Γλυκά χωρίς ζάχαρη, ψωμί χωρίς γλουτένη, κέικ, γιαούρτια και τυρί χωρίς γαλακτοκομικά; Δεν είναι πλέον τάση ή μόδα αλλά μια καταναλωτική προτίμηση με παγκόσμια σταθερή αύξηση.
Εδώ και τουλάχιστον πέντε δεκαετίες κάθε οργανισμός υγείας και αρμόδιο υπουργείο έχει ενημερώσει τους πολίτες για τις επιπτώσεις που έχει μια δίαιτα που καθημερινά περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, γλουτένης και γαλακτοκομικών στην υγεία μας. Παράλληλα φωτίστηκαν δυσανεξίες που είχαμε και δεν μπορούσαμε να εξηγήσουμε τα συμπτώματά τους ή ασθένειες που σχετίζονται και με τη διατροφή.
Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας καθημερινής διατροφής, σε συνδυασμό με τις πολλές επιπλέον θερμίδες, εμφανίζονται συχνά σε δημοσιευμένες ανησυχητικές στατιστικές για την παγκόσμια αύξηση βάρους, την αύξηση των ασθενειών που σχετίζονται με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον διαβήτη τύπου Β που σχετίζεται με τη παχυσαρκία και τον καθιστικό τρόπο ζωής όπως και για σοβαρότερες αρρώστιες.
Στην ιστοσελίδα του νοσοκομείου «Υγεία» αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η κεντρική (ή κοιλιακή) παχυσαρκία οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη, υπερινσουλιναιμία και διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης. Όταν τα β-κύτταρα του παγκρέατος, που φυσιολογικά παράγουν την ινσουλίνη, αρχίσουν να δυσλειτουργούν και να ανεπαρκούν, τότε τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται πάνω από το φυσιολογικό όριο και εκδηλώνεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία. Η μεταβολή του τρόπου ζωής είναι το πρώτο και βασικότερο βήμα για την πρόληψη ή την επιβράδυνση εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2. Η διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους ή η απώλεια βάρους για υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, σε συνδυασμό με τακτική άσκηση και ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή, αποτελούν σημεία κλειδιά. Μάλιστα, με τα νεότερα δεδομένα, άτομα που έχουν ήδη εμφανίσει διαβήτη τύπου 2 μπορούν ακόμα και να “αντιστρέψουν” τον διαβήτη ακολουθώντας αυστηρή υγιεινοδιαιτητική αγωγή», καταλήγει το ενημερωτικό κείμενο τονίζοντας έτσι τη σημασία της σωστής διατροφής στην αποφυγή και θεραπεία της νόσου.
Όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα (μαζί με τα αυτονόητα, όπως αλλαντικά, σνακ, σάλτσες όπως μαγιονέζα ή κέτσαπ, κονσέρβες λαχανικών, ανθρακούχα ποτά, αλκοόλ και πίκλες) αλλά και εκείνα που καταναλώνουμε καθημερινά σε πολλές μορφές (όπως το ψωμί!) περιέχουν αρκετή ποσότητα αλατιού ή ζάχαρης, ικανής να μας επιβαρύνει μακροπρόθεσμα με πολλά κιλά αλλά και σοβαρότερες ασθένειες που ξεκινούν χρονικά από το… μπιμπερό και το παιδικό καλαθάκι Ακόμα και το μωρουδιακό γάλα όπως και ορισμένα αναλγητικά μπορεί να περιέχουν αλάτι και ζάχαρη!
Τελικά, πόση ζάχαρη τρώμε;
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μια έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε ότι ο μέσος Αμερικανός καταναλώνει περίπου 17 κουταλάκια του γλυκού προστιθέμενης ζάχαρης (εκτός δηλαδή των φυσικών σακχάρων που υπάρχουν στα φρούτα ή τα γαλακτοκομικά, διπλάσιο από το συνιστώμενο ημερήσιο επιτρεπτό όριο για τους άνδρες και τριπλάσιο για τις γυναίκες!), ξεκινώντας με τον πρωινό καφέ και συνεχίζοντας με το πρωινό, το σνακ στο γραφείο, το φαγητό και τα ποτά μιας ημέρας.
Τα δημητριακά, τα σφολιατοειδή (τυρόπιτες κ.λπ.), οι συσκευασμένοι χυμοί φρούτων, το ψωμί ή τα σάντουιτς, τα γλυκά από το περίπτερο και άλλα καθημερινά, συνηθισμένα τρόφιμα ων ουκ έστιν τέλος, όπως και το fast food, περιέχουν όλα κάποιου είδους γλυκαντικό (όχι απαραίτητα ζάχαρη αλλά κάποιο σιρόπι ή άλλο χρώμα ζάχαρης, κάτι που φαίνεται πιο αθώο χωρίς να είναι).
Μπορεί στις μέρες μας ολόκληρα τμήματα των σούπερ μάρκετ να αφιερώνονται σε τρόφιμα «χωρίς» ή «με λιγότερο» ή «light», αλλά γεγονός αντιφατικό παραμένει ότι η ζάχαρη ακόμα καλά κρατεί, κρυμμένη ή φανερή στη δίαιτά μας, όπως και το αλάτι, κάνοντας δυσκολότερη την ανίχνευσή τους (άρα και την επιλογή μας να την αφαιρέσουμε από ορισμένα τρόφιμα που τρώμε καθημερινά αφήνοντας την απόλαυση ενός γλυκού, όταν π.χ. βγαίνουμε έξω για φαγητό ή σε μια γιορτή.
Όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα (μαζί με τα αυτονόητα, όπως αλλαντικά, σνακ, σάλτσες όπως μαγιονέζα ή κέτσαπ, κονσέρβες λαχανικών, ανθρακούχα ποτά, αλκοόλ και πίκλες) αλλά και εκείνα που καταναλώνουμε καθημερινά σε πολλές μορφές (όπως το ψωμί!) περιέχουν αρκετή ποσότητα αλατιού ή ζάχαρης, ικανής να μας επιβαρύνει μακροπρόθεσμα με πολλά κιλά αλλά και σοβαρότερες ασθένειες που ξεκινούν χρονικά από το… μπιμπερό και το παιδικό καλαθάκι!
Ακόμα και το μωρουδιακό γάλα όπως και ορισμένα αναλγητικά μπορεί να περιέχουν αλάτι και ζάχαρη! Μα και όσοι μαγειρεύουν στο σπίτι μπορεί να καταλαβαίνουν μεν πιο εύκολα πόσο αλάτι ή ζάχαρη χρησιμοποιούν στη μαγειρική τους, προσαρμόζοντας τις δόσεις στις ανάγκες τους, δεν μπορούν όμως ούτε εκείνοι να αποφύγουν συχνά το κυρίαρχο και ελκυστικό δίπολο της γεύσης, το γλυκό/αλμυρό που κυριαρχεί μαζί με τους υδατάνθρακες και τα γαλακτοκομικά στις δημοφιλείς συνταγές μαγειρικής που προβάλλονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, αλλά και τη χρήση συχνών υλικών μαγειρικής (όπως π.χ. κονσέρβας ντομάτας) που περιέχουν επιπλέον ζάχαρη ή αλάτι.
Πρέπει να πάθουμε για να μάθουμε;
Όσο αλλάζουν οι συνήθειες (μα και οι συνταγές μας!) και γίνονται περισσότερο φιλικές προς τον ανθρώπινο οργανισμό τόσο λιγότερο θα αρρωσταίνουμε; Αλλά πόση ζάχαρη καταναλώνουμε εν αγνοία μας; Άγνωστο! Πόσοι ρωτούμε πόση ζάχαρη περιέχει, για παράδειγμα, το καθημερινό ψωμί μας; Ελάχιστοι!
Εκτός αν ένα θέμα υγείας μας χτυπήσει την πόρτα και μας αφυπνίσει. Τότε ανακαλύπτεις ότι η ζάχαρη βρίσκεται πράγματι παντού και πολύ και διαβάζοντας μαθαίνεις ότι η ζάχαρη μπορεί να ευθύνεται ακόμα και για τον ανάστατο ύπνο σου ή η γλουτένη για τη μόνιμη βαρυστομαχιά και το εντυπωσιακό «φούσκωμά» σου, τα κιλά που δεν μπορείς να χάσεις!
Κάπως έτσι έγινε και με μια νέα γυναίκα, τη Στέφανι Λανιέ, που «έμαθε γιατί έπαθε» και αποφάσισε όχι μόνο να αλλάξει την προσωπική διατροφή της. αλλά και της οικογένειάς της, πριν ανοίξουν με τη Ρένια Παπαδάκη την ΑπLa, μια μικρή εταιρεία παραγωγής ψωμιού και γλυκών χωρίς τις επιβλαβείς ουσίες που αναφέραμε. Γι’ αυτό κάθε συσκευασία αναφέρει ακριβώς (και ευκρινώς!) τί περιέχει το καθετί διευκολύνοντας τους πελάτες τους να διαλέξουν αλλά και να αποφύγουν ό,τι έχουν διαπιστώσει ότι τους ενοχλεί.
Αρχικά, όπως συνήθως συμβαίνει με τις προσωπικές μικρές εταιρίεες start up, τα προϊόντα τους τα δοκίμασαν φίλοι και οι πρώτες κριτικές και σκέψεις τους βοήθησαν στη βελτίωση της γεύσης και της εμφάνισης.
«Τα πρώτα δείγματα μας τα δώσαμε σε φίλους και γνωστούς μας γιατί όλοι ανυπομονούσαν να τα δοκιμάσουν. Αλλά και εγώ και η Ρένια πριν συνεργαστούμε τροφοδοτούσαμε γυμναστήρια και studio yoga. Το εργαστήριο το έχει η Ρένια περίπου 5 χρόνια κάνοντας και εκείνη υγιεινά γλυκίσματα. Εμείς γνωριζόμαστε από παλιά και αποφασίσαμε τελικά να συνεργαστούμε τον Νοέμβριο του 2020» μου λέει η Στέφανι.
Η ζωή είναι γλυκιά από μόνη της!
Δοκιμάζοντας τα λίγα αλλά φρεσκότατα προϊόντα τους (φουρνίζουν τρείς φορές την εβδομάδα και τα διανέμουν αυθημερόν) είναι λίγο δύσκολο να πιστέψεις ότι δεν περιέχουν καθόλου ζάχαρη ή αλάτι. Αντιλαμβάνεσαι φυσικά, συνηθισμένος σε άλλου τύπου διατροφή που επιτρέπει κάποια ποσότητα ζάχαρης, γαλακτοκομικών ή γλουτένης, ότι κάτι είναι διαφορετικό στο κλασικό ή στο banana cake ή στο τσουρέκι (που τώρα το Πάσχα έρχεται διακοσμημένο κλασικά με ένα κόκκινο αυγό), αλλά όχι ότι λείπουν οι συγκεκριμένες ουσίες που ενισχύουν τη γεύση και κάνουν τέτοιου είδους τρόφιμα τόσο ελκυστικά.
Πρωταγωνιστής στα προϊόντα τους παραμένει το ψωμί που φτάνει φρεσκοψημένο και κομμένο σε φέτες, αν προτιμάτε, και διατηρείται λίγες μέρες (είναι φτιαγμένο από κεχρί, αλεύρι αμάρανθου και λιναρόσπορο, μέλι, βιολογική μαγιά, ελάχιστο θαλασσινό αλάτι και ελαιόλαδο και φυσικά δεν περιέχει σόγια, ζάχαρη ή συντηρητικά). Μετά τοστάρεται ωραία για το πρωινό.
Tα brownies τους μου θύμισαν περισσότερο σοκολατόπιτα αλλά με κέρδισαν όταν πρόσθεσα φράουλες και μύρτιλα και έμαθα ότι όλο το πακετάκι των 250 γραμμαρίων, περί τα 8 κομμάτια, έχει μόλις 250 θερμίδες – όλα, όχι το ένα! Το νηστίσιμο τσουρέκι τους αρωματίζεται με μαστίχα, κακουλέ και μαχλέπι, είναι αφράτο και έχει μικρό μέγεθος και τα κουλουράκια αμυγδάλου και chocolate chip είναι πεντανόστιμα.
— Πώς αποφασίσατε να αφαιρέσετε από την καθημερινή διατροφή σας εντελώς αυτές τις ουσίες και ποιες ήταν οι βασικές αλλαγές στον οργανισμό σας που σας έκαναν να νιώσετε καλύτερα; Σας το συνέστησε κάποιος ειδικός ή ένας διατροφολόγος ή το ψάξατε εσείς και πήρατε αυτή την απόφαση;
Στέφανι Λανιέ: Το 2016 διαγνώστηκα με ένα πολύ σοβαρό θέμα υγείας και αποφάσισα να βοηθήσω τον εαυτό μου με όποιον τρόπο μπορούσα. Ξεκίνησα ένα ταξίδι όπου άρχισα να ψάχνω εναλλακτικούς τρόπους ίασης παράλληλα με την παρακολούθηση της γιατρού μου. Μου έγινε ξεκάθαρο ότι ο οργανισμός μας είναι σοφός και έχει τους δικούς του μηχανισμούς αυτοΐασης. Οι τροφές που είναι επεξεργασμένες, δύσπεπτες και τοξικές μπλοκάρουν την φυσική λειτουργία του οργανισμού μας.
Για μένα οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και στη διατροφή μου είχαν θαυματουργά αποτελέσματα. Μειώθηκαν οι πόνοι στο σώμα μου, αυξήθηκε η ενέργεια και η διαύγεια μου, βελτιώθηκε η διάθεση και ο ύπνος μου και εξαφανίστηκαν τα συμπτώματα της νόσου.
Θα ήθελα να τονίσω ότι αυτή είναι η δίκη μου εμπειρία και πως ό,τι αλλαγές έκανα τις έκανα έπειτα από προσεκτική μελέτη και ενημέρωση. Όμως δεν μου κάνει εντύπωση ότι είναι παγκόσμια τάση ούτε πως και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας μου είδαν επίσης σημαντικές βελτιώσεις στην υγεία τους και στο πώς αισθάνονται.
— Ποιο ήταν το πρώτο συστατικό που απομακρύνατε από τη διατροφή σας; Η γιατρός σας συμφώνησε πρόθυμα ότι μια αλλαγή στον τρόπο διατροφής σας θα σας βοηθούσε και θα επιτάχυνε την ίασή σας;
Το πρώτο συστατικό που απομάκρυνα από τη διατροφή μου ήταν η επεξεργασμένη ζάχαρη. Η γιατρός μου υποστήριζε οτι δεν θα επηρεάσει την πορεία της νόσου μου η αλλαγή της διατροφής αλλά ένας υγιεινότερος τρόπος ζωής σίγουρα δεν θα ήταν κάτι αρνητικό. Παρόλα αυτά άλλαξα τη διατροφή μου (για ό,τι κινήσεις έκανα, τη συμβουλευόμουν) και άρχισα σύντομα να αισθάνομαι καλύτερα.
— Η ζαχαροπλαστική και η αρτοποιία είναι δύσκολες τέχνες και φαντάζομαι ακόμα δυσκολότερες όταν αφαιρείς βασικά συστατικά (όπως το γάλα, το βούτυρο ή η ζάχαρη) που για πολλές δεκάδες χρόνια ήταν πανταχού παρόντα στις συνταγές και των δύο κλάδων. Πώς βρήκατε τις συνταγές σας και πώς τις αλλάξατε/μετατρέψατε, ποιες εναλλακτικές γλυκαντικές ουσίες χρησιμοποιείτε.
Ρένια Παπαδάκη: Αγαπώ πολύ και το γάλα και το βούτυρο και τη ζάχαρη, όμως μεγαλώνοντας παρατήρησα ότι όταν έτρωγα γλυκά φτιαγμένα με αυτά, αισθανόμουν «βαριά» και είχα τύψεις που είχα φάει τόσες πολλές κενές θερμίδες. Στα μαγαζιά δυσκολευόμουν να βρω κάτι γλυκό, νόστιμο και θρεπτικό χωρίς συντηρητικά και βελτιωτικά και έτσι άρχισα να πειραματίζομαι με διαφορές συνταγές.
Όταν φτιάχνω τις συνταγές μου θέλω να έχουν μια σπιτική γεύση, όπως θα την έφτιαχνε η μαμά ή γιαγιά μας, παρόλο που έχουν πιο εναλλακτικά υλικά όπως αλεύρι από κινόα, λιναρόσπορο, λάδι καρύδας. Τις συνταγές μας δεν τις βρήκα, τις έφτιαξα από την αρχή, κάνοντας πολλές δοκιμές! Με λέω «Κύρο Γρανάζη», τον εφευρέτη στα Μίκι Μάους!
Οι εναλλακτικές γλυκαντικές ουσίες που χρησιμοποιούμε είναι κυρίως το μέλι και το σιρόπι σφενδάμου. Ξέρουμε όλοι πόσο ωφέλιμο είναι το μέλι. Έχει αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές ιδιότητες, βοηθάει το ανοσοποιητικό μας κ.ά. Επίσης το σιρόπι σφενδάμου, παρότι δεν είναι συνηθισμένο στην Ελλάδα, δίνει μια ιδιαίτερη γεύση στα προϊόντα μας προσφέροντας πάρα πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά όπως μαγγάνιο και ψευδάργυρο. Χρησιμοποιούμε και τη ζάχαρη καρύδας γιατί έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και αρκετά μικροθρεπτικά συστατικά.
— Τι κατά τη γνώμη σας άλλαξε στον τρόπο διατροφής μας και ολοένα και περισσότεροι αποφεύγουμε αυτές τις ουσίες αποζητώντας μια υγιεινότερη διατροφή που δεν θα επιβαρύνει σταδιακά την υγεία μας; Οι περισσότεροι πελάτες σας είναι νέοι και απλά «προσέχουν» τι τρώνε ή έχετε και πελάτες που πρέπει να γλυκαθούν αποφεύγοντας κάτι που τους κάνει κακό;
Ξέρουμε καλά ότι η υγεία είναι πλούτος και άρα είναι φυσιολογικό να στραφούμε στη σωστότερη διατροφή με λιγότερες ή καθόλου επιβαρυντικές ουσίες. Οι πελάτες μας είναι και νέα παιδιά που ενδιαφέρονται για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, άνθρωποι κάθε ηλικίας που θέλουν να είναι υγιείς στο μέλλον, αλλά και να αισθάνονται καλά στην καθημερινότητά τους. Βέβαια καλύπτουμε και τις ανάγκες των γλυκατζήδων που έχουν δυσανεξίες και που δε θέλουν να τρώνε κενές θερμίδες.
— Πώς δέχτηκε η οικογένειά σας τις αλλαγές στο καθημερινό μενού;
Οι οικογένειες μας αντέδρασαν στην αρχή λέγοντάς μας ότι δεν υπήρχε περίπτωση να μην τρώνε ψωμί και κάποια αγαπημένα τους γλυκά. Έτσι γεννήθηκαν τα πρώτα προϊόντα μας Δεν βρίσκαμε προϊόντα στην αγορά που ικανοποιούσαν την οικογένειά μας και αρχίσαμε να πειραματιζόμαστε μόνες μας. Τώρα στα σπίτια μας έχουν όλοι συμφιλιωθεί με αυτό τον τρόπο διατροφής και αισθάνονται όλοι υγιείς χωρίς να τους λείπει κάτι. Εκτός από τον άντρα της Στέφανι που θα πεταχτεί στο περίπτερο να πάρει προϊόντα που δεν έχουμε ακόμα προλάβει να αντικαταστήσουμε .
— Ποιο είναι το πλέον ευπώλητο προϊόν σας και γιατί, κατά τη γνώμη σας;
Όλα τα προϊόντα μας πάνε καλά, αλλά νομίζουμε ότι το ψωμί μας είναι το πιο ιδιαίτερο και αυτό που δημιουργήσαμε πρώτο. Το δικό μας ψωμί είναι ιδιαίτερα μελετημένο, υψηλό σε πρωτεΐνη και Ωμέγα-3 λιπαρά και ζυμώνεται με άλευρα που χρησιμοποιούνταν από πολύ παλιά, φτάνοντας σήμερα να θεωρούνται super foods.
— Τα σχέδιά σας για το μέλλον; Σε ποια καταστήματα ή ζαχαροπλαστεία τα βρίσκουμε;
Έχουμε μεγάλα σχέδια γιατί αγαπάμε πολύ αυτό που κάνουμε και πιστεύουμε σε αυτό. Μας δίνει μεγάλη χαρά και μας εμπνέει όταν μας λένε πόσο νόστιμα είναι τα προϊόντα μας. Θέλουμε να τα βελτιώνουμε συνεχώς και να προσθέτουμε επιλογές για όλα τα γούστα και διατροφικές ανάγκες. Προς το παρόν εστιάζουμε στο να δημιουργούμε καινούργιες προτάσεις και στο να φτάνουν τα φρεσκοφτιαγμένα προϊόντα μας καθημερινά στα σπίτια των πελατών μας. Ελπίζουμε στο μέλλον να μπορέσουμε να προσφέρουμε την ίδια ποιότητα μέσω κάποιων επιλεγμένων σημείων πώλησης.
— Ποιο νομίζετε οτι θα είναι το επόμενο συστατικό που οι καταναλωτές θα προσπαθήσουν να αφαιρέσουν από τη διατροφή τους ως επιβλαβές;
Πιστεύoυμε ότι όσο ο κόσμος αντιλαμβάνεται ότι η σωστή διατροφή επηρεάζει την υγεία και την ευεξία του, τόσο θα αναζητά προϊόντα με χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη, που δεν εκτοξεύει δηλαδή απότομα την ινσουλίνη στα ύψη κάνοντάς μας να πεινάμε συνέχεια και να αποζητούμε γλυκό. Ήδη δοκιμάζουμε συνταγές με προϊόντα που είναι grain-free και που έχουν εναλλακτικά γλυκαντικά συστατικά. Σύντομα θα μπορείτε να τα βρείτε στο site μας.
ΑΠLa, Αλαμάνας 21, Ν. Ιωνία, 2114109880, www.apla.store, Instagram: @apla_baked_goods