10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter
Ένα τραγούδι για να μπει στο στόμα σου (και δεν εννοώ τις «μαστίχες», τα earworms) θα πρέπει ή να σε διασκεδάζει ή να σε συγκινεί.
7

Είναι πάμπολλα τα ελληνικά τραγούδια, που έχουν να κάνουν με τη φιλία, τους φίλους, τις παρέες και όλα τα συναφή. Προσπάθησα να επιλέξω δέκα, που να τα έχω σιγοψιθυρίσει σε διάφορες φάσεις της ζωής (με παρέες ή μη). Είναι κριτήριο αυτό, καθότι ένα τραγούδι για να μπει στο στόμα σου (και δεν εννοώ τις «μαστίχες», τα earworms) θα πρέπει ή να σε διασκεδάζει ή να σε συγκινεί.

Το πιο παλιό κομμάτι προέρχεται από το 1966, ενώ το πιο καινούριο είναι 20 χρόνια παλιό – ένα τραγούδι του '95. Νεότερα τραγούδια για τη φιλία, που να μ' έχουν ταρακουνήσει δεν βρήκα, παρότι –με την αφορμή– άκουσα ή ξανάκουσα κάμποσα (καινούρια εννοώ). Μπορεί και κάποιο να παράπεσε, ok...

Ίσως να φταίει ο τρόπος που λειτουργούν τα τελευταία 20 χρόνια οι καταστάσεις, που δεν σου αφήνουν περιθώριο ώστε να έλθεις και να επανέλθεις σε κάτι που μπορεί να είναι πραγματικά καλό. Προτού ένα τέτοιο τραγούδι κάνει τη διαδρομή του έρχεται το επόμενο, μέτριο ή κακό, και το ακυρώνει. Γελάω όταν ακούω κάποιους να λένε πως ένα τραγούδι περσινό ή προπέρσινο είναι... παλιό. Έτσι δεν μπορεί να γίνει δουλειά. Τα καλά τραγούδια, που ούτως ή άλλως είναι ελάχιστα, δεν επωάζονται. Δεν ωριμάζουν στα στόματα του κόσμου. Χάνονται εν τη γενέσει τους.

Διάλεξα, λοιπόν, δοκιμασμένα κομμάτια που να σχετίζονται με τη φιλία και να είναι καλά, ή και πολύ καλά ή και αριστουργήματα, φροντίζοντας να περάσω απ' όσο το δυνατόν περισσότερα είδη. Λαϊκά, ελαφρολαϊκά, ποπ, ροκ, μπαλάντες... Θα μπορούσα να πάω και στα 12 ή και στα 15, αν και η γνώμη μου είναι πως, στις λίστες, η αφαίρεση έχει πάντα πιο ενδιαφέρον από την πρόσθεση.

1.

The Olympians / Πασχάλης Αρβανιτίδης: ΦΙΛΕ ΜΟΥ ΦΙΛΕ

[δισκάκι Philips, 1971/ LP «Πασχάλης», Philips, 1972]

(μουσική-στίχοι Πασχάλης Αρβανιτίδης)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Ένα από τα ωραιότερα μοντέρνα ελληνικά τραγούδια στις αρχές του '70 είχε να κάνει με τη φιλία. Οι Olympians με τον Πασχάλη αποδίδουν το «Φίλε μου φίλε», γράφοντας ποπ ιστορία. Το τραγούδι που κυλάει με απαράμιλλη άνεση (το διαπεραστικό όργανο του Άλκη Κακαλιάγκου παίζει πρώτο ρόλο) καταπιάνεται μ' ένα κλασικό θέμα, που ταλανίζει συχνά τις αντρικές φιλίες. Η σχέση διαρρηγνύεται και αιτία είναι μια γυναίκα. Απλές οι διατυπώσεις, αλλά και τόσο... κατανοητές, καθώς επενδύονται με τέτοια γκρούβα!

Μια γυναίκα είναι φίλη καλή
δυο τρεις μέρες το πολύ
φίλε μου φίλε. Δε θα έπρεπε να χαλάσεις γι' αυτή
μια φιλία τόσο δυνατή, φίλε μου φίλε...

2.

Μαρίζα Κωχ: ΟΙ ΠΑΛΗΟΙ ΜΑΣ ΦΙΛΟΙ

[LP «Μια στο Καρφί και Μια στο Πέταλο», MINOS, 1973]
(μουσική-στίχοι Διονύσης Σαββόπουλος)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

 

Το απείραχτο από το χρόνο τραγούδι του Σαββόπουλου («Φορτηγό» '66 υπενθυμίζω), σε μιαν εκτέλεση που μάχεται την πρωτότυπη. Τα δίνει όλα η Μαρίζα Κωχ, κατορθώνοντας να κάνει ακόμη πιο αποκαλυπτικό αυτό το πυρακτωμένο άσμα. Βεβαίως εδώ δεν περιγράφεται κάποια συγκεκριμένη φιλική διάσταση, αλλά η έξαψη καθώς, κόβοντας «τα γιοφύρια» με ό,τι προϋπήρξε (φιλίες, αγάπες, ιδέες...), μπαίνεις φουριόζος στη νέα πραγματικότητα. Αυτή η στιγμή, που αποτυπώνεται στα στιχάκια με μανία ιερή, κλείνει τους λογαριασμούς με το παρελθόν, δίχως, ταυτοχρόνως, να αποδυναμώνει τη μνήμη.

Όταν ο κόσμος μας θα καίγεται
όταν τα γιοφύρια πίσω μας θα κόβονται
εγώ θα είμαι εκεί να σας θυμίζω
τις μέρες τις παλιές...

3.

Νίκος Παπάζογλου: ΦΙΛΕ ΑΔΕΛΦΗ ΨΥΧΗ

[LP «Τα Δήθεν», Lyra, 1979]
(μουσική Νίκος Ξυδάκης, στίχοι Μανώλης Ρασούλης)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Οι θεϊκοί στίχοι του Ρασούλη, η σταλμένη μελωδία του Ξυδάκη, η κομματιασμένη ερμηνεία από τον Παπάζογλου που σ' εξοντώνει. Τι τραγούδι! Ο Ρασούλης περιγράφει με λέξεις λέιζερ τον πόνο ανάμεσα σε μια τραβεστί και το φίλο της. Οι «μπελάδες με κατιτί πιτσιρικάδες» μετατρέπονται στο πιο ισχυρό χαρτί τής σχέσης, που ακόμη και όταν μεταπίπτει γνωρίζει πώς να υποκλίνεται μπροστά στο υψηλότερο. Όλο το τραγούδι είναι μνημείο, όμως οι δύο τελευταίες στροφές σε γονατίζουν...

Πάρε απ' τους άλλους τα φιλιά
μα δώσε εμένα τα κλειδιά
μπαίνοντας στα μυστικά σου
να αλαφρώσει η καρδιά σου. Σε πονώ γιατί είμαι μόνος
φίλε αδελφή ψυχή
όσο μόνος είναι ο κόσμος
στη δική του ενοχή...

4.

Αντώνης Ρεπάνης: ΔΥΟ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΔΥΟ ΑΓΑΠΕΣ

[LP «Αντώνης Ρεπάνης», EMI/Columbia, 1973]
(μουσική Αντώνης Ρεπάνης, στίχοι Κοσμάς Κατσίπης)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Ο καλύτερος «μαθητής» του Βασίλη Τσιτσάνη, ο σπουδαίος λαϊκός κανταδόρος Αντώνης Ρεπάνης σ' ένα τραγούδι για τη φιλία, δίχως τη φιλία (και τα σχετικά) στον τίτλο. Στο «Δυο γυναίκες δυο αγάπες» δύο άγνωστοι γίνονται φίλοι, επειδή τους ενώνει το ίδιο βάσανο. Και μέσα σ' αυτό το σκηνικό, που θα μπορούσε να είναι εκρηκτικό, εκείνοι, εκτός από το να πίνουν, ξέρουν να δείχνουν και την πρέπουσα μεγαθυμία.

Φίλε το στερνό ποτήρι
ας το πιούμε στην υγειά τους
άλλο δάκρυ δεν αξίζει
για την άπονη καρδιά τους. Δυο γυναίκες, δυο αγάπες
ήτανε το πάθος μας
δυο γυναίκες τόσο σκάρτες
ήτανε το λάθος μας...

5.

Λευτέρης Μυτιληναίος: ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΕΣ ΟΙ ΚΑΡΔΙΕΣ

[LP «Νο3», EMI/ Columbia, 1975]
(μουσική Γιώργος Κατσαρός, στίχοι Κώστας Ρουβέλας)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Εν αντιθέσει με την προηγούμενη περίπτωση, στο τραγούδι των Κατσαρού-Ρουβέλα, που αποδίδει με τη μεταξένια φωνή του ο Λευτέρης Μυτιληναίος, οι φίλοι δεν τα βρίσκουν στο καίριο και βασικότερο. Πώς θ' αντιδράσει η προδομένη καρδιά; Θα εκδικηθεί ή θα αδιαφορήσει; Θα δείξει μεγαλοσύνη ή θα υποταχθεί στο ένστικτο; Σ' αυτό το ερώτημα δεν υπάρχει απάντηση. Ή, μάλλον, την απάντηση τη δίνει ο καθένας μόνος του και ανάλογα με την περίπτωση...

Δεν είναι φίλε όλες ίδιες οι καρδιές
κι ας έχουν ίδιο τον παλμό όταν χτυπάνε
άλλες ξεχνούν μόλις περάσουν δυο βραδιές
κι άλλες αιώνια πονούν και αγαπάνε...

6.

Γιάννης Πουλόπουλος: ΦΙΛΕ ΜΟΥ

[LP «Εγώ για Σένα Τραγουδάω», MINOS, 1981]
(μουσική Γιάννης Μπιθικώτσης, στίχοι Σάσα Μανέτα)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Το «Φίλε μου» ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της δεύτερης εποχής του Πουλόπουλου (όταν άφησε τη Lyra και πέρασε στη MINOS). Είναι ο... eighties ερωτικός Πουλόπουλος, που έπαιζε στα μαγαζιά και τη δισκογραφία μόνο με έναν «εσωτερικό» αντίπαλο, τον Γιάννη Πάριο. Μοιρασμένοι οι fans, αλλά εδώ, σ' ένα καθαρά αντρικό τραγούδι, που πέρασε στη διαδρομή από παντού –από τις σαλονάτες πίστες (νταλκάδες βορείων προαστίων), μέχρι τα... ελαφρώς σκοτεινά μπαρ, όχι τα θεοσκότεινα– η διαφορά μετριόταν μόνο με τ' ανοιγμένα Μπαλαντάινς και τα Ρόθμανς. Δεν χρειάζεται να πω ποιος κέρδισε.

Φίλε έλα απόψε που πονάω
εκείνη π' αγαπώ δεν είναι πια εδώ
φίλε την παρέα σου ζητάω
έλα στο σκοτάδι δε μπορώ. Όσα λεν' οι άντρες μεταξύ τους
λόγια σοβαρά, λόγια αληθινά
πες μου ό,τι θέλεις μόνο μείνε
μήπως περάσει η βραδιά...

7.

Τάνια Τσανακλίδου: ΦΙΛΕ

[LP «Φίλε...», Polydor, 1982]
(μουσική Γιάννης Σπανός, στίχοι Τάκης Καρνάτσος)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Γαλλικής φινέτσας τραγούδι, όπως τα μισά ή και περισσότερα του Γιάννη Σπανού, με την Τάνια Τσανακλίδου να το σφραγίζει με τη φωνή της. Οι στίχοι του Καρνάτσου πιάνουν αδρά τη συντονισμένη θλίψη – εκείνα τα blue μοτίβα του '80, που, έκτοτε, πάντα θα μας καταδιώκουν. Νύχτα, ερημιά, βόλτες στα μπαρ, φώτα νέον, κουβέντες που τελειώνουν πριν αρχίσουν... και φιλίες που ανατέλλουν και σβήνουν ενόσω αδειάζουν τα ποτά και ξεχειλίζουν τα τασάκια. Η μοναξιά και η ανάγκη της συντροφιάς στο «Φίλε» μπορεί να έχουν γυναικεία αφετηρία, όμως και η αντρική δεν είναι πολύ διαφορετική...

Αντίο φίλε
μόνη τώρα μένω
κάποιο τρόπο θά'βρω για να ξεχαστώ και πάλι απόψε
φίλε...

8.

Σταμάτης Κραουνάκης: ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΟΥ

[2LP «Όταν Έρχονται οι Φίλοι μου», Sony Music/ PolyGram, 1995]
(μουσική Σταμάτης Κραουνάκης, στίχοι Λίνα Νικολακοπούλου)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Το τραγούδι το είπε για πρώτη φορά η Τάνια Τσανακλίδου στο «Μαμά Γερνάω» το 1988, όμως η εκτέλεση του Κραουνάκη, λίγα χρόνια αργότερα, το κάνει λιγότερο κολασμένο... και γι' αυτό μ' αρέσει περισσότερο, δηλαδή πολύ περισσότερο. Θέλω να πω πως η ροκιά το αποδραματοποιεί, καθότι οι στίχοι τής Νικολακοπούλου αν και τσεκουράτοι, μοιάζουν λίγο... του γραφείου.

Οι φίλοι μου σαλτάρουνε
στα όρθια σουτάρουνε
και ψάχνουνε για τέρμα.
Σε κάτι αποδυτήρια
χτυπάνε δηλητήρια
και κάτω απ' την επήρεια
τρυπάνε σκέτο δέρμα...

9.

Εν Πλω: ΦΙΛΟΙ

[LP «Εν Πλω», Penguin, 1989]
(μουσική-στίχοι: Δήμος Ζαμάνος)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Το γοερό τραγούδι των Εν Πλω για τους φίλους που έμειναν στα μισά του δρόμου, εγκαταλείποντας νωρίς τη «μάχη» (άλλος «έτσι», άλλος «αλλιώς»), μα ταυτοχρόνως και μιαν ελεγεία, για όλα εκείνα τα σχέδια, και τα όνειρα, και τις ιδέες, που δεν πρόλαβαν να βλαστήσουν και να καρποφορήσουν. Ο σπαραγμός που διατρέχει όλο το άσμα πιάνει ταβάνι προς το τέλος, μέσα από τον επαναληπτικό άναρθρο λόγο...

Πού να είναι εκείνοι οι φίλοι
πού να είναι για πάντα χαμένοι
πού να είναι εκείνοι οι φίλοι
γυρνούσαμε τότε τα βράδια μαζί
πώς με τσιτώνει αυτή η στιγμή...

10.

Δημήτρης Μητροπάνος: ΜΙΑ ΠΑΡΕΑ ΕΙΜΑΣΤΕ

[LP «Τα Συναξάρια», Philips, 1981]
(μουσική Γιώργος Χατζηνάσιος, στίχοι Μιχάλης Μπουρμπούλης)

10 ελληνικά τραγούδια για τη φιλία, επιλεγμένα για την αλήθεια τους και τη συγκίνηση Facebook Twitter

Ο Χατζηνάσιος ήταν ο πρώτος που αντιλήφθηκε το τραγουδιστικό μέλλον του αείμνηστου Μητροπάνου, πράττοντας κάτι που το επιχείρησαν άλλοι συνάδελφοί του μια δεκαετία (και βάλε) αργότερα. Θυμάμαι την αίσθηση που προξένησαν τα «Συναξάρια» όταν κυκλοφόρησαν το 1981, όπως θα θυμάμαι για πάντα τη λυπητερή μελωδία του Χατζηνάσιου κι αυτά τα θλιμμένα στιχάκια του Μιχάλη Μπουρμπούλη, που ώρες-ώρες δεν αντέχονται...

Σύννεφα σκεπάσαν τον ουρανό, φεύγει η λιακάδα
ένας κρύος κι έρημος σταθμός μοιάζει η Ελλάδα
αύριο σκορπίζουμε σαν πουλιά στην κοσμοπλημμύρα
σαν τους πρόσφυγες που δεν έχουνε μέσ' στον ήλιο μοίρα
τραίνα θα μας πάρουνε την αυγή και λεωφορεία
γεια σου Στέλλα, γεια σου Αγγελική και μην κλαις Μαρία...
 
Μουσική
7

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Mara Gibb»: Μια space όπερα για ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας

Μουσική / Μια ελληνική space όπερα για τη μυστική ζωή ενός non-binary εξωγήινου

Το «Secret life of Mara Gibb» του Prins Obi έχει για κεντρικό ήρωα ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας. Ο ήχος έχει ρίζες στην ψυχεδέλεια αλλά δεν μένει εκεί. Παίζει να είναι και η καλύτερη δουλειά του μετά τους Baby Guru.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
ΕΠΕΞ INDIRA PAGANOTTO INTERVIEW

Μουσική / H Ιndira Paganotto φέρνει στην Αθήνα την απίθανη psy-techno της και μια στρατιά νίντζα

Είναι περήφανη για τις ιταλικές και τις ισπανικές της ρίζες, και για τη μουσική της. Το στυλ της, χωρίς κανόνες ή κουτάκια, ανεβάζει τον πήχη, μαζί και τις προσδοκίες μας για την εμφάνισή της στο Techniques.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Το πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής για τη νέα σεζόν περιλαμβάνει το Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς με τον διεθνώς αναγνωρισμένο πιανίστα Αλεξέι Βολόντιν, και η Ματούλα Κουστένη μάς ξεναγεί στην ιστορία αυτού του αριστουργήματος που γεννήθηκε μέσα από τη μοιραία γνωριμία του συνθέτη με την Κλάρα Σούμαν.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Είναι true, έχει vibe: Γι’ αυτό ο νεαρόκοσμος αγαπάει τη Θώδη

Μουσική / «Είναι true, έχει vibe»: Αν δεν το έχετε καταλάβει, οι 20άρηδες αγαπούν τη Θώδη

Βρεθήκαμε σε ένα γλέντι στον Ταύρο όπου ακόμη και οι teenagers διασκέδαζαν, φύγαμε με καλτσάκια που έγραφαν «Με κλαρίνο στο Πεκίνο» και με την ευχή να βρούμε πάρκινγκ στο κέντρο.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
ΖΟΡΝΤΙ ΣΑΒΑΛ: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Μουσική / Jordi Savall: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Ο διακεκριμένος μουσικός κάνει μουσική σαν να ανακαλύπτει νέα, όμορφα μέρη. Επιστρέφει στην Αθήνα και συμπράττει με τη Διαπολιτισμική Ορχήστρα της ΕΛΣ σε μια συναυλία που υμνεί την ενωτική φύση της Μεσογείου. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
REWORKS 2025 - Τα νέα / ανερχόμενα ονόματα του φετινού φεστιβάλ

Μουσική / Κρατήστε σημειώσεις: Αυτά είναι τα ανερχόμενα ονόματα του φετινού Reworks

Μέσα σε πέντε μέρες το κορυφαίο φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής φέρνει στη Θεσσαλονίκη πολυσυλλεκτικά, απρόβλεπτα και ατμοσφαιρικά sets που συνδυάζουν την εγκεφαλική με τη χορευτική διάσταση.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Μουσική / Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Ο Taki Tsan και ο DJ Alx έχουν γράψει μεγάλο μέρος της ιστορίας του ελληνικού χιπ χοπ. Τριάντα χρόνια μετά το ξεκίνημά τους είναι ακόμα εδώ, alive and kicking, με κοινό live στο Αγοραφοβικό Φεστιβάλ στο ΠΛΥΦΑ, καινούργια σεζόν για το Taki Tsan Show αλλά και νέο άλμπουμ.
M. HULOT

σχόλια

5 σχόλια
Πολύ καλή η λίστα. Μόνο που λείπει ένα τραγουδι - δεν ξέρω αν είναι αυτός ο σωστός τίτλος του, αλλά ο στίχος "φίλε έλα απόψε που πονάω..." τα λέει όλα για την φιλία. Ευχαριστώ