Κλάψε, βασιλιά! Κριτική από την Λουίζα Αρκουμανέα

Κλάψε, βασιλιά! Κριτική από την Λουίζα Αρκουμανέα Facebook Twitter
Ο Άρης Σερβετάλης στο ρόλο του Ριχάρδου Β'.
3

Μια ψιλόλιγνη ανδρική φιγούρα ανεβαίνει αργά τον λόφο. Η αγέρωχη πόζα του σώματος, το στητό περήφανο κεφάλι, αναδύονται μέσα από την ομίχλη που τυλίγει τα πάντα. Η χρυσή πανοπλία λαμπυρίζει στο φως του προβολέα. Στο προτεταμένο χέρι, μια μικρή σφαίρα. Ξαφνικά, ο άνδρας αρχίζει να γρονθοκοπά το στομάχι του. Η σφαίρα πέφτει με γδούπο και κυλάει στη βάση του λόφου. Μπλακ άουτ.


Μπορεί ένας βασιλιάς να ξαναγίνει κοινός θνητός;


«Ούτε όλο το νερό της θάλασσας δεν φτάνει για να βγάλει/ το άγιο μύρο από το μέτωπο θεόσταλτου ηγεμόνα» λέει ο Ριχάρδος, μόλις πληροφορείται ότι η δύναμη του αντιπάλου του έχει αυξηθεί επικίνδυνα.


Θα πρέπει εδώ να φανταστούμε έναν κόσμο, όπου η εξουσία έφερε θεϊκό χρίσμα και οι ηγεμόνες εκπροσωπούσαν τη βούληση του Θεού επί της γης. Ήταν σχεδόν ημίθεοι. Όταν ο ήρωας λέει «έχει προβλέψει ο Θεός ουράνιο στρατό να προστατέψει τον Ριχάρδο του», το πιστεύει. Πιστεύει στην ιερότητα και στην παντοδυναμία του. Η συνειδητοποίηση της αλήθειας, ότι δηλαδή είναι κι αυτός εξίσου ευάλωτος με τον τελευταίο χωρικό που ζει στην επικράτειά του, θα τον συνθλίψει. Τις στιγμές αυτές της απόγνωσης, όμως, ο Ριχάρδος θα φανερώσει το πραγματικό μεγαλείο του. Ο μανδύας της αλαζονείας θα λιώσει από τα καυτά δάκρυα της επίγνωσης. Ο έκπτωτος μονάρχης θα καταλάβει ότι δεν υπάρχει πλέον χώρος γι' αυτόν πάνω στη γη – δεν μπορεί να γίνει ένας κανονικός άνθρωπος που «ζει με ψωμί όπως κι εσείς», κι ας λέει το αντίθετο. Και τότε, έχοντας χάσει τα πάντα, και τολμώντας να αποκαλύψει ενώπιον όλων το μέγεθος της συντριβής του, τότε μόνο θα βασιλέψει στην εκτίμησή μας και θα στεφθεί από τον θαυμασμό μας.

Καλώς ή κακώς, υπάρχει στο θέατρο ένα πράγμα που λέγεται κείμενο. Αν δεν σε ενδιαφέρει και το βλέπεις μόνο ως «αφορμή» για να δημιουργήσεις «περιβάλλοντα» και «δράσεις» με σώματα, μουσική και χώματα, ή αν σου προκαλεί αμηχανία και δεν ξέρεις πώς να το διαχειριστείς, τότε πρέπει να αναλογιστείς σοβαρά το νόημα της προσπάθειάς σου.

Στην αρχή του κειμένου ο Ριχάρδος είναι ο καθαγιασμένος ηγέτης που κάθεται μεγαλόπρεπα στον θρόνο και κρίνει τους υποτελείς του, τους τιμωρεί, τους εξορίζει ή τους δίνει άφεση. Επιδεικνύει όλο το επιτηδευμένο στυλ που αρμόζει στη θέση του. Είναι ο Μεγάλος Υπο-κριτής, που γνωρίζει ακριβώς πώς να στηθεί, πώς να μιλήσει, πώς να ταράξει ένα έθνος με μια απλή κίνηση του χεριού.


Στη Γ' Πράξη χάνει τις εξουσίες του μία-μία. Ο διαχωρισμός του «βασιλιά» από τον «άνθρωπο» επέρχεται βίαια, απρόβλεπτα. Ο Σαίξπηρ γλιστράει στο μυαλό του Ριχάρδου την ώρα που ο ήρωας καλείται να απαρνηθεί όχι μόνο το στέμμα αλλά την ίδια την ταυτότητά του – όλα όσα θεωρούσε δεδομένα, όλους τους τρόπους με τους οποίους είχε μάθει να ορίζει την ύπαρξή του. Αυτή η ενδοσκόπηση τον μαγνητίζει, η έκφραση του πένθους μπροστά στην απώλεια του εγώ: «Δεν έχω όνομα, δεν έχω τίτλο. Δεν έχω καν τ' όνομα που μου 'δωσαν στη βάφτιση, γιατί όλα μου έχουν αφαιρεθεί. Ω, άθλια μέρα: να έχω γνωρίσει τόσους χειμώνες και τώρα να μην ξέρω πώς ν' αποκαλέσω τον εαυτό μου!».

 
Αντιμέτωπος με την προοπτική του τέλους, ο Ριχάρδος επιστρατεύει όλη τη δύναμη της ποίησης για να αποχαιρετήσει τον εαυτό του που χάνεται. Όσο σκοτεινιάζει η ψυχή του, τόσο ανθίζει η ευγλωττία του. Ο εστέτ υποκριτής γίνεται λυρικός ποιητής που αντιλαμβάνεται πλήρως τη θλιβερή μοίρα του. «Τραγωδία της επίγνωσης» κατά τον Γιαν Κοτ, αλλά ταυτόχρονα και «τραγωδία της θνητότητας», όπως παρατηρεί η Ντοροτέα Κέλερ στο δοκίμιό της «King of Tears: Mortality in Richard II»: «Παροπλισμένος από την προοπτική του θανάτου, ο Ριχάρδος κλαίει σαν μικρό παιδί... Τα δάκρυα που κυλούν, ενώ ο βασιλιάς πέφτει, αφυπνίζουν μέσα μας τη συναίσθηση του θανάτου... Όλοι περιμένουμε την πτώση μας δίνοντας καταδικασμένες μάχες ενάντια στον Χρόνο».

Κλάψε, βασιλιά! Κριτική από την Λουίζα Αρκουμανέα Facebook Twitter
Πόση ώρα όμως μπορεί να παρηγορηθεί κανείς βλέποντας τα περίτεχνα κυλίσματα στη λάσπη, όταν δεν καταλαβαίνει την ιστορία του Ριχάρδου;


Η εναρκτήρια σκηνή της τρέχουσας αθηναϊκής παράστασης, όπως την περιέγραψα στην πρώτη παράγραφο, απεικονίζει συνοπτικά την αέναη ανοδική και πτωτική πορεία κάθε μονάρχη, που σκαρφαλώνει τη σκάλα της εξουσίας μόνο και μόνο για να γκρεμιστεί σύντομα στην άβυσσο (βλ. την υπέροχη περιγραφή του Γιαν Κοτ στο εμβληματικό Σαίξπηρ, ο σύγχρονός μας). Εγείρει θετικές προσδοκίες, τις οποίες όμως αδυνατεί να υπηρετήσει, όπως διαπιστώνουμε σύντομα.


Βασικό μέλημα της σκηνοθέτιδας, που υπογράφει και τη σκηνογραφία και τα κοστούμια, αποδεικνύεται η εικονοπλασία και η κίνηση. Ο Ριχάρδος-Σερβετάλης είναι ο Ήλιος γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οι αυλικοί-δορυφόροι: όταν δεν χειρίζονται σαν ζωντανές κούκλες ο ένας τον άλλο, υποκλίνονται δίχως σταματημό σε μια μηχανική επιβεβαίωση της υποταγής τους.


Ένας λόφος, μερικά χαλιά και πολλές σειρήνες που αιωρούνται πάνω από έναν τάφο-φούρνο(;) στο βάθος δεξιά. Όσο περνά η ώρα, τα χαλιά σηκώνονται και το έδαφος από πηλό φανερώνεται, δίνοντας την ευκαιρία στους ερμηνευτές να κυλιστούν και να βρομιστούν ποικιλοτρόπως, καθώς παίζουν με την εξουσία.


Καλά όλα αυτά κι ωραία, πόση ώρα όμως μπορεί να παρηγορηθεί κανείς βλέποντας τα περίτεχνα κυλίσματα στη λάσπη, όταν δεν καταλαβαίνει την ιστορία του Ριχάρδου; Όταν ο λόγος παραμένει άκαμπτος, άχρωμος και προπαντός άψυχος σε όλη τη διάρκεια της παράστασης; Κανένας από τους πέντε ερμηνευτές, ούτε καν ο έμπειρος πρωταγωνιστής, δεν καταφέρνουν να αρθρώσουν μια φράση που να φτάσει ως τους θεατές και να τους αγγίξει σε οποιοδήποτε μέρος του μυαλού ή του θυμικού τους. Χιλιάδες λέξεις που χάνονται στο κενό.

Κλάψε, βασιλιά! Κριτική από την Λουίζα Αρκουμανέα Facebook Twitter
Οι ωραίες εικόνες δεν αρκούν για να αναπληρώσουν τον περιφρονημένο και «αμάσητο» σαιξπηρικό λόγο.


Ρόλοι, φυσικά, δεν υπάρχουν με την κλασική έννοια του όρου: για να λειτουργήσει αυτό, εφόσον διασκευάζει κανείς ένα πολυπρόσωπο ιστορικό δράμα, οφείλει να δημιουργήσει έξυπνες και καθαρές συμβάσεις – πράγμα που εδώ δεν συμβαίνει. Ο θεατής δεν είναι υποχρεωμένος π.χ. να γνωρίζει ποιος είναι ο Μόμπρεϊ και ο Μπόλινμπροουκ και γιατί βρίσκονται σε αντιδικία. Όταν η παράσταση δεν το καθιστά κατανοητό, τότε τον κάνει να αισθάνεται άβολα για τους λάθος λόγους. Αυτά, βέβαια, είναι λεπτομέρειες και θα ήμασταν διατεθειμένοι να τα παραβλέψουμε, αν καταφέρναμε να εισπράξουμε έστω λίγες στιγμές ποίησης, από αυτές που τόσο απλόχερα το κείμενο προσφέρει. Όχι. Τίποτα. Στην κρίσιμη σκηνή, όπου ο Μπόλινμπροουκ, ο σφετεριστής του θρόνου, λέει στον Ριχάρδο «Το παραδίδεις με τη θέλησή σου το στέμμα;», θα μπορούσε κάλλιστα να τον ρωτάει: «Είσαι σίγουρος πως το πράσινο είναι το αγαπημένο σου χρώμα;». Η εκφορά του λόγου, τόσο απόλυτα ακατέργαστη, σοκάρει με την αναισθησία της: οι ζωτικές έννοιες της αντίθεσης, της διακύμανσης και του ρυθμού απουσιάζουν εκκωφαντικά. Αδιάκοπη μονοτονία δεν σημαίνει εσωτερικότητα: η πρώτη προδίδει μάλλον έλλειψη θεατρικής γνώσης και αντίληψης.

Οι υπέροχες σκέψεις, τα φαντάσματα της θλίψης που στοιχειώνουν το μυαλό του ήρωα, δεν μεταδίδονται ποτέ. Το μαρτύριό του γίνεται αντιληπτό μονάχα φευγαλέα, στο τέλος, όταν βλέπουμε να του ποδοπατούν το στήθος. Οι ωραίες εικόνες, όμως, δεν αρκούν για να αναπληρώσουν τον περιφρονημένο και «αμάσητο» σαιξπηρικό λόγο.


Καλώς ή κακώς, υπάρχει στο θέατρο ένα πράγμα που λέγεται κείμενο. Αν δεν σε ενδιαφέρει και το βλέπεις μόνο ως «αφορμή» για να δημιουργήσεις «περιβάλλοντα» και «δράσεις» με σώματα, μουσική και χώματα, ή αν σου προκαλεί αμηχανία και δεν ξέρεις πώς να το διαχειριστείς, τότε πρέπει να αναλογιστείς σοβαρά το νόημα της προσπάθειάς σου.


Σημείωση: Τα αποσπάσματα που παρατίθενται από το κείμενο «Ριχάρδος ο Β'» του Σαίξπηρ ανήκουν στη μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ (εκδ. Κέδρος). Το βιβλίο «Σαίξπηρ, ο σύγχρονός μας» του Γιαν Κοτ έχει μεταφράσει ο Αλέξανδρος Κοτζιάς (εκδ. Ηριδανός).

Ιnfo:

Ριχάρδος Β'

Θέατρο Ροές

Ιάκχου 16, Αθήνα

25/11/16-29/1/17, Τετ.-Κυρ. 21:00

Είσοδος: €10-17

Θέατρο
3

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Θέατρο / Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Τα «Κακά σκηνικά» είναι «μια κωμική κόλαση» αφιερωμένη στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα, μια απόδραση από τα χάλια της χώρας, του θεάτρου, του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι, ένα ξόρκι στην κατάθλιψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Παπαδόπουλος: «Κάθε μορφή τέχνης χρειάζεται το εσωτερικό βάθος»

Θέατρο / Χρήστος Παπαδόπουλος: «Mε αφορά πολύ το "μαζί"»

Το «τρομερό παιδί» από τη Νεμέα που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια στη χορογραφία ανοίγει το φετινό 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τους Dance On Ensemble και το «Mellowing», μια παράσταση για τη χάρη και το σθένος της ωριμότητας.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κάνεις χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη σου ανάγκη

Χορός / «Κάνουμε χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη μας ανάγκη»

Με αφορμή την παράσταση EPILOGUE, ο διευθυντής σπουδών της σχολής της Λυρικής Σκηνής Γιώργος Μάτσκαρης και έξι χορευτές/χορεύτριες μιλούν για το δύσκολο στοίχημα τού να ασχολείται κανείς με τον χορό στην Ελλάδα σήμερα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μαρία Κωνσταντάρου: «Ερωτεύτηκα αληθινά στα 58»

Οι Αθηναίοι / Μαρία Κωνσταντάρου: «Δεν παίζω πια γιατί δεν υπάρχουν ρόλοι για την ηλικία μου»

Μεγάλωσε χωρίς τη μάνα της, φώναζε «μαμά» μια θεία της, θυμάται ακόμα τις παιδικές της βόλτες στον βασιλικό κήπο. Όταν είπε πως θέλει να γίνει ηθοποιός, ο πατέρας της είπε «θα σε σφάξω». Η αγαπημένη ηθοποιός που έπαιξε σε μερικές από τις σημαντικότερες θεατρικές παραστάσεις αλλά και ταινίες της εποχής της είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Γιάννος Περλέγκας ανεβάζει τον «Κατσούρμπο» του Χορτάτση

Θέατρο / Γιάννος Περλέγκας: «Ο Κατσούρμπος μας είναι μια απόπειρα να γίνουμε πιο αθώοι»

Ο Γιάννος Περλέγκας σκηνοθετεί το έργο του Χορτάτση στο πλαίσιο του στο πλαίσιο του Κύκλου Ρίζες του Φεστιβάλ Αθηνών. Τον συναντήσαμε στις πρόβες όπου μας μίλησε για την αξία του Κρητικού συγγραφέα και του έργου του και την ανάγκη για περισσότερη λαϊκότητα στο θέατρο. Κάτι που φιλοδοξεί να μας δώσει με αυτό το ανέβασμα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασίλης Παπαβασιλείου

Απώλειες / Βασίλης Παπαβασιλείου (1949-2025): Ένας σπουδαίος διανοητής του ελληνικού θεάτρου

«Αυτό, λοιπόν, το οφείλω στο θέατρο: τη σωτηρία από την κακομοιριά μου»: Ο σκηνοθέτης, μεταφραστής, ηθοποιός και δάσκαλος Βασίλης Παπαβασιλείου πέθανε σε ηλικία 76 ετών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Θέατρο / Δημήτρης Γκοτσόπουλος: «Ήμουν ένα αγρίμι που είχε κατέβει από τα βουνά»

Ο ταλαντούχος ηθοποιός φέτος ερμηνεύει τον Νεοπτόλεμο στον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή. Πώς κατάφερε από ένα αγροτικό περιβάλλον να πρωταγωνιστήσει σε μεγάλες τηλεοπτικές επιτυχίες και γιατί πέρασε ένα ολόκληρο καλοκαίρι στην Πολύαιγο, διαβάζοντας «Βάκχες»;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Θέατρο / Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Ο κορυφαίος Έλληνας σκηνοθέτης διασκευάζει φέτος τις τραγωδίες του Οιδίποδα σε ένα ενιαίο έργο και μιλά στη LiFO, για το πώς η μοίρα είναι μια παρεξηγημένη έννοια, ενώ σχολιάζει το αφήγημα περί «καθαρότητας» της Επιδαύρου, καθώς και τις ακραίες αντιδράσεις που έχει δεχθεί από το κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΓΙΑ 28 ΜΑΙΟΥ Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Θέατρο / Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Σαν σήμερα, το 1943, γεννήθηκε η Ελληνίδα σοπράνο που διέπρεψε για μια ολόκληρη δεκαετία στην Ευρώπη και την Αμερική, αλλά κάηκε εξαιτίας μιας σειράς ιδιαίτερα απαιτητικών ρόλων, τους οποίους ερμήνευσε πολύ νωρίς. Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, ένας από τους λίγους στην Ελλάδα που γνωρίζουν σε βάθος την πορεία της, περιγράφει την άνοδο και την πτώση της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Θέατρο / Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Από τους Αγίους Σαράντα της Αλβανίας μέχρι τη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, η ζωή του βραβευμένου ηθοποιού, τραγουδιστή και σεναριογράφου είναι μια διαρκής προσπάθεια συμφιλίωσης με την απώλεια. Η παράσταση «Μια άλλη Θήβα» τον καθόρισε, ενώ ο ρόλος του στο «Brokeback Mountain» τού έσβησε κάθε ομοφοβικό κατάλοιπο. Δηλώνει πως αυτό που τον ενοχλεί βαθιά είναι η αδράνεια απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μιχαήλ Μαρμαρινός: Το έπος μάς έμαθε να αναπνέουμε ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΑΡΚΕΤΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ

Θέατρο / Μιχαήλ Μαρμαρινός: «Από μια κοινωνία της αιδούς, γίναμε μια κοινωνία της ξεδιαντροπιάς»

Με τη νέα του παράσταση, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επιστρέφει στην Οδύσσεια και στον Όμηρο και διερευνά την έννοια της φιλοξενίας. Αναλογίζεται το «απύθμενο θράσος» της εποχής μας, εξηγεί τη στενή σχέση του έπους με το βίωμα και το θαύμα που χάσαμε και παραμένει σχεδόν σιωπηλός για τη νέα του θέση ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ