Ο τόπος μου: Καπέσοβο

Ο τόπος μου: Καπέσοβο Facebook Twitter
Αν ζεις σ’ ένα χωριό σαν το Καπέσοβο κι έχεις τέτοιους θησαυρούς, δεν τους κουκουλώνεις. Δημιουργείς τις προϋποθέσεις να τους χαρεί όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς. Οι θησαυροί μπορεί να βρέθηκαν στο Καπέσοβο, αλλά είναι παγκόσμια κληρονομιά.
0

Eίμαι ένας από τους δέκα μόνιμους κατοίκους του Καπεσόβου. Το Καπέσοβο είναι ένα μικρό χωριό του Ζαγοριού, καλοδιατηρημένο, χαρακτηριστικό δείγμα της ζαγορίσιας αρχιτεκτονικής, με μεγάλη ιστορία και πλούσια παράδοση. Για τους λόγους αυτούς υπόκειται σε ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας και όχι μόνο ως παραδοσιακός οικισμός, όπως τα περισσότερα χωριά του Ζαγορίου.

Γεννήθηκα στο Καπέσοβο και ξαναγύρισα σε αυτό, από το οποίο ποτέ δεν έλειψα ουσιαστικά, το 1998, όταν αρχίσαμε την τουριστική δραστηριότητα με τη σύζυγο και τις δυο μου κόρες. Ανοίξαμε τη Στέρνα, το μικρό καφέ-πρατήριο όπου διαθέταμε προϊόντα δικής μας παραγωγής στην πλατεία του χωριού. Επίσης, μετατρέψαμε ένα παραδοσιακό κτίσμα του 1875 σε ξενώνα και εστιατόριο. Οι μόνες μου αναχωρήσεις από το Καπέσοβο ήταν όταν κατεβαίναμε στα Γιάννενα για τα «γράμματα», τις σπουδές, για τον στρατό, στην Αμφιλοχία, όπου διορίστηκα ως εκπαιδευτικός για εφτά χρόνια, και ύστερα στα Γιάννενα. Η ζωή μου έχει έντονο καπεσοβοκεντρικό χαρακτήρα κι αυτό οφείλεται στη σχέση που είχα με τη γιαγιά μου την Ανθούλα. Ήμουν παθολογικά προσκολλημένος σε αυτήν και έκανα ό,τι έκανε – αυτή για να ζήσει κι εγώ για να παίξω. Κι ύστερα, ο αγώνας της οικογένειας «για να βγει η χρονιά πέρα», καλλιεργώντας την ανήμπορη γη του Καπεσόβου και εκτρέφοντας λιγοστά ζώα με «πήρε από κάτω». Τα ίδια κάνω και τώρα, μόνο που δεν καρτεράω να ζήσω απ’ αυτά…

Το Καπέσοβο είναι γνωστό για τα πολλά αρχαία ονόματα που έχουν γυναίκες και άντρες στο χωριό. Θουκυδίδης, Πλάτων, Ευριπίδης, Μελπομένη, Ευρυδίκη και δεν συμμαζεύεται… Οι κακές γλώσσες λένε ότι βγάζουμε αρχαία ονόματα από τσιγκουνιά, για να μη γιορτάζουμε.

Η καθημερινή αγαπημένη μου βόλτα είναι στο παλιό μου το αμπέλι, ένα χιλιόμετρο από το χωριό. Οργάνωσα υποδειγματικά τον χώρο, αναβίωσα το παλιό αμπέλι, καλλιεργώ τριανταφυλλιές και παράγω ροδόνερο και γλυκό τριαντάφυλλο, στον «βοτανικό κήπο» μου έχω όλα τα αρωματικά του τόπου μου και ασφαλώς στο πλούσιο μποστάνι μου έχω μια μεγάλη και ποιοτική παραγωγή κηπευτικών.

Θουκυδίδης Παπαγεωργίου Facebook Twitter
Ο Θουκυδίδης Παπαγεωργίου είναι ένας από τους δέκα μόνιμους κατοίκους του Καπέσοβου. Φωτ.: Νίκος Κόκκας

Το Ζαγόρι είναι ένας παράξενα όμορφος τόπος –γι’ αυτό εντάχτηκε και στην UNESCO– και ο επισκέπτης αδυνατεί να κατανοήσει τη γεωμορφολογία του. Είναι μια πτυχή της ηπειρώτικης γης με δρυόφυτες και πευκόφυτες λοφοσειρές· στο πιο βορινό της τμήμα δεσπόζει η Τύμφη, απίστευτο βουνό, που περιρρέεται στο μεγαλύτερο τμήμα του από τη χαράδρα του Βίκου. Ανηφορίζοντας όμως προς το Βραδέτο, το γειτονικό χωριό στα 1.350 μέτρα υψόμετρο, σε κάποιο σημείο, εκεί όπου τελειώνουν τα πέταλα, για όσους ξέρουν τον τόπο, στέκομαι με τους επισκέπτες μας και τους εξηγώ. Όταν κοιτάς από ψηλά, ο κόσμος μοιάζει με ζωγραφιά!

Ό,τι πιο αξιόλογο υπάρχει στο Ζαγόρι, που θα μπορούσε να επισκεφτεί κάποιος, είναι η Πασχάλειος Σχολή στο Καπέσοβο. Είναι ένα πολύ μεγάλο και επιβλητικό κτίσμα του 1861 που έχτισαν στο χωριό οι αδελφοί Πασχάλη, ξενιτεμένοι Καπεσοβίτες στη Νίζνα της Ρωσίας, για να λειτουργήσει ως «ανώτερη εκπαίδευση» της εποχής για πολλά παιδιά απ’ όλο το Ζαγόρι. Η σχολή φιλοξενούσε μέχρι πριν από λίγα χρόνια μια πλούσια βιβλιοθήκη με πολύ αξιόλογα έντυπα, και μάλιστα ένα από τα λιγοστά αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου. Δυστυχώς, είναι κλειδαμπαρωμένη και ο επισκέπτης μπορεί να την προσεγγίσει μόνο μέχρι την αυλή. Το ίδιο συμβαίνει και με τις δύο αξιόλογες εκκλησίες, του Αγίου Νικολάου και της Κοίμησης της Θεοτόκου, ιστορημένες από τους περιβόητους Καπεσοβίτες αγιογράφους. Οπότε, δεν μένει τίποτε άλλο από μια βόλτα στα σοκάκια του χωριού και ένας καφές στην πλατεία του. Πολύ σύντομα, βέβαια, θα λειτουργήσει το Μουσείο Σιδηροτεχνίας που οργανώνω στο πατρικό της γιαγιάς μου, το πιο παλιό σπίτι του χωριού, με αξιόλογη αρχιτεκτονική. Φιλοδοξώ αυτό το μουσείο να είναι σοβαρός λόγος να επισκεφτεί κάποιος το Καπέσοβο. Προς το παρόν, μπορεί κάποιος να επισκεφτεί το αμπέλι μου, να δοκιμάσει το κρασί και το τσίπουρό μου, και να χαρεί έναν παραδεισένιο τόπο.

Το Καπέσοβο είναι γνωστό για τα πολλά αρχαία ονόματα που έχουν οι γυναίκες και οι άντρες στο χωριό. Θουκυδίδης, Πλάτων, Ευριπίδης, Μελπομένη, Ευρυδίκη και δεν συμμαζεύεται… Οι κακές γλώσσες λένε ότι βγάζουμε αρχαία ονόματα από τσιγκουνιά, για να μη γιορτάζουμε. Σφιχτό χέρι έχουμε όλοι οι Ζαγορίσιοι, αλλά δεν είναι τσιγκουνιά, ήταν αδήριτη ανάγκη τα παλιότερα χρόνια, για να βγει η χρονιά πέρα. Κι όσο για τα αρχαία ονόματα, ήταν το κλίμα της εποχής στα τέλη του 19ου αι., τότε, με τον Μακεδονικό Αγώνα, για να αποδείξουμε την ελληνικότητα του τόπου μας. Θουκυδίδη λέγαν και τον παππού μου, που γεννήθηκε το 1880.

Πασχάλειος Σχολή Facebook Twitter
Ό,τι πιο αξιόλογο υπάρχει στο Ζαγόρι, που θα μπορούσε να επισκεφτεί κάποιος, είναι η Πασχάλειος Σχολή στο Καπέσοβο.

Αν μπορούσα ν’ αλλάξω κάτι στο χωριό μου, αυτό θα ήταν η νοοτροπία των συχωριανών μου! Απλοί άνθρωποι είμαστε, η τηλεόραση μάς έκανε ίδιους σ’ όλη την επικράτεια.  Αλλά αν είσαι Καπεσοβίτης, η εσωστρέφεια είναι μιζέρια. Αν ζεις σ’ ένα χωριό σαν το Καπέσοβο κι έχεις τέτοιους θησαυρούς, δεν τους κουκουλώνεις. Δημιουργείς τις προϋποθέσεις να τους χαρεί όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς. Οι θησαυροί μπορεί να βρέθηκαν στο Καπέσοβο, αλλά είναι παγκόσμια κληρονομιά.

Το καλοκαίρι καθημερινά πηγαίνω στο αμπέλι μου και στα μποστανικά μου. Οι δουλειές είναι πάρα πολλές, αλλά και η χαρά μου πολύ μεγάλη. Απ’ όταν θυμάμαι τον κόσμο, μέσα σε κληματόφυλλα τον θυμάμαι. Τον χειμώνα όμως, που η μέρα είναι πολύ μικρή και ο καιρός εδώ στο Καπέσοβο, με υψόμετρο 1.200 μ. περίπου, είναι πολύ «χειμωνιάτικος», κάθομαι δίπλα στο τζάκι μου και κάνω τον συγγραφέα. Το πρώτο βιβλίο που εξέδωσα έχει τον τίτλο «Ακριβά κερδισμένη ζωή» και μιλάει για την αγροτική οικονομία στο Καπέσοβο. Το δεύτερο, με τίτλο «Η δική μου ζωή μέσ' απ' άλλων ζωές», είναι στο τυπογραφείο και το τρίτο, που έχω στα χέρια μου, θα μιλάει για το Καπέσοβο και, τι άλλο, την αρχιτεκτονική του. 

Σε όποιο πανηγύρι κι αν βρεθείς σε όλη την επικράτεια θα ακούσεις να χορεύουν το «Καπέσοβο»! «Στο Κάιρο αρρώστησα, στα Γιάννενα θα γιάνω, στην άκρη στο Καπέσοβο θα πέσω να πεθάνω. Όλγα ζάχαρη, Όλγα μέλι, Όλγα ζαχαροθρεμμένη»… Είναι ένας ζαγορίσιος χορός με πολύ όμορφη μελωδία, εμπνευσμένος από μια αληθινή ιστορία. Η Όλγα ήταν αδελφή του παππού μου του Θουκυδίδη, περιβόητη για την ομορφιά της, που την ερωτεύτηκε ο Μιχαλάκης, ένα παλικάρι από το Καπέσοβο. Ο προπάππος μου, όμως, ο Ηλίας δεν την «έδωσε την κοπέλα» κι ο Μιχαλάκης ταξίδεψε στο Κάιρο, όπου υπήρχε δυναμική καπεσοβίτικη παροικία στις αρχές του 20ού αιώνα.

στερνα Facebook Twitter
Ανοίξαμε τη Στέρνα, το μικρό καφέ-πρατήριο όπου διαθέταμε προϊόντα δικής μας παραγωγής στην πλατεία του χωριού.

Όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση στη χώρα μας και η ζωή δυσκόλεψε για πάρα πολλούς, έγινε πολλή κουβέντα για φυγή από την πόλη και «επιστροφή στο χωριό». Αν θυμάμαι καλά, υπήρχε και μια σχετική εκπομπή τηλεοπτική. Πολλοί με ρώτησαν για το θέμα αυτό και η απάντηση δεν είναι καθόλου απλή. Γιατί θα έρθεις στο χωριό; Για να βιοποριστείς ή για να περνάς καλά σ’ έναν όμορφο τόπο και στον καθαρό αέρα; Η δική μου απάντηση είναι η εξής: για να μπορέσεις να ζήσεις σ’ έναν απομακρυσμένο και ολιγάνθρωπο τόπο, πρέπει να συντρέχουν τρεις προϋποθέσεις. Πρώτα πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσεις το οικονομικό. Καταχείμωνο στο Καπέσοβο, ας πούμε, μην αναζητήσεις ευκαιρίες. Δεύτερο, πρέπει να έχεις αποφασίσει πώς θα διαχειρίζεσαι τον ελεύθερο χρόνο σου, τον χειμώνα οι νύχτες είναι αργόσυρτες στο χωριό. Τρίτο και πιο σημαντικό είναι να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου. Το χωριό πρέπει να είναι συνειδητή επιλογή και όχι φυγή. Πάντως, το να έχεις ξεκινήσει τη ζωή σου από χωριό είναι μεγάλο πλεονέκτημα, όποια πορεία κι αν έχει η ζωή σου, όποια απόφαση κι αν πάρεις γι’ αυτή! Σαν τους ιθαγενείς, που ξέρουν να επιβιώνουν μέσα σε κάθε ζούγκλα.

  

Ταξίδια
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

5 ορεινοί προορισμοί που δίνουν άλλο νόημα στις καλοκαιρινές διακοπές

Ταξίδια / 5 ορεινοί προορισμοί που δίνουν άλλο νόημα στις καλοκαιρινές διακοπές

Τα Ζαγοροχώρια, τα Τζουμέρκα και άλλα σπουδαία ορεινά σημεία τα έχουμε συνδυάσει με χειμερινές εξορμήσεις: πώς είναι, όμως, το καλοκαίρι; Η απάντηση ίσως κρύβει τον φετινό προορισμό των διακοπών σας
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Ζαγόρι: ένα ταξίδι στη φύση και τον πολιτισμό

Ταξίδια / Ζαγόρι: ένα ταξίδι στη φύση και τον πολιτισμό

Το Ζαγόρι είναι ένα πραγματικό «μνημείο» φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Και προσφέρεται για ποικίλες μορφές βιωματικού τουρισμού που δένουν συναισθηματικά τον επισκέπτη με τον μοναδικό αυτό τόπο.
ΤΟΥ ΠΑΡΙ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Ποιος λοιπόν, δεν θέλει να μείνει στον παράδεισο;»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Ποιος δεν θέλει να μείνει στον Παράδεισο;»

Ο Άγγελος Δημητρακόπουλος άφησε την Αθήνα και εγκαταστάθηκε με τη γυναίκα του σε ένα μικρό ορεινό χωριό στα Βαρδούσια, δουλεύοντας στο παραδοσιακό παντοπωλείο τους και κάνοντας «ό,τι ηρεμεί την ψυχούλα τους».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
«Φεύγαμε από τη Βίτσα και κλαίγαμε, γιατί ξέραμε ότι θα αργούσαμε να ξαναπάμε»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Φεύγαμε από τη Βίτσα και κλαίγαμε, γιατί ξέραμε ότι θα αργούσαμε να ξαναπάμε»

Ο Τάσος Ανέστης άφησε πίσω του τις πισίνες και τους παιδότοπους της Αθήνας και μετακόμισε σε ένα Ζαγοροχώρι για να μεγαλώσουν τα παιδιά του με μυρωδιές του δάσους και βόλτες στα ποτάμια και τα βουνά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Οδοιπορικό στην Τουρκία: Βαδίζοντας στα χνάρια του Αινεία

Ταξίδια / Τσανάκαλε, Αρχαία Τροία, Καταρράκτες Sütüven. Ένα οδοιπορικό στην Τουρκία

Από τον εντυπωσιακό ναό του Απόλλωνα Σμινθέα στο Γκιουλπινάρ μέχρι τον χολιγουντιανό Δούρειο Ίππο στο Τσανάκαλε, η Τουρκία ξεδιπλώνει έναν απολαυστικό χάρτη γεμάτο μύθο και… καλοκαιρινές εκπλήξεις.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Σε ένα μικρό χωριό στο Ζαγόρι έχουν γυριστεί 60 ταινίες μικρού μήκους

Γειτονιές της Ελλάδας / Σε ένα μικρό χωριό στο Ζαγόρι έχουν γυριστεί 60 ταινίες μικρού μήκους

Η Βαγγελιώ Ρετάλη μιλά για το Zagoriwood, ένα φεστιβάλ που για λίγες μέρες κάθε καλοκαίρι μετατρέπει τα ήσυχα Κάτω Πεδινά σε επίκεντρο κινηματογραφικής συνάντησης και δημιουργίας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Νάπολη: Γιορτάζοντας τη χαρά της ζωής στη σκιά του Βεζούβιου

Nothing Days / Νάπολη: Γιορτάζοντας τη χαρά της ζωής στη σκιά του Βεζούβιου

Ένα «ανοιξιάτικο» τριήμερο σε μία πόλη που ξέρει από φυσικές καταστροφές αλλά ξέρει και να υμνεί τη ζωή, και μία μεγάλη βόλτα στην Πομπηία και στο Ερκολάνο. Από το αρχαίο «fast food» στις σύγχρονες γεύσεις της ναπολιτάνικης κουζίνας.
M. HULOT
Ο Δημήτρης και ο Κερέμ κάνουν πράξη την ελληνοτουρκική φιλία

Ταξίδια / Ο Δημήτρης και ο Κερέμ κάνουν πράξη την ελληνοτουρκική φιλία

Ο ένας Έλληνας, ο άλλος Τούρκος. Δύο άνθρωποι που γνωρίστηκαν, έγιναν φίλοι και αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν χώρο που να αποτυπώνει όλα όσα τους συνδέουν − και όχι όσα τους χωρίζουν. Το «Meraki Café» στην Κωνσταντινούπολη. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μπορεί να μην είναι ρόδινα τα πράγματα στην επαρχία, αλλά και πού είναι;»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Μπορεί να μην είναι ρόδινα τα πράγματα στην επαρχία, αλλά και πού είναι;»

Η Ευγενία Μαστοράκη άφησε την Αθήνα για την Οκτωνιά, ένα μικρό, γραφικό χωριό στην Εύβοια, όπου ζει με τον σύζυγό της και τα δυο τους παιδιά. Της λείπουν πολλά πράγματα, αλλά εκεί ανασαίνει καλύτερα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Η επαρχία έχει ανάγκη όλους εκείνους που κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα ή καλοκαίρι επιστρέφουν στους τόπους τους και λένε: «Τι ωραία θα ήταν να γυρνούσα μόνιμα»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Η κατάσταση στο Μεσολόγγι σήμερα είναι δύσκολη αλλά και ελπιδοφόρα»

Ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος επέστρεψε στο Μεσολόγγι και δημιούργησε την ομάδα Messolonghi by Locals με στόχο να επαναφέρει στο προσκήνιο την αξία τού να μένεις, να ζεις και να δημιουργείς στον τόπο σου.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
«Η παλιά Ελλάδα που νομίζαμε πως χάθηκε ζει ακόμα σε τόπους σαν τη Νίσυρο»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Στη Νίσυρο οι άνθρωποι δουλεύουν - αλλά υπάρχει χρόνος και για την ψυχή»

Τη στιγμή που η Καλαμάτα άρχισε να του θυμίζει την Αθήνα, ο Σταύρος Παναγιωτόπουλος μετακόμισε σε έναν τόπο όπου δεν χρειάζεται να περιμένει τις διακοπές, μια και έχει το καλοκαίρι έξω από την πόρτα του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Οδοιπορικό στη «Στέγη του Κόσμου», το Θιβέτ

Ταξίδια / Οδοιπορικό στη «Στέγη του Κόσμου», το Θιβέτ

Σ’ αυτόν τον τόπο, ανάμεσα σε πανύψηλες χιονοσκέπαστες κορφές και απύθμενες χαράδρες, ο χρόνος και ο χώρος διαστέλλονται, ενώ στους απέραντους αγριότοπους όπου κατοικεί ο Θεός επιζεί ακόμα η γαλήνη ενός χαμένου παραδείσου.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΣ