύει μεθοδικότητα και σύστημα,καταφανώς καρπός ευρείας έρευνας και γενναίων αποφάσεων όσον αφορά στην απόδοσητων λεκτικών πειραματισμών του Μίτσελ στα ελληνικά. Κοντολογίς, ένα κείμενο πουεκπληρώνει τους στόχους του, στο οποίο γίνεται έκδηλη η συνέπεια και το ήθοςτου μεταφραστή, ακόμη και παρά την εμφανή απουσία επιμέλειας και επιμελητή.Μοναδική μου παραίνεση: θα προτιμούσα στη μετάφραση της πρώτης ιστορίας να είχεληφθεί υπόψη η απόδοση της διαλέκτου των Αμερικανών δικηγόρων του 1850 που έκανεο Μένης Κουμανταρέας στη μετάφρασή του της νουβέλας Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς του Χέρμαν Μέλβιλ (ίσως οφείλεται σε προσωπικήμου αναγνωστική και συγγραφική εμμονή:)...), χωρίς αυτό να αλλάζει τη γενικήεικόνα που αποκόμισα από το διάβασμα της ελληνικής έκδοσης.