Ο Μορμονισμός είναι μια θρησκεία που ασκείται από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Κι όμως, πολλοί που δεν τη γνωρίζουν βασίζονται μερικές φορές σε ασαφή στερεότυπα και αναφορές για να τη χαρακτηρίσουν.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια πολύπλοκη θρησκεία με ασυνήθιστη ιστορία.
Σε τι πιστεύουν οι Μορμόνοι;
Οι Μορμόνοι έχουν μια χριστιανική αντίληψη για τον Θεό και τον Ιησού. Η Αγία Γραφή και το Βιβλίο του Μόρμον είναι οι δύο σημαντικότερες πηγές για την πίστη των Μορμόνων.
Το Βιβλίο του Μόρμον περιγράφεται από την Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (Church of Jesus Christ of Latter-day Saints) (σ.σ. το μεγαλύτερο δόγμα του Μορμονισμού) ως «μια συλλογή γραφών από αρχαίους Χριστιανούς που ταξίδεψαν από την Ιερουσαλήμ στην αμερικανική ήπειρο κατά τους βιβλικούς χρόνους», και καταγράφηκε από τον ιδρυτή της εκκλησίας, Τζόζεφ Σμιθ, ο οποίος θεωρείται από τους πιστούς προφήτης. Αυτό αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες διαφορές ανάμεσα στον Μορμονισμό και στις άλλες χριστιανικές θρησκείες. Αρκετές ακόμη λεπτομέρειες της ιστορίας και των δογμάτων του Μορμονισμού αποκλίνουν επίσης από τις περισσότερες χριστιανικές αντιλήψεις.
Είναι οι Μορμόνοι Χριστιανοί;
Ο Μορμονισμός όντως αυτοπροσδιορίζεται ως ένας τύπος Χριστιανισμού. Ωστόσο, η απάντηση δεν είναι τόσο απλή.
«Να ποιο είναι το πρόβλημα. Ποιος αποφασίζει τι είναι Χριστιανισμός;» λέει ο Μάθιου Μπόουμαν, αναπληρωτής καθηγητής θρησκείας και ιστορίας και κάτοχος της έδρας Howard W. Hunter για Μορμονικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο Claremont Graduate της Καλιφόρνια.
«Οι Μορμόνοι απορρίπτουν την ιδέα ότι ο Θεός Πατέρας, ο Ιησούς ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα είναι η ίδια οντότητα. Αυτό αποτελεί κεντρικό δόγμα του κυρίως Χριστιανισμού, το οποίο αποφασίστηκε σε πρώιμες χριστιανικές συνόδους. Έτσι, για πολλούς Χριστιανούς, οι πιστοί του Μορμονισμού δεν θεωρούνται Χριστιανοί. Είναι μια εσωτερική διαμάχη.», εξηγεί ο Μπόουμαν στο CNN.
Ωστόσο, οι πεποιθήσεις μπορεί να διαφέρουν ανάμεσα στις διάφορς μορμονικές αιρέσεις. Ενώ η Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (LDS Church), το μεγαλύτερο δόγμα του Μορμονισμού, δηλώνει την πίστη ότι «ο Θεός Πατέρας, ο Ιησούς Χριστός και το Άγιο Πνεύμα είναι ενωμένοι στο θέλημα και τον σκοπό αλλά δεν είναι κυριολεκτικά το ίδιο ον ή η ίδια ουσία», η Κοινότητα του Χριστού (Community of Christ), ένα μικρότερο δόγμα, ορίζει την Τριάδα ως «τον Θεό που είναι μια κοινότητα τριών προσώπων», άποψη που ευθυγραμμίζεται περισσότερο με άλλες χριστιανικές παραδόσεις.
Τα μέλη της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών έχουν ζητήσει από τον κόσμο να σταματήσει να αποκαλεί τα μέλη της εκκλησίας «Μορμόνους». Ωστόσο, ο Μπόουμαν λέει ότι υπάρχει μια διακριτή σχέση ανάμεσα στα δύο.
«Ο Μορμονισμός είναι μια θρησκευτική παράδοση με αρκετές αιρέσεις μέσα σε αυτήν, αλλά η ταύτιση των δύο όρων 'εξαλείφει' τις υπόλοιπες ομάδες», εξηγεί ο Μπόουμαν.
«Υπάρχουν τρεις αρκετά μεγάλες μορμονικές εκκλησίες: η LDS με έδρα το Σολτ Λέικ Σίτι, η Φονταμενταλιστική Εκκλησία των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter-day Saints), που συνδέεται με την πολυγαμία, και η Κοινότητα του Χριστού (Community of Christ). Αυτοί είναι οι Μορμόνοι που δεν πήγαν δυτικά να εγκατασταθούν στη Γιούτα, και είναι αρκετά διαφορετικοί θεολογικά.»
Έτσι, λογικά, όλοι οι πιστοί της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών είναι τεχνικά Μορμόνοι. Αλλά δεν είναι όλοι οι Μορμόνοι μέλη της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.
Πώς ξεκίνησε ο Μορμονισμός;
Η θρησκεία ιδρύθηκε από τον Τζόζεφ Σμιθ τη δεκαετία του 1820 στην Πάλμιρα, μια μικρή πόλη στη βόρεια Νέα Υόρκη.
Οι Μορμόνοι πιστεύουν ότι ο Σμιθ, μπερδεμένος σχετικά με το ποιο χριστιανικό δόγμα να ακολουθήσει, έλαβε ένα όραμα από έναν άγγελο που ονομαζόταν Μορόνι. Ο άγγελος τον οδήγησε σε ένα κουτί που περιείχε ένα βιβλίο χαραγμένο σε χρυσές πλάκες. Το βιβλίο λέγεται ότι είχε γραφτεί από αρχαίους προφήτες που έζησαν στην αμερικανική ήπειρο, και ο Μορόνι ζήτησε από τον Σμιθ να μεταφράσει το αρχαίο κείμενο στα αγγλικά.
Στον πρόλογο του Βιβλίου του Μόρμον, ο Σμιθ περιγράφει το κείμενο ως «το πιο σωστό από κάθε άλλο βιβλίο στη γη, και το θεμέλιο της θρησκείας μας, και ότι ένας άνθρωπος θα ερχόταν πιο κοντά στον Θεό ακολουθώντας τις εντολές του παρά με οποιοδήποτε άλλο βιβλίο.» Εκδόθηκε για πρώτη φορά στα αγγλικά το 1830.
Κατά τα πρώτα αυτά χρόνια, ο Σμιθ και μερικοί στενοί συνεργάτες του ισχυρίστηκαν επίσης ότι τους επισκέφθηκαν σημαντικές βιβλικές μορφές, όπως ο Ιωάννης ο Βαπτιστής και τρεις απόστολοι του Ιησού, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Εκκλησίας των Αγίων των Τελευταίων Ημερών. Με αυτή τη μικρή ομάδα, ο Σμιθ ίδρυσε την πρώτη μορμονική εκκλησία.
Τι λέει το Βιβλίο του Μόρμον;
Το κείμενο ισχυρίζεται ότι υπήρχε έντονη παρουσία αρχαίου Χριστιανισμού και προχριστιανικών θρησκειών σε όλες τις περιοχές που σήμερα θεωρούνται οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Σύμφωνα με το Βιβλίο του Μόρμον, ο Ιησούς εμφανίστηκε στην Αμερική μετά τη σταύρωσή του το 33 μ.Χ. και έκανε κήρυγμα σε μια ομάδα Νεφιτών, απογόνων αρχαίων Ισραηλιτών που ταξίδεψαν στην ήπειρο περίπου το 600 π.Χ. Ένας από αυτούς τους Νεφίτες ήταν ο προφήτης Μόρμον, ο οποίος τελικά έγραψε μέρος του Βιβλίου του Μόρμον, το οποίο αργότερα καταγράφηκε από τον Τζόζεφ Σμιθ.
Άλλες βιβλικές λεπτομέρειες λέγεται ότι υπήρχαν επίσης στην Αμερική. Ο Κήπος της Εδέμ, για παράδειγμα, θεωρείται ευρέως στη μορμονική πίστη ότι βρισκόταν κάπου στο Μιζούρι. Λόγω αυτής της υποτιθέμενης χριστιανικής κληρονομιάς στην Αμερική, ο Τζόζεφ Σμιθ πίστευε ότι οι ιθαγενείς Αμερικανοί ήταν επίσης απόγονοι αρχαίων Ισραηλιτών.
«Ο Σμιθ και οι πρώτοι του ακόλουθοι πίστευαν ότι οι ιθαγενείς Αμερικανοί έπρεπε να τιμώνται», λέει ο Μπόουμαν.
Είναι πράγματι οι Μορμόνοι πολυγαμικοί;
Η πρακτική της πολυγαμίας στην πρώιμη μορμονική εκκλησία ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη. Η εξάπλωση του Μορμονισμού οδήγησε ακόμη και σε νομικές μάχες με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, οι οποίες κατέληξαν στην ομοσπονδιακή ποινικοποίηση της πολυγαμίας το 1882.
Ωστόσο, σήμερα η πολυγαμία δεν εφαρμόζεται ευρέως μεταξύ των Μορμόνων.
«Η Εκκλησία δεν εξουσιοδοτεί και απαγορεύει αυστηρά την πολυγαμία σήμερα», αναφέρει μια εξήγηση του θέματος από την Εκκλησία LDS.
Η αποκήρυξη της πολυγαμίας οδήγησε σε διαίρεση. Η ομάδα που αρνήθηκε να σταματήσει την πρακτική της πολυγαμίας έγινε η Φονταμενταλιστική Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (FLDS). Σήμερα, η FLDS είναι μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη ομάδα, των οποίων οι πιο εξέχοντες ηγέτες έχουν καταδικαστεί για σοβαρά εγκλήματα. Πολλά μέλη άλλων μορμονικών εκκλησιών δεν θέλουν η θρησκεία τους να συνδέεται με την FLDS.
Με πληροφορίες από CNN
