ΠΡΟΣΟΧΗ: ΣΚΛΗΡΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

 

Η περασμένη Κυριακή, γνωστή ως «Κυριακή των Μυροφόρων», φημίζεται για το πανηγύρι της Λέσβου, που γίνεται για να τιμήσει τον Μανταμαδιώτη Ταξιάρχη Μιχαήλ.

 

Όπως κάθε χρόνο με λαμπρότητα, κατάνυξη και συμμετοχή χιλιάδων πιστών από όλη την Ελλάδα και την Λέσβο, πραγματοποιήθηκαν οι εορταστικές εκδηλώσεις στον ιερό ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου στο ομώνυμο χωριό του Δήμου Λέσβου. Το προσκύνημα ξεκίνησε από την Παρασκευή και κορυφώθηκε την Κυριακή με το μεγάλο πανηγύρι.

 

Την Παρασκευή το βράδυ, τα μελή του Συλλόγου «Κιβωτός -Μυτιλήνης» έλαβαν ένα τηλεφώνημα που ενημέρωνε πως πίσω από το ναό κατέφθαναν και στηνόταν κιγκλιδώματα. Υπήρξε αρχικά ανησυχία πως αυτό που είχαν παλέψει να μην συμβεί μπορεί να ετοιμαζόταν κάπως αθόρυβα να επαναληφθεί, αλλά είχαν λάβει τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις πως το έθιμο είχε απαγορευτεί και πως κανείς δεν θα τολμούσε να μην υπακούσει στο νόμο. 

 

Το επόμενο μεσημέρι, κάτω από το δέντρο στον προαύλιο χώρο του ναού, εκατοντάδες πιστοί έχουν συγκεντρωθεί και παρακολουθούν πίσω από τα κιγκλιδώματα το απαγορευμένο τελετουργικό.

 

Ένας δεμένος ταύρος με ένα στεφάνι από λουλούδια περιφέρεται μπροστά στο πλήθος.

 

Oι πιστοί περιμένουν την ώρα που οι άντρες θα τον τραβήξουν από τα σχοινιά και θα προσπαθήσουν να τον ακινητοποιήσουν.

 

Του χαμηλώνουν το κεφάλι και τότε ένας από τους πιστούς πλησιάζει το ζώο και χρησιμοποιώντας ένα πιστόλι με καρφί το σημαδεύει εξ επαφής.

 

Δεν χρησιμοποιείται αναισθητικό και αμέσως μετά το ζώο σφαγιάζεται με μαχαίρι στο λαιμό πάνω από ένα ειδικό δοχείο που συγκεντρώνει το αίμα του για να γίνουν τα ματωμένα φυλαχτά από βαμβάκι.

 

Είναι και αυτό μέρος του τελετουργικού σύμφωνα με το οποίο το αίμα του ευλογημένου ζώου προστατεύει όπως και ο αγιασμός.

 

Η τελευταία φορά που οι πιστοί είδαν το τελετουργικό αυτό, ήταν το 2014. Η πρώτη βολή με καρφί δεν κατάφερε να σκοτώσει το ζώο και χρειάστηκαν τουλάχιστον τέσσερα ακόμη χτυπήματα. Μετά το πέμπτο κάρφωμα, το βίντεο διακόπτεται απότομα:

 

 

 

 

Το 2014 είχε ξεκινήσει και ο «πόλεμος» κατά της ταυροθυσίας που τελικά εξελίχθηκε σε διαμάχη ντόπιων και φιλόζωων. Τη λύση έδωσε ο εισαγγελέας ο οποίος διέταξε την απαγόρευση TO 2015.

 

Όμως φέτος, πίσω από την εκκλησία, οι πιστοί αψήφησαν τη νομοθεσία και η σφαγή του ταύρου έγινε κανονικά.

 

Στα χέρια του «Σύλλογου Μέριμνας Απροστάτευτων Ζώων 'ΚΙΒΩΤΟΣ Μυτιλήνης» έφτασαν τα ντοκουμέντα της παράνομης σφαγής και αρχικά κανείς δεν πίστεψε πως τελικά παρά την εισαγγελική εντολή, ο ταύρος θανατώθηκε για ακόμη μια χρονιά.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Αμέσως ενημερώθηκε η αστυνομία, αλλά στο πλαίσιο του αυτοφώρου δεν έγιναν συλλήψεις, αναφέρει στο LIFO.gr o πρόεδρος του Συλλόγου και καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου Ιωσήφ Μποτετζάγιας.

 

Όπως αναφέρει επισήμως η ανακοίνωση, «ο Σύλλογος ενημερώθηκε ότι το Σάββατο 29 Απριλίου 2017, στο προαύλιο της Ι.Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου Λέσβου πραγματοποιήθηκε δημόσια σφαγή ταύρου, παρά την εισαγγελική απαγόρευση και κατά παράβαση της Ελληνικής και Ευρωπαϊκής νομοθεσίας».


«Το αποδεικτικό υλικό (φωτογραφίες και video) έχει ήδη κατατεθεί στο Αστυνομικό Τμήμα Αγίας Παρασκευής Λέσβου και σχηματίζεται δικογραφία κατά κάθε υπευθύνου. Ήδη έχουν ταυτοποιηθεί πέντε  δράστες/συμμετέχοντες, ενώ η ΚΙΒΩΤΟΣ συνεχίζει τη συλλογή και εξέταση περαιτέρω υλικού ώστε να βοηθήσει στην αναγνώριση και άλλων δραστών» προσθέτει ο Σύλλογος.


«Η ΚΙΒΩΤΟΣ Μυτιλήνης θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε όλοι τους να λογοδοτήσουν στην Ελληνική Δικαιοσύνη. Δεν πρόκειται να υπάρξει καμία υποχώρηση απέναντι σε όσους νομίζουν ότι είναι υπεράνω του νόμου και ότι μπορούν να μετατρέπουν τις εκκλησίες και τα ιερά προσκυνήματά μας σε υπαίθρια σφαγεία και άνδρα παρανομίας», καταλήγει η ανακοίνωση.

 

 

 

Υπεράνω νόμου;

Πριν από μερικές εβδομάδες, σε ένα περιοδικό που τιτλοφορείται «Τα Μανταμαδιώτικα», ο αρχιπρεσβύτερος Στρατής Δήσσος της Ι.Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Μανταμάδο της Λέσβου, αναφέρθηκε στο έθιμο της σφαγής του ταύρου στα πλαίσια του τοπικού πανηγυριού. Μεταξύ άλλων είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για την απαγόρευση και δήλωνε πως τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει τους πιστούς να καταργήσουν την παράδοση αυτή.  Ο κος Μποτετζάγιας είχε ενημερωθεί για το κείμενο του ιερέα και είχε απαντήσει με μια επιστολή για να αντικρούσει τα επιχειρήματα του ιερέα. Μας εξηγεί επίσης πως επειδή θορυβήθηκε από τα γραφόμενα του ιερέα ενημέρωσε τις αρχές για τις προθέσεις που εκφράζονταν μέσω του κειμένου ενώ εκτός από την αστυνομία είχε κάνει επαφές και με τον Μητροπολίτη Μηθύμνης κ. Χρυσόστομο ο οποίος δήλωσε πως τίποτα παράνομο δεν επρόκειτο να γίνει στο ναό και καθησύχασε τα μέλη του Συλλόγου. 

 

Στη φετινή σφαγή αναφέρεται και ο εκκλησιαστικός ιστότοπος vimaorthodoxias.gr ο οποίος σε κείμενό του σημειώνει: «Να τονίσουμε ότι μετά από 2 χρόνια.. και παρόλο τις αντιδράσεις φέτος με ευθύνη των κατοίκων του Μανταμαδου αλλά και του πρωτοπρεσβύτερου του Ιερού Ναού κ Δησσου υπήρξε περιφορά του μόσχου και τεμάχισμα στο αύλειο χώρο της εκκλησιάς.Στις 17:00 περίπου το απόγευμα του Σαββάτου πραγματοποιήθηκε η περιφορά του ταύρου και το τεμάχισμα του όπως και το τεμάχισμα κατσικιών, προβάτων κτλ όπου όλο το βραδύ μαγειρευόταν στα μεγάλα καζάνια το παραδοσιακό κισκετς, το όποιο και μοιράστηκε στους πιστούς την Κυριακή μετά και την καθιερωμένη λιτανεία».

 

Τα μέλη του Συλλόγου δηλώνουν αποφασισμένα να μην αφήσουν την παράνομη πράξη αυτή να μείνει ατιμώρητη και συγκεντρώνουν ακόμη περισσότερα στοιχεία για να καταθέσουν στις αρχές. Η υπόθεση είναι στο στάδιο της προανάκρισης και έχει ήδη αρχίσει να συζητιέται στο νησί ενώ θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως θα υπάρξει και πάλι διχαστικό κλίμα καθώς οι πιστοί και υποστηρικτές του εθίμου που δεν συμμορφώθηκαν με τη νομοθεσία, είναι αδιάλλακτοι ως προς τη σημασία που έχει η παράδοση αυτή με τη συγκεκριμένη μορφή. 

 

H επιστολή του Ιωσήφ Μποτετζάγια:

 

Πριν μερικές εβδομάδες, ενημερώθηκα ότι σε προηγούμενο τεύχος του περιοδικού «Τα Μανταμαδιώτικα», ο Αρχιπρεσβύτερος κ. Στρατής Δήσσος της Ι.Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Μανταμάδο της Λέσβου, αναφέρεται στο έθιμο της σφαγής του ταύρου στα πλαίσια του τοπικού πανηγυριού. Ακολουθεί η απάντηση που έστειλα σήμερα στο εν λόγω περιοδικό.

 

Σεβαστέ πάτερ Ευστράτιε Δήσσε.

 

Δυστυχώς, δεν γνωριζόμαστε προσωπικά. Αν γνωριζόμασταν θα μπορούσα να σας πω κατ' ιδίαν αυτά που σας γράφω τώρα δημόσια. Αλλά ίσως καλύτερα που δεν γνωριζόμαστε και έτσι, όσα έχω να σας πω, θα τα διαβάσουν αρκετοί: από τη στιγμή που εσείς γράφετε δημόσια τις απόψεις σας, πρέπει να σας δοθεί και μια δημόσια απάντηση.

 

Διάβασα πάτερ με πολύ ενδιαφέρον το κείμενό σας «Τα φαγητά της Πανήγυρης των Μυροφόρων» στο τεύχος υπ' αριθμόν 150 του περιοδικού «Τα Μανταμαδιώτικα» (https://madamadiotes.files.wordpress.com).

 

Βρήκα το κείμενο ενδιαφέρον και ειδικά το σημείο που περιγράφετε τη σφαγή του ταύρου για την παρασκευή του παραδοσιακού φαγητού. Και πάνω σε αυτό αποφάσισα να σας γράψω.

 

1. Γράφετε λοιπόν πάτερ, ότι: «αυτό, λοιπόν, το έθιμο των 130 και πάνω χρόνων, έθιμο χριστιανικό πέρα για πέρα, θέλησαν οι «ζωόφιλοι» να μας το νοθέψουν. Να σφάζεται, λένε ο ταύρος στο σφαγείο και να μεταφέρονται έπειτα τα κρέατα στο τόπο παρασκευής των φαγητών. Δηλαδή; Τι τους πειράζει; Ο τόπος ή η σφαγή; Γιατί τη σφαγή του ταύρου την κάνουν οι ίδιοι οι υπάλληλοι του σφαγείου, με τις ίδιες λεύκες ενδυμασίες τους και με τα ίδια εργαλεία του σφαγείου και με την παρουσία κτηνίατρου. Σφάζεται δε, σε ειδικό και κατάλληλο χώρο στο πίσω προαύλιο του Ναού!».

 

Επειδή είμαι ένας από αυτούς τους «ζωόφιλους» πάτερ, πρέπει να σας πω ότι γράφετε ψέματα. Και ότι γράφετε ψέματα αποδεικνύεται από τα κάτωθι video, τα οποία δείχνουν ότι ΠΡΙΝ σας «νοθέψουν» το έθιμο οι «ζωόφιλοι» το 2015 (με το να καταγγείλουν την πραγματικότητα στην Εισαγγελία Λέσβου, η οποία και προφανώς απαγόρευσε αυτή τη φρίκη), ο ταύρος και τα άλλα ζώα κατακρεουργούνταν και πέθαιναν με ένα αργό και βασανιστικό θάνατο, πέρα από κάθε έννοια νομιμότητας και ανθρωπιάς. Δείτε, λοιπόν, πάτερ, ποια ήταν

Η «κατάλληλη και σύννομη» σφαγή του 2013:

 

Η «κατάλληλη και σύννομη» σφαγή του 2014:

 

2. Γράφετε πάτερ ότι οι αντιδράσεις υπάρχουν τάχα: «για να μη βλέπει ο κόσμος τη σφαγή. Μα όποιος την βλέπει, θέλει και τη βλέπει. Όποιος δε θέλει δεν έρχεται. Δε γίνεται η σφαγή σε κεντρικό μέρος της αυλής, που υπάρχουν προσκυνητές, αλλά γίνεται σε ειδικό, ξέχωρο χώρο και εκεί βρίσκονται όσοι θέλουν να βρίσκονται». Κάνετε λάθος. Οι αντιδράσεις υπάρχουν γιατί η δημόσια σφαγή ζώων και ειδικά με τους τρόπους που βλέπουμε στα video παραβαίνουν μισή ντουζίνα ελληνικούς νόμους: Π.Δ 40/1977, Ν.1650/1986, Π.Δ. 327/1996, Π.Δ. 211/2006, Ν.4039/2012. Το να παρακολουθεί κάποιος οικειοθελώς την παρανομία δεν την νομιμοποιεί!

 

3. Γράφετε, και σωστά, πώς «Λένε, ότι δεν θέλουν να καταργήσουμε τα φαγητά, αλλά να σφάζεται μόνο ο ταύρος στο σφαγείο. Αυτή όμως η λεπτομέρεια, χαλάει το έθιμο». Εδώ, πάτερ, πραγματικά εξεπλάγην! Νόμιζα ότι ο μόνος μαυροφορεμένος ο οποίος θα αγαλλίαζε στη δημόσια θέα του αίματος θα ήταν ο κόμης Δράκουλας στα μακρινά μας Καρπάθια. Αλλά μάλλον κάνω λάθος: φαίνεται πως υπάρχουν βαμπίρ και στην Ελλάδα, τα οποία δεν αντέχουν χωρίς να βλέπουν ρέον αίμα στις γιορτές μας.

 

4. Πραγματικά με συγκλονίσατε πάτερ εκεί που γράφετε για όσους αντιδρούν στο να πετσοκόβονται δημόσια τα ζώα: «Έπειτα ας προσέξουν! Πολλοί τα έχουν βάλει με τον Ταξιάρχη και το μετάνιωσαν! Ας γνωρίζουν ότι ο δικός μας Άγιος δεν κρατά σταυρό, αλλά σπαθί. Τούτο προς «γνώσιν και συμμόρφωσιν». Έμεινα πραγματικά άναυδος από το βάθος της χριστιανικής αγάπης που πηγάζει από αυτό το «Ας γνωρίζουν ότι ο δικός μας Άγιος δεν κρατά σταυρό, αλλά σπαθί»! Και μετά θυμήθηκα, πάτερ, ότι μία από τις πρώτες οργανώσεις προστασίας των ζώων στον κόσμο, η Αμερικανική Εταιρία για την Πρόληψη της Κακοποίησης των Ζώων (American Society for the Prevention of Cruelty to Animals, ιδρύθηκε το 1866), επέλεξε ως σήμα της... τον Ταξιάρχη, ο οποίος μάλιστα δεν κρατά σταυρό αλλά σπαθί- όπως μπορείτε να δείτε και στην εικόνα της σφραγίδας της. Και ξέρετε γιατί απεικονίζεται με τραβηγμένο το σπαθί του ο Ταξιάρχης, πάτερ; Για να κόψει σύριζα τα χέρια εκείνων των δίποδων που κακοποιούν τα άλογα, άφωνα και ανυπεράσπιστα πλάσματα του Κυρίου των Αρχαγγέλων.

 

4. Αλλά το πιο εντυπωσιακό απόσπασμα ήταν στο τέλος του κειμένου σας. Γράφετε: «Πέρυσι [2015] μας ξάφνιασαν και μας μπλόκαραν οι «ζωόφιλοι» και η σφαγή του ταύρου έγινε στο σφαγείο και όλη η διαδικασία του εθίμου ξεθώριασε. [...] Εφέτος [2016] έγινε και πάλι όπως πρώτα, με δική μας ευθύνη και τους ξαφνιάσαμε εμείς, γιατί το είχαν σίγουρο ότι πέτυχαν την απαγόρευση του ταύρου. Μας κατήγγειλαν, μας απείλησαν, προσπάθησαν πάλι να μας φοβίσουν, αλλά ας γνωρίζουν, ότι τουλάχιστον επί των ημερών μας δε θα ανεχθούμε να καταργηθεί το έθιμο αυτό, ό,τι και να κάνουν. Ίσως το χαρακτηρίζουν λίγο άγριο, αλλά και η αγριότητα έχει την ομορφιά της!».

 

Εδώ πάτερ, πράγματι με εντυπωσιάσατε! Κοίτα να δεις, σκέφτηκα! Ώστε «με δική σας ευθύνη... έγινε και πάλι», πάρα την Εισαγγελική εντολή και κατά παράβαση της Ελληνικής νομοθεσίας, ε; Αυτή κι αν ήταν έκπληξη στους «ζωόφιλους»! Τώρα σας έχω κι εγώ μια έκπληξη πάτερ: η ΚΙΒΩΤΟΣ Μυτιλήνης, της οποίας είμαι Πρόεδρος, έστειλε το πολύ ενδιαφέρον κείμενό σας στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Μυτιλήνης, ζητώντας επί λέξει «να διερευνηθεί η αλήθεια (ή μη) των όσων ισχυρίζεται ότι τελέστηκαν ο πάτερ Ευστράτιος Δήσσος - και εφόσον αυτό ισχύει να κινηθούν οι νόμιμες διαδικασίες εναντίον όλων όσων είχαν την «ευθύνη» παράβασης της νομοθεσίας και των εισαγγελικών εντολών». Συνεπώς, αν όντως έγιναν τα πράγματα όπως τα γράφετε, οι υπεύθυνοι που παρέβησαν τον νόμο και την εισαγγελική εντολή, θα λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη.

 

6. Άφησα για το τέλος αυτό που για μένα αποτελεί το πιο προβληματικό σημείο του κειμένου σας, πάτερ. Γράφετε: «Κάθε τόπος έχει τα έθιμά του, που για τους κατοίκους του τόπου αυτού είναι η ζωή τους, η ιστορία τους. Ένας ξένος, ίσως, να μην αρέσει ένα έθιμο του τόπου αυτού, γιατί δεν το έχει ζήσει δεν έχει ζυμωθεί μ' αυτό. Δεν έπεται όμως ότι επειδή δεν του αρέσει σε κείνον ο τόπος αυτός πρέπει να το καταργήσει! Αν μη τι άλλο, αυτό είναι παράλογο και ο Μανταμάδος δεν πρόκειται να το ανεχθεί, όσα μέσα, νόμους και τρικλοποδιές και αν μεταχειριστούν [..] Δεν είναι δυνατόν ένα έθιμο αιώνος και πάνω, να έρχεσαι σήμερα εσύ, ως τάχατες ευαίσθητος και ζωόφιλος και να λες δεν μου αρέσει, καταργήστε το, είναι τουλάχιστον ανάγωγο και δικτατορικό. Έννοιες που τις απεχθάνεται ο Μανταμάδος! Δε σου αρέσει; Μην έρθεις.» Ομολογώ ότι το να ταυτίζετε τις προσωπικές σας απόψεις με το σύνολο ενός ολόκληρου χωριού, μου θυμίζει, πάτερ, ολίγον από Λουδοβίκο 14ο και το διαβόητο αξίωμα του «το Κράτος είμαι Εγώ». Όμως, και ευτυχώς για όλους μας, πάτερ, εκτός από εσάς υπάρχουν -και στο Μανταμάδο και σε ολόκληρη τη Λέσβο- πολλά, πάρα πολλά, άτομα - λαϊκοί και ιερωμένοι - που σέβονται εξίσου τόσο την παράδοσή μας όσο και τα ανυπεράσπιστα ζώα αλλά και το νόμο. Γι' αυτό άλλωστε και ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μηθύμνης, στην οποία Μητρόπολη υπάγεται και ο Ιερός Ναός Ταξιαρχών Μανταμάδου, έχει δηλώσει κατηγορηματικά: «Είμαι κατά της σφαγής του ταύρου μπροστά στην εκκλησία. Να γίνεται σε σφαγείο».

 

Και σε αυτό το τελευταίο, τον νόμο, θα ήθελα να σταθώ. Εμείς οι δύο, πάτερ, έχουμε το δικαίωμα να συζητάμε και να διαφωνούμε για χρόνια για το τι είναι «καλή» και «κακή» παράδοση, για το αν πρέπει να προστατεύουμε ή όχι τα ζώα, για το αν πρέπει να τα σφάζουμε δημόσια -όπως λέτε εσείς, σε σφαγεία -όπως λέω εγώ, κρεμασμένα ανάποδα μέχρι να στραγγίξει το αίμα τους -όπως λένε οι μουσουλμάνοι και οι εβραίοι, ή καθόλου -όπως ζητούν οι χορτοφάγοι. Για ένα μόνο πράγμα ΔΕΝ χωράει συζήτηση: για το τι μας επιτρέπει ο Νόμος να κάνουμε. Γιατί ο Νόμος, πάτερ, είναι πάνω και από παραδόσεις, και από έθιμα, και από προσωπικές απόψεις.

 

Γι' αυτό λοιπόν, πάτερ, εγώ ο «τάχατες ευαίσθητος και φιλόζωος» ΔΕΝ σας λέω «δεν μου αρέσει, καταργήστε το!». Σας λέω «είναι παράνομο, δεν θα το κάνετε».

 

Αυτός είναι ο ελληνικός νόμος, πάτερ, και λυπάμαι που πρέπει να σας ενημερώσω ότι οφείλετε να τον «ανεχθείτε». Και για αυτό θα φροντίσουν οι διοικητικές (κτηνιατρικές), αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές της Λέσβου, τις οποίες εμείς, οι «τάχατες ευαίσθητοι και φιλόζωοι», έχουμε ήδη ενημερώσει, ώστε να διασφαλίσουν πώς στο πανηγύρι των Μυροφόρων στο Μανταμάδο θα εφαρμοστεί, για άλλη μία φορά και στο ακέραιο, ο νόμος.

 

Ιωσήφ Μποτετζάγιας Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου Πρόεδρος της ΚΙΒΩΤΟΥ Μυτιλήνης