«Τι θα έκανες αν την κοπανούσε έτσι ο άντρας σου;»: Η σκηνή από το «Ανωτέρα βία» που έγινε ξαφνικά τρελό viral στα social media

Η ταινία από την οποία προήλθε το meme που σαρώνει εδώ και λόγο καιρό στα social media – ειδικά στο Twitter – είναι το Σουηδικό ψυχολογικό δράμα (ή σαρδόνια κοινωνική σάτιρα, όπως το πάρει κανείς) του 2014 που προβλήθηκε στον υπόλοιπο κόσμο με τον τίτλο «Ανωτέρα βία» (Force majeure) παρότι ο πρωτότυπος τίτλος στη χώρα προέλευσης της ταινίας ήταν "Turist" (Τουρίστας).

Η ταινία του Ρούμπεν Έστλουντ – ο οποίος στη συνέχεια γύρισε το επίσης διεισδυτικό «Τετράγωνο» με φόντο αυτή τη φορά τις υποκρισίες του κυκλώματος της σύγχρονης τέχνης – έχει να κάνει με τις διακοπές μιας μεσοαστικής σουηδικής οικογένειας σε χιονοδρομικό θέρετρο, διακοπές που σημαδεύονται ανεξίτηλα από τη σκηνή που έγινε viral και ακολούθως παίρνουν μια σκοτεινή και ανήσυχη τροπή.

Η σκηνή εμφανίζεται στην αρχή της ταινίας αλλά δίνει τον τόνο για όλο το υπόλοιπο φιλμ: Η οικογένεια έχει καθίσει για να πάρει πρωινό στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου μαζί με άλλους θαμώνες όταν στο βάθος αρχίζει να διακρίνεται μια χιονοστιβάδα να κατηφορίζει το βουνό απέναντι. Ουδείς αντιδρά αρχικά, αλλά όταν η χιονοστιβάδα φαίνεται να βρίσκεται σε τρομακτικά οικεία απόσταση, επικρατεί ένας πανικός, στη διάρκεια του οποίου ο πρώτος που εγκαταλείπει τρέχοντας το τραπέζι και την οικογένειά του είναι ο μπαμπάς.

Τελικά επρόκειτο για τεχνητά ελεγχόμενη χιονοστιβάδα που δεν ακούμπησε στο θέρετρο, και τώρα εκείνος πρέπει να διαχειριστεί την ντροπή, το όνειδος και τον ευνουχισμό ως συνέπεια της πράξης του που ούτε ο ίδιος δεν μπορεί να εξηγήσει παρά μόνο ως στιγμιαία κρίση πανικού και δειλίας.

Πρόκειται πράγματι για μια από τις πιο τρομακτικές σκηνές που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Απείρως πιο τρομακτική από τις πιο ακραίες σκηνές σύγχρονων θρίλερ, επειδή μοιάζει τόσο έντονα σαν κακή φάρσα της μοίρας που μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε και σίγουρα αγγίζει τις πιο βαθιές αντρικές φοβίες περί ανικανότητας και αδυναμίας να ανταπεξέλθει κανείς στο ρόλο του «προστάτη οικογενείας».

Ελάχιστοι είχαν δει την ταινία στην πρώτη της προβολή στις ΗΠΑ – στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας, είχε πάει σαφώς πολύ καλύτερα – εδώ και λίγο καιρό όμως που το meme από τη συγκεκριμένη σκηνή έχει γίνει υπερ-viral εργαλείο διά πάσα χρήση και πάσα ατζέντα λειτουργώντας σε άπειρα διαφορετικά πλαίσια αναφοράς, το κλιπ έχει ξεπεράσει τις 15 εκατομμύρια «θεάσεις». ΄

Όπως και με άλλα αποσπάσματα ταινιών που έγιναν δημοφιλή «πολυθεματικά» memes στο καρναβάλι του ίντερνετ – με πιο χαρακτηριστική ίσως και πιο αναγνωρίσιμη περίπτωση την έκρηξη οργής του Χίτλερ όπως τον υποδύθηκε ο αείμνηστος Μπρούνο Γκανζ στην ταινία «Η πτώση» (Downfall) του 2005 – η σκηνή κατέστη το (απειλητικό) φόντο για μια τεράστια και εντελώς ετερόκλητη γκάμα από ατάκες, από τις πιο ανώδυνες («εγώ όταν αναβάλλω την εργασία μου μέχρι τελευταία στιγμή») ως τις πιο επείγουσες («αυτή είναι η τραγικά καθυστερημένη αντίδρασή μας στην κλιματική αλλαγή»).

Αμέσως σχεδόν «εργαλειοποιήθηκε» και στα καθ' ημάς το κλιπ από την ταινία, το οποίο ήδη εμφανίζεται εδώ και μέρες στα social media ως αποτρεπτικό της «δεξιάς χιονοστιβάδας» που έρχεται ενόψει μιας πιθανής επικράτησης της Νέας Δημοκρατίας στις προσεχείς εκλογές.

Δεν ήταν και λίγοι οι θεατές ανά τον κόσμο που πίστεψαν καταρχάς ότι η σκηνή παρουσίαζε πραγματικό περιστατικό. Μικρή σημασία έχει τελικά. Η ουσία είναι η ανησυχία που προκαλεί και το αγωνιώδες αίσθημα ανασφάλειας που προκαλεί στον θεατή.

Σύμφωνα πάντως με άρθρο του περιοδικού New York για το viral φαινόμενο της σκηνής από την «Ανωτέρα βία», ίσως μια τέτοια χρήση αποτελεί την λύση έτσι ώστε να αποκτούν πολλές άξιες ταινίες «τέχνης», δεύτερη ζωή στο ίντερνετ και να συναντούν ένα κοινό πολλαπλάσιο από το σινεφίλ κοινό στο οποίο κατά κανόνα απευθύνονται, με κάποια αλλαγή ίσως στον τίτλο, όπως σημειώνει μισοαστεία – μισοσοβαρά ο συντάκτης του άρθρου:

«...Τρεις φορές περισσότερες ταινίες απ' ότι πριν από είκοσι χρόνια, γυρίζονται στην εποχή μας και καταναλώνονται πλέον όλο και πιο πολύ σε streaming πλατφόρμες και γενικά στο ίντερνετ, ασχέτως της ημερομηνίας επίσημης διανομής τους στη μεγάλη οθόνη... Ίσως θα ήταν καλή ιδέα εκ των υστέρων, οι διανομείς του «Ανωτέρα βία» να έδιναν έναν διαφορετικό τίτλο στην ταινία, κάτι που μεταφράζεται σε άμεσο meme, όπως για παράδειγμα 'Αν αυτός ήταν ο άντρας σου, τι θα έκανες μετά;'...»