H bossa nova είναι «το απαλό άγγιγμα της θλίψης» αλλά και η «πρώτη παγκοσμίως δημοφιλής υπαρξιακή μουσική»

H bossa nova είναι «το απαλό άγγιγμα της θλίψης» αλλά και η «πρώτη παγκοσμίως δημοφιλής υπαρξιακή μουσική» Facebook Twitter
Για όλα φταίει το Ρίο: Οι αρχιτέκτονες της bossa nova Ζοάο Ζιλμπέρτο και Τομ Ζομπίμ πλαισωμένοι από δύο Ευρωπαίες σταρ(λετ) της επχοής, την Γαλλίδα Μιλέν Ντεμονζό και την Ιταλίδα Σίλβα Κοσίνα
0

Πριν από έξι χρόνια σε ένα αφιέρωμα - ρεπορτάζ στον Guardian για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Βινίσιους ντε Μοράες, του μεγάλου στιχουργού, ποιητή, διπλωμάτη (κάτι σαν Γκάτσος και Σεφέρης της Βραζιλίας θα μπορούσαμε να πούμε, τηρουμένων των αναλογιών), δημιουργού του περίφημου μιούζικαλ «Ορφέο Νέγκρο» (Μαύρος Ορφέας) αλλά και ενός εκ των αρχιτεκτόνων της bossa nova μαζί μες τον Ζοάο Ζιλμπέρτο και τον Αντόνιο Κάρλος (Τομ) Ζομπίμ, είχε κληθεί να μιλήσει κι ο Καετάνο Βελόζο.

Θυμήθηκε λοιπόν τότε ο Βελόζο - που με τη σειρά του ανήκει μαζί με άλλους επιφανείς Βραζιλιάνους συνθέτες και ερμηνευτές όπως ο Ζιλμπέρτο Ζιλ, η Γκαλ Κόστα και ο Τομ Ζε, στην επόμενη γενιά από τους πατριάρχες της bossa που στα τέλη της δεκαετίας του '60 πήραν το είδος και προσθέτοντας στοιχεία ψυχεδέλειας και αντικουλτούρας δημιούργησαν το κίνημα της tropicalia – μια συναυλία στο Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης το 1989.

H bossa nova είναι «το απαλό άγγιγμα της θλίψης» αλλά και η «πρώτη παγκοσμίως δημοφιλής υπαρξιακή μουσική» Facebook Twitter
Αντόνιο Κάρλος (Τομ) Ζομπίμ και Βινίσιους ντε Μοράες - ο Χατζιδάκις και ο Γκάτσος της bossa nova, τηρουμένων των αναλογιών

Επρόκειτο για εκδήλωση που στόχο είχε την ευαισθητοποίηση για τα δάση του Αμαζονίου και συμμετείχαν εκτός από τον Βελόζο και τον Τομ Ζομπίμ, καλλιτέχνες όπως ο Στινγκ και ο Έλτον Τζον, ο οποίος σχεδίαζε αρχικά να εμφανιστεί στη σκηνή ντυμένος Κάρμεν Μιράντα με πλήρη drag αμφίεση και φρουτιέρα στο κεφάλι, την ώρα που θα έπαιζε ο Ζομπίμ το πιο διάσημο τραγούδι του, το The Girl from Ipanema...

«Τελικά τον πείσαμε να μην το κάνει» έλεγε γελώντας ο Βελόζο. «H bossa nova είναι ιερή μουσική για πολλούς Βραζιλιάνους. Είναι πολιτική, εθνική και ποιητική μουσική. Είναι μια μορφή τέχνης υψηλού μοντερνισμού που με κάποιο τρόπο έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή είδη μουσικής στον κόσμο. Αποτελεί ένα από τα σπανιότατα παραδείγματα μουσικής που όσο πιο εκλεπτυσμένη εξελισσόταν τόσο πιο δημοφιλής γινόταν. Πήρε την σάμπα και της πρόσθεσε σοφιστικέ αρμονίες μαζί με ένα υψηλό επίπεδο στιχουργικής ».

H bossa nova είναι «το απαλό άγγιγμα της θλίψης» αλλά και η «πρώτη παγκοσμίως δημοφιλής υπαρξιακή μουσική» Facebook Twitter

Σύμφωνα με τον διακεκριμένο Βραζιλιάνο μουσικό και μουσικολόγο Αρτούρ Νεστρόβσκι η bossa nova [σημαίνει «νέα τάση» ή «νέο κύμα»] «είναι μια μουσική η οποία προέρχεται από μια συγκεκριμένη και κρίσιμη καμπή στην ιστορία της Βραζιλίας αποτελώντας προϊόν μιας σύντομης δημοκρατικής περιόδου ανάμεσα στα μέσα της δεκαετίας του '50 και τα μέσα της δεκαετίας του '60. Ο πρωθυπουργός Ζουσελίνο Κουμπίτσεκ ήταν σοσιαλδημοκράτης που έκανε σημαντικές τομές στην εκπαίδευση, στην υγεία και στα εργασιακά ζητήματα. Είχαμε μια νέα πρωτεύουσα, την Μπραζίλια, σχεδιασμένη από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Όσκαρ Νιεμάγιερ, είχαμε πάρει δύο φορές διαδοχικά το Παγκόσμιο Κύπελλο και τέλος, είχαμε την bossa nova, το κορυφαίο απάνθισμα της βραζιλιάνικης κουλτούρας... Αν επιχειρήσεις να τραγουδήσεις αυτό το είδος με ένταση μπορεί να ακουστεί κιτς. Είναι τελείως διαφορετικό από την samba. Το κόλπο είναι να τραγουδάς την bossa nova σα να μιλάς, όπως ιδανικά έκανε ο Ζοάο Ζιλμπέρτο. Μ' αυτόν τον τρόπο ακούγεται πάντα οικεία και ανεπίσημη, σαν κουβέντα ή σαν εξομολόγηση».

«Ο Ζοάο Ζιλμπέρτο είχε πει ότι η bossa nova δεν έχει να κάνει με τη θλίψη αλλά με το 'άγγιγμα της θλίψης'», σύμφωνα με την τραγουδίστρια Μόνικα Βασκονσέλος. «Μπορεί να το δει κανείς ακόμα και στην πρώιμη ποίηση του Βινίσιους ντε Μοράες. Λέει ένα από τα σονέτα που είχε γράψει παλιά αλλά ακούγεται μέχρι σήμερα συχνά σε γάμους: 'Φλόγα καθώς είναι, η αγάπη μας δεν θα είναι αιώνια / θα είναι αιώνια όμως όσο καίει'. Ή ας πάρουμε ως παράδειγμα το τραγούδι 'Insensatez' (How Insensitive) το οποίο συλλαμβάνει μοναδικά μια απαλή, διακριτική θλίψη...».

H bossa nova είναι «το απαλό άγγιγμα της θλίψης» αλλά και η «πρώτη παγκοσμίως δημοφιλής υπαρξιακή μουσική» Facebook Twitter
Ο Ζοάο Ζιλμπέρτο (αριστερά) με δύο επιφανείς εκπρόσωπους της επόμενης γενιάς στα τέλη της δεκαετίας του '60 πήραν την bossa nova και προσθέτοντας στοιχεία ψυχεδέλειας και αντικουλτούρας δημιούργησαν το κίνημα της tropicalia - τον Καετάνο Βελόζο και την Γκαλ Κόστα

Ο Καετάνο Βελόζο πιστεύει ότι η bossa nova σηματοδότησε μια σημαντικότατη αλλαγή στους στίχους της βραζιλιάνικης μουσικής – εκεί που η samba αναφερόταν κυρίως στη δημόσια σφαίρα, είτε επρόκειτο για την ατμόσφαιρα του καρναβαλιού είτε για τους κοινωνικούς αγώνες, η bossa nova εστιάζει αντίθετα στο ατομικό και στο προσωπικό: «Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για την πρώτη δημοφιλή μουσική όπου τα θέματα ήταν καθαρά υπαρξιακά. Είναι αυτό το στοιχείο εν μέρει που την καθιστά υψηλή τέχνη. Το επαναστατικό με την bossa nova ήταν ότι μια χώρα του αποκαλούμενου τρίτου κόσμου δημιουργούσε υψηλή τέχνη με τους δικούς της όρους και ακολούθως την διοχέτευε σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η bossa nova ήταν και παραμένει ένα όνειρο του τι μπορεί να δημιουργήσει ένας ιδανικός πολιτισμός».

 

Με στοιχεία από τον Guardian

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Μουσική / Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Η artistic και managing director της High Priority Promotions, η μόνη γυναίκα με αυτήν τη θέση στην Ελλάδα, μιλά για τις συναυλίες, τη μουσική σήμερα, τις αλλαγές σε καλλιτέχνες και κοινό και το Memory Corner με τα ιδιαίτερα vintage ρούχα, την άλλη μεγάλη της αγάπη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses».

Μουσική / Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses»

Για χρόνια η Q Lazzarus του «Goodbye Horses», μία από τις πιο αδικημένες ερμηνεύτριες στην ιστορία της ποπ μουσικής, παρέμενε μια μυστηριώδης φιγούρα, τώρα όμως ένα μουσικό ντοκιμαντέρ φωτίζει τη ζωή της.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Μουσική / Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Από μικρός ένιωθε αποσυνάγωγος. Πιστεύει ότι τα κόμικς είναι η μόνη μορφή τέχνης που είναι τελείως αφιλτράριστη και πιστεύει ότι η γενιά του θα μείνει στην ιστορία ως η γενιά που έχασε τα καλά πράγματα στο τσακ. Ο μουσικός Eddie Dark είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Ερμής

Μουσική / Ermis: «Το τρέμολο του μπουζουκιού ήταν ο αγαπημένος μου ήχος από νιάνιαρο»

O περιζήτητος νέος συνθέτης που έχει συνεργαστεί με τον Good Job Nicky, τη Μαρίνα Σάττι, τη Χάρις Αλεξίου και τον Sidarta επαναπροσδιορίζει τον ήχο του μπουζουκιού και της κλασικής μουσικής με σεβασμό και τόλμη.
M. HULOT
Άξιζαν κάτι καλύτερο τα «100 Χρόνια Ελληνικής Δισκογραφίας»

Daily / Άξιζαν κάτι καλύτερο τα «100 Χρόνια Ελληνικής Δισκογραφίας»

Τα δώδεκα επεισόδια της ομώνυμης σειράς βρίσκονται στο Ertflix, η παρακολούθηση της σειράς όμως υπονομεύεται συχνά από την συμβατική και στεγνή προσέγγιση, και η στημένη παρουσία της Χάρις Αλεξίου στο ρόλο της παρουσιάστριας-αφηγήτριας δεν βοηθάει.  
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Πολυαγαπημένη μου Βίβιαν»: Στο φως η επιστολή που έγραψε ο Μάλκολμ ΜακΛάρεν στην Βίβιαν Γουέστγουντ λίγο πριν τον θάνατό του

Μουσική / Η επιστολή μεταμέλειας του Μάλκολμ ΜακΛάρεν προς τη Βίβιαν Γουέστγουντ, λίγο πριν τον θάνατό του

Τα αποκαλυπτήρια μιας επιστολής γεμάτης μετάνοια αλλά και πικρία, την οποία έγραψε –αλλά δεν έστειλε ποτέ– ο διαβόητος μάνατζερ των Sex Pistols προς την πρώην σύντροφο και συνοδοιπόρο του.
THE LIFO TEAM
APON: «Δεν είναι θέμα συγκυριών, είναι θέμα αξίας το αν θα ξεχωρίσεις μέσα στο χάος της σημερινής μουσικής»

Μουσική / APON: «Όταν πήγα να δειγματίσω τα πρώτα μου τραγούδια, γελάγανε»

Η πρωτοφανής επιτυχία ενός νεαρού τραγουδοποιού που με το πρώτο άλμπουμ του προκαλεί πανδαιμόνιο στο ραδιόφωνο και στις μουσικές πλατφόρμες, ενώνοντας μουσικά ένα ετερόκλητο κοινό κάθε ηλικίας.
M. HULOT
H βαθιά υπνωτική ενέργεια του DJ Nobu

Μουσική / H βαθιά υπνωτική ενέργεια του DJ Nobu

Κάθε σετ του είναι μια κατάδυση, μια αργή πτώση σε υποσυνείδητα μοτίβα, σε αχαρτογράφητους ήχους, σε σκοτεινούς διαδρόμους που παραπέμπουν περισσότερο σε τελετουργία παρά σε πάρτι. Ένας από τους σημαντικότερους DJ's της εποχής μας έρχεται στην Αθήνα για ένα βράδι.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Χελμός

Μουσική / Χελμός: 30 στιγμές από το πιο «ψηλό» φεστιβάλ του καλοκαιριού

Στημένο στα 1.700 μέτρα, το 3ο Helmos Mountain Festival υποδέχτηκε μερικά από τα πιο αγαπημένα ονόματα της εγχώριας σκηνής, σε ένα τριήμερο που συνδύασε μουσική, φύση και κορυφές - κυριολεκτικά και μεταφορικά.
LIFO NEWSROOM
Μυρτώ Βασιλείου: «Μου έχουν πει υποτιμητικά "πες κανένα λαϊκό, αυτό τραβάει"»

Μουσική / Μυρτώ Βασιλείου: «Μου έχουν πει υποτιμητικά "πες κανένα λαϊκό, αυτό τραβάει"»

Η νέα φωνή της ελληνικής μουσικής είναι, όπως λέει, «λίγο καθαρίστρια, λίγο ιδιωτική υπάλληλος, λίγο τραγουδίστρια». Μόλις έκλεισε τα τριάντα, ετοιμάζεται να ανέβει ξανά στη σκηνή με τη Νατάσσα Μποφίλιου και δείχνει πως έχει πολλά να προσφέρει.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ