Tourists go home! Τι άλλαξε ξαφνικά και πολλοί μισούν τους τουρίστες;

Tourists go home! Τι άλλαξε ξαφνικά και πολλοί μισούν τους τουρίστες; Facebook Twitter
Για τον Μπάουμαν οι τουρίστες είναι καταναλωτές κουλτούρας, αισθήσεων, νέων τόπων και νέων πληροφοριών. Φωτο: Shutterstock
31

Από τη Ρόδο και το τουριστικά οργιώδες Φαληράκι, μέχρι τη Βενετία, κι από διάφορα τουριστάδικα της Κρήτης μέχρι το Ντουμπρόβνικ  και την Ισπανία, τον τελευταίο καιρό, περισσότερο από ποτέ, καταγράφεται ένα δυσοίωνο φαινόμενο: οι κάτοικοι, οι ντόπιοι των περιοχών αυτών δυσφορούν με τον τουρισμό.

Για την ακρίβεια, τον υπερ-τουρισμό, τα λεφούσια αχόρταγων για εικόνες και εμπειρίες ανθρώπων από διάφορα σημεία του πλανήτη, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης. Βλέπετε, ένα από τα καλά της τεχνολογίας και της υπερσυνδεσιμότητας, ήταν η μείωση του κόστους ενός ακριβού ταξιδιού: από εκεί που πριν από μερικά χρόνια η Βενετία ήταν ένας πολυτελής προορισμός, τώρα με την AirBnB και τις χιλιάδες προσφορές των γραφείων ταξιδίων είναι απλά μια βόλτα. Όχι για κάποιους, ούτε για όλους. Αλλά σε κάποιες περιπτώσεις για απελπιστικά πολλούς.

Για τον Μπάουμαν ο τουρίστας δεν είναι απλώς ο συμπαθής ξένος με το γενναιόδωρο πορτοφόλι: είναι κατασκεύασμα της μετανεωτερικής κοινωνίας, μιας απολύτως καταναλωτικής κοινωνίας, που τα μέλη της δεν στέκονται πουθενά, δεν αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς, ζουν με την έξαψη της επόμενης πρωτόγνωρης αίσθησης, είναι επαγγελματίες συλλέκτες εμπειριών και εικόνων, διακατεχόμενοι από την ίδια μανία που διακρίνει τους καταναλωτές αγαθών.

Δεν είναι αυτό σπουδαίο; Γι' αυτό δεν παλεύαμε τόσα χρόνια; Για ισότητα –έστω στις εμπειρίες και τα ταξίδια; Δεν είναι κατόρθωμα της Δύσης και του πολιτισμού της; Θα ήταν αν παράλληλα με αυτό το φαινόμενο δεν βρισκόταν και ένα άλλο σε εξέλιξη, ανησυχητικό και σε διάφορα σημεία του πλανήτη να εκδηλώνεται με όρους επιδημικού ξεσπάσματος: οι προσφυγικές ροές. Εκ πρώτης όψεως τα δυο φαινόμενα μοιάζουν –και για αρκετούς δεξιόστροφους είναι- απολύτως ασύνδετα.

Όχι, όμως και για τις σύγχρονες κοινωνικές επιστήμες που στις μέρες μας βλέπουν τη θεωρία του Ζίγκμουντ Μπάουμαν*για το δίπολο του «πλάνητα και του τουρίστα» να υλοποιείται με ρυθμούς ίσως ταχύτερους από τις προβλέψεις του εν λόγω ακαδημαϊκού. 

Για τον Μπάουμαν ο τουρίστας δεν είναι απλώς ο συμπαθής ξένος με το γενναιόδωρο πορτοφόλι: είναι κατασκεύασμα της μετανεωτερικής κοινωνίας, μιας απολύτως καταναλωτικής κοινωνίας, που τα μέλη της δεν στέκονται πουθενά, δεν αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς, ζουν με την έξαψη της επόμενης πρωτόγνωρης αίσθησης, είναι επαγγελματίες συλλέκτες εμπειριών και εικόνων, διακατεχόμενοι από την ίδια μανία που διακρίνει τους καταναλωτές αγαθών. Είναι καταναλωτές κουλτούρας, αισθήσεων, νέων τόπων και νέων πληροφοριών.

Ο τουρίστας είναι ένας ταξιδιώτης από επιλογή. Κάποιος που έχει σπίτι, μόνιμη έδρα και την εγκαταλείπει για λίγο, επειδή το επιθυμεί και το δύναται. Δεν θα δεθεί με τον τόπο, τα μέρη που θα επισκεφθεί παρά μόνο για τις στιγμές που θα βρεθεί σε αυτά, παρά μόνο στο φαντασιακό του και στη δημιουργία αναμνήσεων. Την επόμενη στιγμή μπορεί να είναι κάπου αλλού.

Στον αντίποδα, ο «πλάνητας» -εν προκειμένω οι προσφυγικές ροές- επίσης ταξιδεύει, αλλά όχι από επιλογή, παρά μόνο επειδή δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Υποχρεώνεται να μετακινηθεί, κάποτε βιαίως, ακόμη και να πεθάνει κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, για να βρει –αν μπορέσει- στέγη, εργασία, σταθερές, όσα ο τουρίστας έχει και αν όχι περιφρονεί, τουλάχιστον δεν ανησυχεί γι' αυτά.

Tourists go home! Τι άλλαξε ξαφνικά και πολλοί μισούν τους τουρίστες; Facebook Twitter
Η Ιταλία δημιούργησε ειδική υπηρεσία επιμόρφωσης (σωφρονισμού) του τουρισμού.

Συναντιούνται ποτέ αυτές οι δύο αντιθέσεις; Σε παραλίες που ξεβράζονται πλοιάρια με λαθρομετανάστες δίπλα σε χαλαρούς λουόμενους, η μία κατηγορία κρυφοκοιτάει, παίρνει μια γεύση από τη ζωή της άλλης. Για τον τουρίστα ο «πλάνητας», ο λαθρομετανάστης είναι μια φευγαλέα υπενθύμιση του πόσο βάρβαρη μπορεί να γίνει η ζωή, μια στιγμή βαναυσότητας που θα ξεχάσει στον προορισμό της επιλογής του, γεμάτο από καινούριες εμπειρίες και κοινωνικά παίγνια.

Για τον «πλάνητα» ο τουρίστας είναι το alter ego του και -κατά Μπάουμαν πάντα- ο μεγαλύτερος θαυμαστής του. Ο ένας μετακινείται χωρίς να το θέλει ως απόρριμα της μετανεωτερικότητας, ως ανεπιθύμητος. Ο άλλος –μέχρι πρότινος- υπάκουγε μόνο στις επιθυμίες του, ήταν ο αιώνιος καλοδεχούμενος. Μέχρι σήμερα.

Μέχρι φέτος για την ακρίβεια που το πρόβλημα του φρενήρους τουρισμού παράγινε. Η Ιταλία δημιούργησε ειδική υπηρεσία επιμόρφωσης (σωφρονισμού) του τουρισμού, η Ισπανία απλώς κραυγάζει ότι δεν τους θέλει.

Η Telegraph, το BBC, η Corriere della Serra μήνες τώρα καταγράφουν τα προληπτικά μέτρα, την οργή, κάποτε την απόγνωση και τις αυστηρές οδηγίες προς τους τουρίστες: να μην παίρνουν άμμο από τα γραφικά νησιά, να μην κόβουν κομμάτια και πέτρες από τα κάστρα, να μην αντιμετωπίζουν τις σημαντικές ιστορικές πόλεις σαν να είναι μουσεία που μπορούν να πληρώσουν εισιτήριο για να τις απολαύσουν, αγνοώντας τις ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού. 

Η τοπικότητα, η ντόπια ησυχία και ποιότητα διαταράσσονται, προκαλώντας πλέον ανυπόφορη δυσφορία που θυμίζει ρατσισμό, αλλά είναι κάτι τελείως διαφορετικό ως φαινόμενο: η «παγκοσμιοποίηση» που μοιάζει να χτίστηκε από τα όνειρα και τις επιθυμίες του τουρίστα αποκαλύπτει και την άλλη πλευρά της, αυτή που πλέον του δείχνει τα δόντια.

«Φτωχοτουρίστες», λένε οι επιχειρηματίες (και) στα (ελληνικά) νησιά, κάποιοι δεν ανέχονται και δεν επιτρέπουν τα φρενήρη ξεσπάσματα εκτόνωσής τους, άλλοι στέκονται βουβοί ανάμεσα στα οφέλη του τουρισμού και τις συνέπειες του.

Η θεωρία του Μπάουμαν ή έστω ένα μέρος της εργασίας του για τις ενοχλητικές αντιφάσεις και την κοινωνική διαστρωμάτωση της νεωτερικότητας, αυτές τις μέρες περισσότερο από ποτέ, φαίνεται ότι συναντά την πρακτική εφαρμογή της...

*Ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν (19 Νοεμβρίου 1925 – 9 Ιανουαρίου 2017) ήταν πολυβραβευμένος Πολωνός κοινωνιολόγος, συγγραφέας, στοχαστής και ακαδημαϊκός. Με πλούσια εργογραφία πάνω στον ξένο, το διφορούμενο της ζωής και την ετερότητα, φώτισε πτυχές της μετανεωτερικότητας, με οξυδέρκεια και επιστημονική διαύγεια.

Διεθνή
31

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ελλάδα ήδη από τον Μάιο είχε καταθέσει τις θέσεις της για τις θαλάσσιες ζώνες στην Αν. Μεσόγειο

Διεθνή / Η Ελλάδα είχε καταθέσει τις θέσεις της για τις θαλάσσιες ζώνες στην ανατολική Μεσόγειο από τον Μάιο

Η Ελλάδα διατυπώνει στον ΟΗΕ τις θέσεις της για την Ανατολική Μεσόγειο, τη θαλάσσια ασφάλεια, τις τριμερείς συνεργασίες, το Κυπριακό, το Παλαιστινιακό και τη Συρία, εστιάζοντας στη νομιμότητα και την περιφερειακή σταθερότητα
LIFO NEWSROOM
Γερμανία: Απειλούν το προσωπικό του ζωολογικού κήπου που σκότωσε 12 μπαμπουίνους και τάισε τα λιοντάρια

Διεθνή / Γερμανία: Απειλούν το προσωπικό του ζωολογικού κήπου που σκότωσε 12 μπαμπουίνους και τάισε τα λιοντάρια

Ο διευθυντής του ζωολογικού κήπου υπερασπίστηκε την απόφαση, αναφέροντας ότι οι προσπάθειες στείρωσης και μεταφοράς κάποιων μπαμπουίνων είχαν αποτύχει. - «Αγαπάμε τα ζώα, μας λένε Ναζί»
LIFO NEWSROOM
Νέα βιογραφία για τον πρίγκιπα Άντριου: Η φιλία με τον Έπσταϊαν, ο τσακωμός με το Χάρι και τα αινιγματικά οικονομικά

Διεθνή / Νέα βιογραφία για τον πρίγκιπα Άντριου: Η σχέση με τον Έπσταϊν, ο τσακωμός με τον Χάρι και τα αινιγματικά οικονομικά του

Το βιβλίο με τίτλο «The Rise and Fall of the House of York» του ιστορικού Andrew Lownie εξετάζει όχι μόνο τις σχέσεις τού πρίγκιπα Άντριου με διάφορες γυναίκες , αλλά εστιάζει ιδιαίτερα στη στενή –και επικίνδυνη– φιλία του με τον Τζέφρι Έπσταϊν
LIFO NEWSROOM
Λούλα ντα Σίλβα στο Reuters: «Δεν θα ταπεινώσω τον εαυτό μου» συνομιλώντας για δασμούς με τον Τραμπ

Διεθνή / Λούλα ντα Σίλβα στο Reuters: «Δεν θα ταπεινώσω τον εαυτό μου» συνομιλώντας για δασμούς με τον Τραμπ

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας δεν προτίθεται να συνομιλήσει με τον Τραμπ, εν μέσω απαιτήσεων των ΗΠΑ για Μπολσονάρου - Οι δασμοί των ΗΠΑ στη Βραζιλία αυξήθηκαν στο 50% από την Τετάρτη
LIFO NEWSROOM
Δασμούς 100% στα μικροτσίπ από τον Τραμπ, ενώ η Apple ανακοινώνει επενδύσεις $100 δισ. στις ΗΠΑ

Διεθνή / Δασμοί 100% στα μικροτσίπ από τον Τραμπ, ενώ η Apple ανακοινώνει επενδύσεις $100 δισ. στις ΗΠΑ

Μετά την πίεση του Αμερικανού προέδρου, η Apple δεσμεύτηκε για νέα επένδυση 100 δισ. δολαρίων στην αμερικανική αγορά - Δασμοί-μαμούθ σε ημιαγωγούς και εξαρτήματα, αν δεν μεταφερθεί η παραγωγή στις ΗΠΑ
LIFO NEWSROOM
Οργή Τραμπ για τα στοιχεία της απασχόλησης – Απέλυσε την επικεφαλής της Στατιστικής Υπηρεσίας

Διεθνή / Οργή Τραμπ για τα στοιχεία της απασχόλησης – Απέλυσε την επικεφαλής της Στατιστικής Υπηρεσίας

Ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε τη διορισμένη από τον Μπάιντεν επικεφαλής «ανίκανη» και διέταξε την άμεση απομάκρυνσή της, μετά από δυσμενή έκθεση για την αγορά εργασίας.
LIFO NEWSROOM
Ο Χουάν Κάρλος ξεχρεώνει: Πλήρωσε 4 εκατ. ευρώ σε φίλους και αριστοκράτες που τον «έσωσαν» από την εφορία

Διεθνή / Ο Χουάν Κάρλος ξεχρεώνει: Πλήρωσε 4 εκατ. ευρώ σε φίλους και αριστοκράτες που τον «έσωσαν» από την εφορία

Ο τέως βασιλιάς της Ισπανίας επέστρεψε τα χρήματα που του είχαν δανείσει επιχειρηματίες και ευγενείς για να καλύψει μια τεράστια φορολογική οφειλή το 2021. Πώς τα κατάφερε από την εξορία στο Αμπού Ντάμπι
LIFO NEWSROOM
Θύελλα για συνέντευξη με «νεκρό» μέσω AI – Το άβαταρ θύματος ένοπλης επίθεσης προκάλεσε αντιδράσεις

Διεθνή / Θύελλα για συνέντευξη με «νεκρό» μέσω AI – Το άβαταρ θύματος ένοπλης επίθεσης προκάλεσε αντιδράσεις

Σφοδρές επικρίσεις κατά του πρώην δημοσιογράφου του CNN Τζιμ Ακόστα, που πήρε «συνέντευξη» από εικονική αναπαράσταση 17χρονου θύματος του μακελειού στο Πάρκλαντ. Η συνέντευξη χαρακτηρίστηκε «μακάβρια», «χειριστική» και «τερατώδης»
LIFO NEWSROOM