Πλανιόμαστε πιστεύοντας ότι καταναλώνοντας περισσότερα βιβλία, περισσότερη μουσική, περισσότερους πίνακες ζωγραφικής θα γίνουμε πιο καλλιεργημένοι. Γνωρίζω άτομα που καταναλώνουν πάρα πολλά προϊόντα πολιτισμού, κι όμως δεν έχουν γίνει πιο ανθρώπινοι, αντίθετα συχνά καταλήγουν να αισθάνονται ανώτεροι από τους άλλους.
Κουλτούρα, δηλαδή καλλιέργεια, σημαίνει ότι βρίσκεσαι στον αγρό και τον κάνεις να ανθεί ιδρώνοντας. Σημαίνει ότι γνωρίζεις τη σύσταση των σπόρων, τα αυλάκια στο χώμα, τους ρυθμούς και τις εποχές του ανθρώπου και ασχολείσαι γιατί όλα δίνουν καρπούς την κατάλληλη στιγμή. Στην κουλτούρα ενυπάρχουν ο ρεαλισμός του παρελθόντος και του μέλλοντος και η βραδύτητα του παρόντος κάτι που η κατανάλωση δε γνωρίζει. Η κατανάλωση απαιτεί ταχύτητα και αμεσότητα, δεν στοχάζεται το πάθος και την υπομονή!
Μάλιστα , ετυμολογικά η έννοια του όρου καλλιέργεια προέρχεται από τη λατινική λέξη για το ρήμα «θεραπεύω» που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει υπηρετώ μια επιστήμη, μια τέχνη κλπ είναι colere, από την οποία προέρχεται και ο όρος «cultura» καλλιέργεια, πολιτισμός.
Για να χαρακτηριστεί λοιπόν ένας άνθρωπος πνευματικά καλλιεργημένος δεν αρκεί μόνο η διανοητική ανάπτυξη ή οι ξερές γνώσεις αλλά πρέπει αυτές οι γνώσεις που κατέχει να είναι μετουσιωμένες σε αξίες που θα τον κατευθύνουν στην ψυχική καλλιέργεια και στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.
Κατά τη γνώμη μου μια τέχνη χωρίς ενθουσιασμό είναι ψυχρή τεχνική ή εφήμερη πρόκληση, όπως και ένας έφηβος αντίστοιχα χωρίς ενθουσιασμό είναι ένας έφηβος χωρίς έξαρση. Όταν νιώθουμε ενθουσιασμό βλέπουμε μια ακαθόριστη ακόμα λάμψη που ωθεί την προσοχή μας να επεκταθεί παραπέρα. Ενθουσιάζομαι σημαίνει στην πραγματικότητα προαισθάνομαι ή διακρίνω μια ολόκληρη ιστορία με την πρώτη ματιά όταν ερωτεύομαι!
Η έξαρση μοιάζει με ορμητικό ρεύμα ποταμού που παρασύρει και αφομοιώνει τα πάντα στο διάβα του για να φτάσει στη θάλασσα. Αν δεν νιώσουμε την έξαρση όχι μόνο δε θα φτάσουμε στη θάλασσα , αλλά θα βυθιστούμε στον λήθαργο ή θα δραπετεύσουμε στο όνειρο. Το να φροντίζουμε και να καλλιεργούμε κάτι είναι το τέλος της έξαρσης , όπως όταν ερωτευόμαστε και κάποιος μας εμπιστεύεται τον εαυτό του.
Για να χαρακτηριστεί λοιπόν ένας άνθρωπος πνευματικά καλλιεργημένος δεν αρκεί μόνο η διανοητική ανάπτυξη ή οι ξερές γνώσεις αλλά πρέπει αυτές οι γνώσεις που κατέχει να είναι μετουσιωμένες σε αξίες που θα τον κατευθύνουν στην ψυχική καλλιέργεια και στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.
Στη ζωή μας αντιμετωπίζουμε καθημερινά δυσκολίες: οικονομικές, επαγγελματικές, οικογενειακές, δυσκολίες προσαρμογής στην κοινωνία και στις απαιτήσεις της. Πάντως είναι κοινή συνείδηση ότι οι περισσότερες δυσκολίες οφείλονται σε άγνοια και απορρέουν από την αμάθεια, τον φόβο, τη δειλία ή την έλλειψη χειραφέτησης που χαρακτηρίζει ορισμένα άτομα.
Όμως ο καλλιεργημένος άνθρωπος χειρίζεται ευκολότερα τις δυσκολίες. Γιατί διαθέτει ώριμη σκέψη και κρίση. Έχει την ικανότητα να συγκρίνει, να ζυγίζει, να ελέγχει και να αξιολογεί το καθετί. Διακρίνει ευχερέστερα το καλό από το κακό, το ωφέλιμο από το επιβλαβές, το δίκαιο από το άδικο, το ορθό από το εσφαλμένο. Αντιμετωπίζει με σύνεση και ρεαλισμό την πραγματικότητα ,γιατί μέσα από την πείρα και τη βαθιά μελέτη έχει αφομοιώσει και έχει κάνει κτήμα του ορισμένες αλήθειες γενικού κύρους. Μιλάει καλύτερα, διαλέγεται γόνιμα και δημιουργικά και καταφέρνει να πείθει τους άλλους.
Επίσης ,δεν είναι δέσμιος των προλήψεων, των δεισιδαιμονιών και του φόβου που γεννά η άγνοια γιατί την έχει νικήσει ολοκληρωτικά.
Η πνευματική καλλιέργεια είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο όσο η τροφή για τη συντήρηση του σώματος. Η αξία της είναι αναγνωρισμένη από την αρχαιότητα! Οι φιλόσοφοι και οι ρήτορες μιλούσαν για την τέλεια ανάπτυξη σώματος και πνεύματος. Η δίψα για μόρφωση ταλαιπώρησε ολόκληρες γενιές που πέρασαν και χάθηκαν χωρίς να απολαύσουν τα αγαθά της. Αμέτρητοι άνθρωποι έζησαν στο σκοτάδι της άγνοιας και της αμάθειας!
Τέλος , Θα ήθελα να προσθέσω ότι κάθε πράξη, κάθε λέξη, κάθε χαμόγελο, κάθε βλέμμα είναι ένας σπόρος ,αλλά και ο καρπός της πνευματικής μας καλλιέργειας που επιδρά βαθιά και στους ανθρώπους που μας περιβάλλουν.
Έτσι ο πολιτισμός της ψυχής γίνεται η ψυχή του πολιτισμού!!!
σχόλια