Το καλοκαίρι του 2009, στην αναβίωση των Μουσικών Γιορτών του Μάνου Χατζιδάκι στα Ανώγεια της Κρήτης, η χήρα του Μίνου Αργυράκη, συγγραφέας Άμι Μιμς, παρουσίασε ένα σπάνιο ηχητικό ντοκουμέντο: ένα γράμμα του Χατζιδάκι προς τον φίλο του και σύντροφό της από τη Νέα Υόρκη το μακρινό 1971. Γράμμα όμως ηχογραφημένο, αφού, ως γνωστόν, ο Χατζιδάκις, όποτε δεν έγραφε επιστολές, έγραφε την ίδια του τη φωνή στο μαγνητόφωνο κι ύστερα έστελνε τις μπομπίνες στους παραλήπτες τους.
Σε εκείνη την μπομπίνα, λοιπόν, που η Μιμς φύλαξε στο αρχείο της, ο Χατζιδάκις μιλούσε για έναν άλλο φίλο του, τον Ελύτη, που βρισκόταν το ίδιο διάστημα στο Παρίσι. Για τον Τεξανό διανοούμενο Mayo Thompson του πειραματικού συγκροτήματος Red Krayola, που απολάμβανε την παρέα του. Κυρίως μιλούσε για το φιλόδοξο σχέδιό του που περιλάμβανε μια όπερα στα πρότυπα του χίπικου μιούζικαλ «Hair», το λιμπρέτο της οποίας θα έγραφε στα αγγλικά η Μιμς και τα εικαστικά θα σχεδίαζε ο Μίνως Αργυράκης. Μάλιστα, εμβόλιμα στο «γράμμα» του είχε βάλει και δύο αγγλόφωνα τραγούδια με τη Φλέρυ Νταντωνάκη! «Αυτή είναι καταπληκτική, θα κάνει μεγάλα πράγματα» ακουγόταν να λέει ο Χατζιδάκις στον Αργυράκη για την Νταντωνάκη. Κι είχε δίκιο, αν υποτεθεί πως η Φλέρυ μπορεί να μην έκανε τη μεγάλη καριέρα της τραγουδίστριας, αλλά μεγάλα πράγματα άφησε πίσω της.
Το θέμα μας, ωστόσο, είναι ένας άλλος, ολότελα άγνωστος Αμερικανός τροβαδούρος εκείνου του καιρού, που ο Χατζιδάκις προόριζε για συμπρωταγωνιστή της Φλέρυς στην «Όπερα για Πέντε». Λεγόταν Emmit Rhodes και τότε, το 1971, ήταν μόλις 21 ετών. Έναν χρόνο πριν, το 1970, είχε κυκλοφορήσει τον δεύτερο δίσκο του, ένα άλμπουμ baroque pop με τίτλο το όνομά του. Ο Rhodes ο ίδιος ήθελε να ονομάσει το άλμπουμ «Homecooking», μια και ηχογραφήθηκε εξ ολοκλήρου στο σπίτι του, αλλά η εταιρεία προτίμησε να χρησιμοποιήσει το όνομά του ως τίτλο.
Ακούγοντας κανείς σήμερα το εν λόγω άλμπουμ του Rhodes, συνειδητοποιεί πόσο επηρεασμένος ήταν από τους Beatles και ειδικά τον Paul McCartney. Ένας μουσικός πολυ-οργανίστας, με το εξής παράδοξο στη δική του περίπτωση: ενώ την περίοδο της νιότης του χάθηκε κυριολεκτικά ανάμεσα σε συναδέλφους του που άγγιξαν την κορυφή (είναι αναρίθμητα τα ονόματα), απέκτησε την αναγνωρισιμότητα που του άξιζε τα τελευταία χρόνια. Το 2009 συγκεκριμένα τον έκανε ντοκιμαντέρ ο Ιταλός σκηνοθέτης Cosimo Messeri με τίτλο «The One Man Beatles», που έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ρώμης. Λίγα χρόνια πίσω, επίσης, ο Αμερικανός σκηνοθέτης Wes Anderson είχε εντάξει το τραγούδι του «Lullabye» (από το άλμπουμ «Emmit Rhodes») στην ταινία του, «The Royal Tenenbaums» του 2001.
Το «Lullabye» ήταν και το κομμάτι του Rhodes που ο Χατζιδάκις ενέταξε επίσης στο ηχογραφημένο γράμμα του στον Μίνωα Αργυράκη. Μια πανέμορφη, ακουστική μπαλάντα διάρκειας μόλις 1 λεπτού και 15 δευτερολέπτων, την οποία κάλλιστα θα μπορούσαν να είχαν ηχογραφήσει οι Simon & Garfunkel. Να πώς παρουσίαζε ο Χατζιδάκις τον Emmit Rhodes στους φίλους του στην Αθήνα:
«Λέγεται Emmit Rhodes. Είναι και στον χαρακτήρα και στη φυσιογνωμία και στη φωνή, νομίζω, πάρα πολύ ταιριαχτός για τον ρόλο του Ντον. Νομίζω ότι θα έχω την ίδια τύχη, παρόλο που δεν θα καταλάβατε απ' αυτό το δείγμα που σας έβαλα, από τον Emmit Rhodes για τον ρόλο του Ντον, νομίζω ότι θα είναι το ίδιο εντυπωσιακός με τη Φλέρυ ως Αμάνθα...».
Ενδιαφέρον έχει όμως και πώς ο Χατζιδάκις έφτασε στον Emmit Rhodes,ξεχωρίζοντάς τον ανάμεσα στους αναρίθμητους συναδέλφους του που λέγαμε παραπάνω. Στις 9 Φεβρουαρίου του '71, ο Rhodes είχε δώσει συναυλία στο κλαμπ Trobadour. Ήταν και η μέρα που ένας ισχυρός σεισμός θα χτύπαγε το Λος Άντζελες. Ο Χατζιδάκις είχε πάει σ' εκείνο το λάιβ, όπως γενικά του άρεσε να παρακολουθεί συναυλίες νέων καλλιτεχνών και συγκροτημάτων των '60s. Δεν είχε απλώς εντυπωσιαστεί από τον Rhodes αλλά είχε βρει εξαιρετικά πνευματώδες κι ένα διθυραμβικό δημοσίευμα της επόμενης μέρας: «Δεν ήταν σεισμός, ήταν ο Emitt Rhodes που άνοιξε στο Trobadour!».
Από κει και πέρα, βάσει της ηχογραφημένης μαρτυρίας του Χατζιδάκι για τον Emitt Rhodes, πίστευα πως οι δυο τους θα είχαν γνωριστεί, ενδεχομένως να είχαν «κλείσει» και τη συνεργασία τους στην «Όπερα για Πέντε». Κάτι τέτοιο, ως φαίνεται, δεν συνέβη ποτέ. Πρόσφατα ανακάλυψα τον 66χρονο Emitt Rhodes μέσω της ιστοσελίδας του στο Facebook. Μίλησα με τον διαχειριστή, που δεν ήταν ο ίδιος, και μου ζήτησε να στείλω τις ερωτήσεις μου. Το έκανα. Λίγες μέρες αργότερα η απάντηση ήρθε από τον ίδιο τον τροβαδούρο − δυο λόγια ευγενικά μόνο: «Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον, αλλά δεν έχω ιδέα για ποιον και τι μου μιλάτε. Ποτέ δεν συνάντησα τον Έλληνα συνθέτη που αναφέρετε». Τον ευχαρίστησα κι έκλεισε εκεί το θέμα.
Έτσι, αυτό που εισπράττουμε ως τελική πληροφορία είναι η μόνιμη τάση του Μάνου Χατζιδάκι, τα χρόνια εκείνα, για πολλά και μάλλον ιδιαιτέρως φιλόδοξα σχέδια, η αγάπη του προς καθετί νεανικό και, βέβαια, τα γούστα του στη μουσική που σχετίζονταν άμεσα με την ποπ-ροκ σκηνή των ΗΠΑ. Η «Όπερα για Πέντε» δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, πέραν των δύο διασωθέντων τραγουδιών με τη Φλέρυ Νταντωνάκη, η γνωριμία και η φιλία με την Grace Slick επίσης δεν οδήγησε κάπου και ο Emitt Rhodes ήταν απλώς ένα όνειρό του, όπως ήταν λίγα χρόνια πριν και ο αινιγματικός Κύριος Νολλ στο «Χαμόγελο της Τζοκόντας» του. Έναν χρόνο μετά, άλλωστε, το 1972, ο Χατζιδάκις γυρίζει οριστικά στην Ελλάδα και καταθέτει τον «Μεγάλο Ερωτικό» του.
