Από τον Steve Keen, καθηγητή οικονομικών και διευθυντή του τμήματος Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Kingston του Λονδίνου, για το Forbes.
Συνάντησα τον Γιάνη Βαρουφάκη για πρώτη φορά όταν ήταν λέκτορας (στην τρίτη απ' τις πέντε βαθμίδες του αυστραλιανού πανεπιστημιακού συστήματος) στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στα τέλη της δεκαετίας του '80, ενώ εγώ δίδασκα (στην πρώτη απ' τις πέντε βαθμίδες) στο Πανεπιστήμιο του New South Wales. Από τότε έχουμε παραμείνει φίλοι, και τώρα έχει γίνει παγκοσμίως γνωστός ως υπουργός Οικονομικών μιας χώρας που έχει την πιο προβληματική οικονομία του πλανήτη, της Ελλάδας.
Τώρα θα υποστεί εξονυχιστικό έλεγχο και πίεση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από άλλους πολιτικούς, τόσο ως άνθρωπος όσο και ως οικονομολόγος. Πολλά από αυτά θα έχουν την πρόθεση να τον μειώσουν, ή να διασκεδάσουν με τα διλήμματα που αντιμετωπίζει σε αυτόν τον σοβαρό του ρόλο. Θέλω να περιγράψω τον άνθρωπο και τον οικονομολόγο χωρίς να έχω κάποιον από αυτούς τους στόχους στο μυαλό μου.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι ένας καλός άνθρωπος με οξεία νοημοσύνη βρίσκεται στο κατάστρωμα ενός θλιβερού πλοίου που λέγεται Ευρώπη, και προσπαθεί να πείσει τους ασύνετους καπετάνιους να αλλάξουν κατεύθυνση. Για το καλό όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά της Ευρώπης, του εύχομαι κάθε επιτυχία.
Θα ξεκινήσω με τον άνθρωπο – αφού χωρίς αμφιβολία οι πρώτες επιθέσεις εναντίον του θα επικεντρωθούν περισσότερο στον χαρακτήρα του παρά στις ικανότητές του.
Πολύ λίγοι άνθρωποι κάνουν τόσο ισχυρή εντύπωση κατά την πρώτη συνάντηση -τόσο ισχυρή που δεκαετίες αργότερα είμαι σε θέση να θυμάμαι ακόμα έντονα τις λεπτομέρειες. Τέτοια ήταν η επίδραση του Γιάνη. Πήγα να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ όπου ο Γιάνης ήταν ο ομιλητής. Τα περισσότερα ακαδημαϊκά σεμινάρια είναι βαρετά. Παρά το γεγονός ότι το να είσαι ακαδημαϊκός απαιτεί ικανή σκηνική παρουσία πολύ λίγοι ακαδημαϊκοί την έχουν πραγματικά. Μουρμουρίζουν, κοιτάνε γύρω τους αποφεύγοντας τα βλέμματα, απεραντολογούν, μονολογούν σα να είναι τρελοί, ή μιλάνε στις διαφάνειες τους και όχι στο κοινό, σε κάτι που δικαίως αποκαλείται "Death By Powerpoint".
Σε αντίθεση με όλους αυτούς, ο Γιάνης γέμισε την αίθουσα με το που άρχισε να μιλά, κέρδισε το ακροατήριο κοιτώντας το στα μάτια και μιλώντας περισσότερο σαν ρήτορας παρά σαν ακαδημαϊκός. Το πρόσωπό του είχε επίσης ένα μόνιμο ειρωνικό χαμόγελο, και η παρουσίαση του περιλάμβανε άφθονο ειρωνικό χιούμορ.
Αυτό το χιούμορ – και η τάση του για ρητορική έκφραση – αποδείχτηκε ότι είναι και μέρος της προσωπικότητάς του, όπως και μια γενική ζεστασιά και μια γενναιοδωρία του πνεύματος απέναντι στους ανθρώπους. Η ύπαρξη αυτής της γενναιοδωρίας σημαίνει πως έχει και ουσιαστική δύναμη – τόσο φυσική όσο πνευματική και συναισθηματική. Μπορεί να εξοργιστεί από τη μισανθρωπία, όπως κι εγώ, αλλά αν βρεθεί σε αντιπαράθεση με τέτοιους ανθρώπους επιτίθεται στις πνευματικές τους αξιώσεις και όχι στους ίδιους.
Όλο αυτό μοιάζει με αγιογραφία, αλλά μόνο και μόνο επειδή ο Γιάνης είναι ένας πραγματικά καλός άνθρωπος. Αυτό εκδηλώθηκε με τον τρόπο που αντέδρασε στις πιο δύσκολες εμπειρίες στη ζωή του: όταν, αφού αυτός επέστρεψε στην Ελλάδα, το 2005, η Αυστραλέζα σύντροφός του πήρε την κόρη του, παρά τη θέληση του, στο Σίδνεϊ. Η περιγραφή αυτού του γεγονότος στο μπλογκ του δίνει μια καλή εικόνα για την συναισθηματική του ακεραιότητα και την προσωπική του εντιμότητα:
«Η ζωή πήρε μια ανάποδη στροφή, σε προσωπικό επίπεδο, πολύ πριν την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 και την εμπλοκή της Ελλάδας το 2009. Ήταν το 2005. Εκείνο τον Αύγουστο η μικρή μου κόρη, Ξένια, εκλάπη από... την Αυστραλία. Για λόγους που τώρα αναγνωρίζω ως δικαιολογημένους, η μητέρα της αποφάσισε να πάρει την Ξένια στο Σίδνεϊ και να το κάνει το μόνιμο σπίτι της. Η απώλεια της Ξένιας με άφησε σε κατάσταση σοκ (από τότε μένει στο Σίδνεϊ, κι αυτό εξασφαλίζει τη μόνιμη σύνδεση μου με την πόλη)». Από το 'from personal calamity to restored hope'
Προς το παρόν, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι ένας καλός άνθρωπος με οξεία νοημοσύνη βρίσκεται στο κατάστρωμα ενός θλιβερού πλοίου που λέγεται Ευρώπη, και προσπαθεί να πείσει τους ασύνετους καπετάνιους να αλλάξουν κατεύθυνση. Για το καλό όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά της Ευρώπης, του εύχομαι κάθε επιτυχία.
_________
Απόσπασμα από ένα εκτενές άρθρο στο περιοδικό Forbes για τον Έλληνα ΥΠΟΙΚ, την Θεωρία των παιγνίων κ.α. Μετάφραση: Λένα Φουτσιτζή
σχόλια