Άρτεμις Σκουμπουρδή: Μοναστηράκι - Πλάκα. Οι γειτονιές των θεών
Κάτω από τη μαγική σκιά της Ακροπόλεως, στις βόρειες και τις ανατολικές παρυφές της, ευτυχώς αντιστέκονται ακόμα στον αδυσώπητο χρόνο και την ανθρώπινη βαρβαρότητα το Μοναστηράκι και η Πλάκα. Δύο γειτονιές μοναδικές, που για έξι χιλιάδες συναπτά έτη συμπυκνώνουν την αθηναϊκή διαχρονία, σφύζοντας από ζωή. Και έχουν το προνόμιο να διεκδικούν τον τίτλο των αρχαιότερων, ιστορικότερων και σημαντικότερων συνοικιών του δυτικού πολιτισμού. Χάρη στα θαυμαστά αυτά γεγονότα που διαδραματίστηκαν χιλιάδες χρόνια πριν, στο Μοναστηράκι και την Πλάκα, τα μέρη αυτά θα είναι «πάντα πλήρη θεών». Άλλωστε «το ξέρει η ανθρωπότης πως κι ο Θεός είναι Πλακιώτης!»
«Μόνον ένας άνθρωπος της αισθαντικότητας της κυρίας Σκουμπουρδή θα μπορούσε να μιλήσει με τόση γνώση, αγάπη, ευγένεια –αλλά και πόνο– για τα δύσκολα αυτής της πόλης: για τις καταστροφές των "βαρβάρων" και των χριστιανών από τον 3ο μέχρι και τον 7ον αιώνα· για την πολιορκία του Μοροζίνι και την ανατίναξη του Παρθενώνα τον 17ον αιώνα· για τα θαυμάσια κτίσματα που απέκτησε η Αθήνα ως πρωτεύουσα στον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού, για να τα δει να κατεδαφίζονται, να βανδαλίζονται, να καταστρέφονται από τον πόλεμο και τις εμφύλιες συγκρούσεις της δεκαετίας του 1940 και από τη "νεοελληνική βαρβαρότητα" της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Μας χρειάζονται πολλές Σκουμπουρδή. Μας χρειάζονται πολλοί που ν' αγαπήσουν ξανά και με τρόπο ουσιαστικό τη "μαγική αυτή πόλη", την Αθήνα. Περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε σήμερα να ξαναγαπήσουμε και ξαναπροσεγγίσουμε τον τόπο μας, τις πόλεις και τα χωριά μας. Την πρωτεύουσά μας. Τον εαυτό μας. Χρειαζόμαστε να βρούμε τον βάρδο μας, τον σοφό μας αφηγητή –για τα καλά και τα κακά μας, τα θετικά και τ' αρνητικά μας– όπως η Αθήνα έχει βρει τον δικό της στο πρόσωπο της κυρίας Σκουμπουρδή».
ΜΑΡΙΑ Δ. ΕΥΘΥΜΙΟΥ
Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών
