Tourists go home! Τι άλλαξε ξαφνικά και πολλοί μισούν τους τουρίστες;

Tourists go home! Τι άλλαξε ξαφνικά και πολλοί μισούν τους τουρίστες; Facebook Twitter
Για τον Μπάουμαν οι τουρίστες είναι καταναλωτές κουλτούρας, αισθήσεων, νέων τόπων και νέων πληροφοριών. Φωτο: Shutterstock
31

Από τη Ρόδο και το τουριστικά οργιώδες Φαληράκι, μέχρι τη Βενετία, κι από διάφορα τουριστάδικα της Κρήτης μέχρι το Ντουμπρόβνικ  και την Ισπανία, τον τελευταίο καιρό, περισσότερο από ποτέ, καταγράφεται ένα δυσοίωνο φαινόμενο: οι κάτοικοι, οι ντόπιοι των περιοχών αυτών δυσφορούν με τον τουρισμό.

Για την ακρίβεια, τον υπερ-τουρισμό, τα λεφούσια αχόρταγων για εικόνες και εμπειρίες ανθρώπων από διάφορα σημεία του πλανήτη, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης. Βλέπετε, ένα από τα καλά της τεχνολογίας και της υπερσυνδεσιμότητας, ήταν η μείωση του κόστους ενός ακριβού ταξιδιού: από εκεί που πριν από μερικά χρόνια η Βενετία ήταν ένας πολυτελής προορισμός, τώρα με την AirBnB και τις χιλιάδες προσφορές των γραφείων ταξιδίων είναι απλά μια βόλτα. Όχι για κάποιους, ούτε για όλους. Αλλά σε κάποιες περιπτώσεις για απελπιστικά πολλούς.

Για τον Μπάουμαν ο τουρίστας δεν είναι απλώς ο συμπαθής ξένος με το γενναιόδωρο πορτοφόλι: είναι κατασκεύασμα της μετανεωτερικής κοινωνίας, μιας απολύτως καταναλωτικής κοινωνίας, που τα μέλη της δεν στέκονται πουθενά, δεν αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς, ζουν με την έξαψη της επόμενης πρωτόγνωρης αίσθησης, είναι επαγγελματίες συλλέκτες εμπειριών και εικόνων, διακατεχόμενοι από την ίδια μανία που διακρίνει τους καταναλωτές αγαθών.

Δεν είναι αυτό σπουδαίο; Γι' αυτό δεν παλεύαμε τόσα χρόνια; Για ισότητα –έστω στις εμπειρίες και τα ταξίδια; Δεν είναι κατόρθωμα της Δύσης και του πολιτισμού της; Θα ήταν αν παράλληλα με αυτό το φαινόμενο δεν βρισκόταν και ένα άλλο σε εξέλιξη, ανησυχητικό και σε διάφορα σημεία του πλανήτη να εκδηλώνεται με όρους επιδημικού ξεσπάσματος: οι προσφυγικές ροές. Εκ πρώτης όψεως τα δυο φαινόμενα μοιάζουν –και για αρκετούς δεξιόστροφους είναι- απολύτως ασύνδετα.

Όχι, όμως και για τις σύγχρονες κοινωνικές επιστήμες που στις μέρες μας βλέπουν τη θεωρία του Ζίγκμουντ Μπάουμαν*για το δίπολο του «πλάνητα και του τουρίστα» να υλοποιείται με ρυθμούς ίσως ταχύτερους από τις προβλέψεις του εν λόγω ακαδημαϊκού. 

Για τον Μπάουμαν ο τουρίστας δεν είναι απλώς ο συμπαθής ξένος με το γενναιόδωρο πορτοφόλι: είναι κατασκεύασμα της μετανεωτερικής κοινωνίας, μιας απολύτως καταναλωτικής κοινωνίας, που τα μέλη της δεν στέκονται πουθενά, δεν αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς, ζουν με την έξαψη της επόμενης πρωτόγνωρης αίσθησης, είναι επαγγελματίες συλλέκτες εμπειριών και εικόνων, διακατεχόμενοι από την ίδια μανία που διακρίνει τους καταναλωτές αγαθών. Είναι καταναλωτές κουλτούρας, αισθήσεων, νέων τόπων και νέων πληροφοριών.

Ο τουρίστας είναι ένας ταξιδιώτης από επιλογή. Κάποιος που έχει σπίτι, μόνιμη έδρα και την εγκαταλείπει για λίγο, επειδή το επιθυμεί και το δύναται. Δεν θα δεθεί με τον τόπο, τα μέρη που θα επισκεφθεί παρά μόνο για τις στιγμές που θα βρεθεί σε αυτά, παρά μόνο στο φαντασιακό του και στη δημιουργία αναμνήσεων. Την επόμενη στιγμή μπορεί να είναι κάπου αλλού.

Στον αντίποδα, ο «πλάνητας» -εν προκειμένω οι προσφυγικές ροές- επίσης ταξιδεύει, αλλά όχι από επιλογή, παρά μόνο επειδή δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Υποχρεώνεται να μετακινηθεί, κάποτε βιαίως, ακόμη και να πεθάνει κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, για να βρει –αν μπορέσει- στέγη, εργασία, σταθερές, όσα ο τουρίστας έχει και αν όχι περιφρονεί, τουλάχιστον δεν ανησυχεί γι' αυτά.

Tourists go home! Τι άλλαξε ξαφνικά και πολλοί μισούν τους τουρίστες; Facebook Twitter
Η Ιταλία δημιούργησε ειδική υπηρεσία επιμόρφωσης (σωφρονισμού) του τουρισμού.

Συναντιούνται ποτέ αυτές οι δύο αντιθέσεις; Σε παραλίες που ξεβράζονται πλοιάρια με λαθρομετανάστες δίπλα σε χαλαρούς λουόμενους, η μία κατηγορία κρυφοκοιτάει, παίρνει μια γεύση από τη ζωή της άλλης. Για τον τουρίστα ο «πλάνητας», ο λαθρομετανάστης είναι μια φευγαλέα υπενθύμιση του πόσο βάρβαρη μπορεί να γίνει η ζωή, μια στιγμή βαναυσότητας που θα ξεχάσει στον προορισμό της επιλογής του, γεμάτο από καινούριες εμπειρίες και κοινωνικά παίγνια.

Για τον «πλάνητα» ο τουρίστας είναι το alter ego του και -κατά Μπάουμαν πάντα- ο μεγαλύτερος θαυμαστής του. Ο ένας μετακινείται χωρίς να το θέλει ως απόρριμα της μετανεωτερικότητας, ως ανεπιθύμητος. Ο άλλος –μέχρι πρότινος- υπάκουγε μόνο στις επιθυμίες του, ήταν ο αιώνιος καλοδεχούμενος. Μέχρι σήμερα.

Μέχρι φέτος για την ακρίβεια που το πρόβλημα του φρενήρους τουρισμού παράγινε. Η Ιταλία δημιούργησε ειδική υπηρεσία επιμόρφωσης (σωφρονισμού) του τουρισμού, η Ισπανία απλώς κραυγάζει ότι δεν τους θέλει.

Η Telegraph, το BBC, η Corriere della Serra μήνες τώρα καταγράφουν τα προληπτικά μέτρα, την οργή, κάποτε την απόγνωση και τις αυστηρές οδηγίες προς τους τουρίστες: να μην παίρνουν άμμο από τα γραφικά νησιά, να μην κόβουν κομμάτια και πέτρες από τα κάστρα, να μην αντιμετωπίζουν τις σημαντικές ιστορικές πόλεις σαν να είναι μουσεία που μπορούν να πληρώσουν εισιτήριο για να τις απολαύσουν, αγνοώντας τις ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού. 

Η τοπικότητα, η ντόπια ησυχία και ποιότητα διαταράσσονται, προκαλώντας πλέον ανυπόφορη δυσφορία που θυμίζει ρατσισμό, αλλά είναι κάτι τελείως διαφορετικό ως φαινόμενο: η «παγκοσμιοποίηση» που μοιάζει να χτίστηκε από τα όνειρα και τις επιθυμίες του τουρίστα αποκαλύπτει και την άλλη πλευρά της, αυτή που πλέον του δείχνει τα δόντια.

«Φτωχοτουρίστες», λένε οι επιχειρηματίες (και) στα (ελληνικά) νησιά, κάποιοι δεν ανέχονται και δεν επιτρέπουν τα φρενήρη ξεσπάσματα εκτόνωσής τους, άλλοι στέκονται βουβοί ανάμεσα στα οφέλη του τουρισμού και τις συνέπειες του.

Η θεωρία του Μπάουμαν ή έστω ένα μέρος της εργασίας του για τις ενοχλητικές αντιφάσεις και την κοινωνική διαστρωμάτωση της νεωτερικότητας, αυτές τις μέρες περισσότερο από ποτέ, φαίνεται ότι συναντά την πρακτική εφαρμογή της...

*Ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν (19 Νοεμβρίου 1925 – 9 Ιανουαρίου 2017) ήταν πολυβραβευμένος Πολωνός κοινωνιολόγος, συγγραφέας, στοχαστής και ακαδημαϊκός. Με πλούσια εργογραφία πάνω στον ξένο, το διφορούμενο της ζωής και την ετερότητα, φώτισε πτυχές της μετανεωτερικότητας, με οξυδέρκεια και επιστημονική διαύγεια.

Διεθνή
31

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ΕΕ περιορίζει τις μετακινήσεις Ρώσων διπλωματών λόγω δολιοφθορών

Διεθνή / Η ΕΕ περιορίζει τις μετακινήσεις Ρώσων διπλωματών λόγω δολιοφθορών

Η ΕΕ αποφάσισε να περιορίσει τις μετακινήσεις Ρώσων διπλωματών μετά από αύξηση περιστατικών κατασκοπείας και δολιοφθοράς. Το μέτρο, που προωθήθηκε από την Τσεχία, αποτελεί μέρος νέου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας
LIFO NEWSROOM
ΙΡΑΝ ΚΙΝΑ ΗΠΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Διεθνή / Κίνα – Ιράν: Το μυστικό σύστημα πληρωμών που παρακάμπτει τις κυρώσεις των ΗΠΑ

Η Κίνα φέρεται να έχει δημιουργήσει ένα μυστικό χρηματοδοτικό δίκτυο που επιτρέπει στο Πεκίνο να πληρώνει το Ιράν για πετρέλαιο, παρακάμπτοντας τις αμερικανικές κυρώσεις - Το σύστημα «πετρέλαιο αντί για υποδομές» ενισχύει τους δεσμούς Πεκίνου–Τεχεράνης και προκαλεί ανησυχία στη Δύση
THE LIFO TEAM
Οι Συντηρητικοί της Βρετανίας μιμούνται Τραμπ και Φάρατζ για να κερδίσουν ψηφοφόρους

Διεθνή / Οι Συντηρητικοί της Βρετανίας μιμούνται Τραμπ και Φάρατζ για να κερδίσουν ψηφοφόρους

Οι Συντηρητικοί της Βρετανίας σκληραίνουν τη στάση τους σε μετανάστευση και Net Zero, μιμούμενοι την πολιτική Τραμπ και Φάρατζ, με στόχο να ανακτήσουν ψηφοφόρους και να επικεντρωθούν στην οικονομία και την εσωτερική πολιτική
LIFO NEWSROOM
Σκιώδης στόλος: Ρωσικά δεξαμενόπλοια συνεχίζουν να μολύνουν τις ευρωπαϊκές θάλασσες παρά τις κυρώσεις

Διεθνή / Σκιώδης στόλος: Ρωσικά δεξαμενόπλοια συνεχίζουν να μολύνουν τις ευρωπαϊκές θάλασσες παρά τις κυρώσεις

Παρά τις κυρώσεις, τα ρωσικά δεξαμενόπλοια συνεχίζουν να διαρρέουν πετρέλαιο στα ευρωπαϊκά ύδατα, υπογραμμίζοντας την αδυναμία των δυτικών κυβερνήσεων να περιορίσουν τον επικίνδυνο «σκιά στόλο» της Μόσχας και τους κινδύνους για το περιβάλλον
LIFO NEWSROOM
ΕΡΙΚ ΑΝΤΑΜΣ ΑΛΒΑΝΙΑ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

Διεθνή / Έρικ Άνταμς: Μυστήριο και αντιδράσεις για το ταξίδι του δημάρχου Νέας Υόρκης στην Αλβανία

Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Έρικ Άνταμς, ταξιδεύει στην Αλβανία στις τελευταίες εβδομάδες της δημαρχίας του, προκαλώντας συζητήσεις για την εστίασή του στην κληρονομιά της πόλης έναντι των προσωπικών ταξιδιωτικών ενδιαφερόντων
LIFO NEWSROOM
Bob Ross: Σε δημοπρασία πίνακές του για την ενίσχυση δημόσιων τηλεοπτικών σταθμών

Διεθνή / Bob Ross: Σε δημοπρασία πίνακές του για την οικονομική ενίσχυση δημόσιων τηλεοπτικών σταθμών

Ο οίκος Bonhams στο Λος Άντζελες θα δημοπρατήσει τρεις από τους πίνακες του Ross στις 11 Νοεμβρίου, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες δημοπρασίες στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, τη Βοστώνη και διαδικτυακά
LIFO NEWSROOM
Τραμπ: Απειλεί με στρατό στους δρόμους των ΗΠΑ βάσει νόμου του 1807

Διεθνή / Τραμπ: Απειλεί με στρατό στους δρόμους των ΗΠΑ βάσει νόμου του 1807

Ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε να επικαλεστεί τον Νόμο περί Εξέγερσης του 1807 για να αναπτύξει στρατεύματα σε αμερικανικές πόλεις, προκαλώντας έντονη πολιτική αντιπαράθεση με δημοκρατικά καθοδηγούμενες πολιτείες που αντιδρούν στη στρατιωτικοποίηση του εσωτερικού των ΗΠΑ
LIFO NEWSROOM
Κολοράντο: Ψυχοθεραπεύτρια ζητά από δικαστήριο να μπορεί να συμβουλεύσει LGBTQ+ άτομα να «αλλάξουν προτιμήσεις»

Διεθνή / Κολοράντο: Ψυχοθεραπεύτρια ζητά από δικαστήριο να μπορεί να συμβουλεύσει LGBTQ+ άτομα να «αλλάξουν προτιμήσεις»

Η υπόθεση της ψυχοθεραπεύτριας Kaley Chiles στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανοίγει νέο μέτωπο για τη θρησκευτική ελευθερία, την ψυχική υγεία και τα δικαιώματα των LGBTQ+ νέων
LIFO NEWSROOM
Νέο γεωπολιτικό «πόκερ»: Το Πακιστάν και το μστικό σχέδιο για νέο αμερικανικό λιμάνι κοντά στο Ιράν

Διεθνή / Νέο γεωπολιτικό «πόκερ»: Το Πακιστάν και το μυστικό σχέδιο για νέο αμερικανικό λιμάνι κοντά στο Ιράν

Το Πακιστάν προτείνει στις ΗΠΑ την ανάπτυξη νέου λιμανιού στην Πάσνι, κοντά στο Ιράν, με στόχο την εξαγωγή κρίσιμων ορυκτών και την εξισορρόπηση της κινεζικής επιρροής στην περιοχή. Ένα σχέδιο με τεράστιες γεωπολιτικές προεκτάσεις
LIFO NEWSROOM
Ρύζι μπασμάτι: Ινδικής ή πακιστανικής προέλευσης; - Η απόφαση που καλείται να πάρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Διεθνή / Ρύζι μπασμάτι: Ινδικής ή πακιστανικής προέλευσης; - Η απόφαση που καλείται να πάρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η επίσημη αναγνώριση της προέλευσης του ρυζιού δεν αποτελεί καθόλου εύκολη υπόθεση, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δέχεται πιέσεις και από τις δύο πλευρές
LIFO NEWSROOM
ΓΑΛΛΙΑ ΛΕΚΟΡΝΙ ΜΑΚΡΟΝ

Διεθνή / Πολιτική κρίση στη Γαλλία: Αγωνία για πρόωρες εκλογές - Ποιοι κερδίζουν πολιτικά

Η κυβέρνηση του Σεμπαστιάν Λεκορνού στη Γαλλία κατέρρευσε πριν ορκιστεί, δημιουργώντας πολιτική κρίση, αναταράξεις στις αγορές και αβεβαιότητα για πρόωρες εκλογές και τον προϋπολογισμό
LIFO NEWSROOM