"2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
12

 

 

Το νέο τρέηλερ για την αποκατεστημένη κόπια της BFI που θα κυκλοφορήσει σε λίγο

 


Έχει ψηφιστεί και καταχωριστεί επανειλημμένως ανάμεσα στις σπουδαιότερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου, έχοντας επιλεγεί ως η δεύτερη καλύτερη, ενώ από κάποιους θεωρείται η καλύτερη όλων των εποχών, στον τομέα του Science Fiction τουλάχιστον. Η βιβλιοθήκη του αμερικανικού Κονγκρέσου τη χαρακτήρισε εθνική κληρονομιά και μεγάλης πολιτισμικής, ιστορικής και αισθητικής σημασίας, παρόλο που η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου τής απένειμε μόνο ένα Όσκαρ, εκείνο των ειδικών εφέ, και πέρα από το γεγονός ότι ο Κιούμπρικ, αν και Αμερικανός, επέλεξε να τη γυρίσει στην Αγγλία.

Αλλά, ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή. Αμέσως μόλις ο Κιούμπρικ ολοκλήρωσε το DrStrangelove (SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα) το 1964, αποφάσισε να γυρίσει μια ταινία για το Διάστημα και την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης ζωής. Πολύ σύντομα, και μετά την παρότρυνση ενός στελέχους της Columbia Pictures, δέχθηκε να γνωριστεί με τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Άρθουρ Κλαρκ, έναν άνθρωπο που, αν και θεωρούνταν ιδιόρρυθμος, καθώς είχε επιλέξει να ζει στην Κεϋλάνη (τη σημερινή Σρι Λάνκα), ήταν πραγματική ιδιοφυΐα σε ό,τι είχε να κάνει με τον κόσμο του σύμπαντος και της τεχνολογίας. Ήταν ο πρώτος που πρότεινε τη χρήση δορυφόρων για την αναμετάδοση ραδιοκυμάτων και από τους πρώτους που οραματίστηκαν το  Ίντερνετ. Οι δύο αυτοί τετραπέρατοι άνθρωποι –ο καθένας στον τομέα του– συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο του 1964 και συμφώνησαν να συνεργαστούν σε ένα φιλόδοξο και ριψοκίνδυνο εγχείρημα.

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Λεπτομερέστατη εικονογράφηση που δείχνει τη χωροταξική διάταξη του Discovery. © Oliver Rennert/TASCHEN© 2014 Turner Entertainment Co.

Όπως είπε χρόνια αργότερα ο συγγραφέας: «Ο Κιούμπρικ ήταν αποφασισμένος να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης που θα διέγειρε τα συναισθήματα του θαυμασμού, του φόβου, ακόμα και του τρόμου, αν χρειαζόταν». Όπως όλοι γνωρίζουν, το πέτυχε απολύτως.

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Ο ηθοποιός Keir Dullea στα γυρίσματα της ταινίας. © Dmitri Kessel/Getty Images © 2014 Turner Entertainment Co.

Ο Κλαρκ έδωσε στον Κιούμπρικ να διαβάσει πέντε παλιότερα διηγήματά του και εκείνος κατέληξε στο Sentinel (Ο Φρουρός) του 1948. Ήταν αυτό στο οποίο θέλησε να βασίσουν το σενάριό τους. Το πρότζεκτ ανακοινώθηκε τον Φεβρουάριο του 1965 στον Τύπο ως «Journey beyond the stars» («Ταξίδι πέρα από τα άστρα»). Η έρευνα τούς πήρε έναν περίπου χρόνο, μέχρι να στρωθούν και να αρχίσουν να γράφουν το σενάριο τελικά, ενώ παράλληλα έγραφαν κι ένα μυθιστόρημα συγγενές με το σενάριο. Το αποτέλεσμα εν τέλει ήταν μία ταινία μοναδικής ομορφιάς κι εκπληκτικών εικόνων και ένα βιβλίο –το οποίο υπογράφει μόνο ο Κλαρκ– πολύ πιο επεξηγηματικό από την κινηματογραφική εκδοχή – κι ας γραφόντουσαν σχεδόν ταυτόχρονα τα δύο έργα.

Αν και η παραγωγή ανήκε κυρίως στην MGM, επιλέχτηκαν τα Shepperton Studios της Αγγλίας για τις ιδιαίτερες προδιαγραφές τους, ιδιαιτέρως όσον αφορά τις εγκαταστάσεις ήχου. Βέβαια, ο Κιούμπρικ είχε ήδη εγκαταλείψει το Χόλιγουντ, έχοντας προ πολλού εγκατασταθεί στη Βρετανία. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις 29 Δεκεμβρίου του 1965 και ολοκληρώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1967. Η επεξεργασία των ειδικών εφέ συνεχίστηκε και η ταινία ήταν έτοιμη μόλις έναν μήνα πριν από την παγκόσμια πρεμιέρα της, τον Μάρτιο του 1968.

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Ένα "λάπτοπ", όπως το είχε φανταστεί ο Κιούμπρικ. © Stanley Kubrick Archives/TASCHEN © 2014

Χωρισμένη σε τέσσερις πράξεις, η ταινία 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος ξεχωρίζει από κάθε άποψη, συγκρινόμενη με όλες τις ταινίες της εποχής της. Από τα 142 λεπτά που διαρκεί (μετά από ένα γενναίο κόψιμο από τον ίδιο το σκηνοθέτη) τα πρώτα 20, όπως και τα 20 τελευταία, δεν έχουν καθόλου διάλογο. Γενικότερα, ο διάλογος είναι ελάχιστος, στις σκηνές του Διαστήματος επικρατούν μεγάλες σιωπές και τόσο ο ήχος όσο και η μουσική αποτελούν τα βασικά αφηγηματικά της μέσα.

Σε αυτό το έπος που αφηγείται την ανθρώπινη εξέλιξη, κάνει απόπειρες να περιγράψει την τεχνητή νοημοσύνη και εικασίες για τη ζωή στο Διάστημα, η ιστορία πάει χιλιάδες χρόνια πίσω, στην εποχή των πιθήκων και των πρώτων ανθρωποειδών. Από τις πιο διάσημες σκηνές είναι όταν ένα ανθρωποειδές ανακαλύπτει τη διπλή χρησιμότητα ενός οστού ζώου ως εργαλείου και όπλου, μέχρι που το εκσφενδονίζει στον αέρα και η αργή κίνησή του, ενώ στροβιλίζεται γύρω από τον εαυτό του, παραλληλίζεται με την τροχιά ενός υπερσύγχρονου δορυφόρου γύρω από τη Γη – και όλα αυτά με τη γνωστή μουσική υπόκρουση του Γαλάζιου Δούναβη του Γιόχαν Στράους II.

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Κινηματογραφώντας τις τελικές σκηνές της ταινίας στο φουτουριστικό υπνοδωμάτιο © Stanley Kubrick Archives/TASCHEN © 2014 Turner Entertainment Co.

Αυτό που συνδέει στην πλοκή της ταινίας τον κόσμο των πρώτων πιθηκανθρώπων με το σήμερα είναι ένας μυστηριώδης μαύρος μονόλιθος που εμφανίζεται ανάμεσα στους πιθήκους, αλλά χιλιάδες χρόνια αργότερα ανακαλύπτεται στη Σελήνη, που δέχεται σήματα από έναν άλλο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Δία. Τον εντοπισμό αυτού του μονόλιθου έχει ως αποστολή το επανδρωμένο Discovery 1, μέσα στο οποίο διαδραματίζεται μεγάλο μέρος της ταινίας. Μέσα σε αυτό, εκτός του ανθρώπινου πληρώματος, διακρίνεται και η παρουσία ενός κομπιούτερ ιδιαίτερα υψηλής αντίληψης που απευθύνεται στον τελευταίο επιζώντα κοσμοναύτη Ντέιβιντ Μπάουμαν με την ευφυΐα ενός κανονικού ανθρώπου και ακούει στο όνομα Χαλ 9000. Οι συν-σεναριογράφοι, θέλοντας να μείνουν πιστοί στον αρχαιοπρεπή τίτλο, είχαν σκεφτεί να έχει γυναικεία φωνή και το όνομα της Αθηνάς, θεάς της γνώσης των αρχαίων Ελλήνων, αλλά αυτό δεν συνέβη.

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Ο ηθοποιός Gary Lockwood στο πιλοτήριο του διαστημόπλοιου. © Stanley Kubrick Archives/TASCHEN © 2014 Turner Entertainment Co.

Η επιστημονική ακρίβεια και τα προωθημένα εφέ –μέρος των οποίων οφείλονται στο εξαιρετικό ρωσικό ντοκιμαντέρ του ’50 'Δρόμος προς τα αστέρια' του Πάβελ Κλουσάντσεβ– πέρασαν από την έρευνα και τη δημιουργική υπογραφή του ίδιου του Κιούμπρικ, όπως και τα κοστούμια ή τα φουτουριστικά έπιπλα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι κόκκινες καρέκλες Djinn, που σχεδιάστηκαν από τον Olivier Mourgue το 1965, αμέσως μετά την προβολή της ταινίας έγιναν της μόδας παντού και τις αποκαλούσαν «καρέκλες 2001». Αυτή δεν είναι η μόνη ευρεσιτεχνία που επηρεάστηκε από την ταινία. Ακόμα και το γνωστό μας iPad της Apple έχει τις καταβολές του στην Οδύσσεια του Διαστήματος.

Ένα από τα βασικά μουσικά μοτίβα που ακούγονται δεν είναι άλλο από το συμφωνικό ποίημα του Ρίχαρντ Στράους Also spach Zarathustra (Τάδε έφη Ζαρατούστρα), εκτελεσμένο από τη Φιλαρμονική της Βιέννης υπό τη διεύθυνση του Χέρμπερτ φον Κάραγιαν. Επίσης, ακούγεται το αντάτζιο από το μπαλέτο "Γκαϊανέ" (1942) του Αράμ Χατσαντουριάν κι ένα μικρό απόσπασμα από την ηλεκτρονική σύνθεση του Γκιέργκι Λιγκέτι, «Lux Aeterna».

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Η ηθοποιός Keir Dullea στην ατομική διαστημική σφαίρα. © Stanley Kubrick Archives/TASCHEN © 2014 Turner Entertainment Co.

Το υπαρξιακό αίνιγμα, η μοναξιά και η μηδαμινότητα του ανθρώπου μέσα στο σύμπαν, το μυστήριο της ζωής και του θανάτου τέθηκαν για πρώτη φορά με τέτοια βαθύτητα σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, η οποία έτσι κι αλλιώς εντυπωσίασε με την υπερσύγχρονη αισθητική και το κινηματογραφικό της στυλ, γυρισμένη σε Super Panavision 70. Η πρεμιέρα έγινε στις 2 Απριλίου του 1968 στο Uptown Theater της Ουάσινγκτον, την επομένη παίχτηκε στο Warner Cinerama Theater του Χόλιγουντ και στις 10 Απριλίου σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Αμερικής, ενώ παίχτηκε ταυτόχρονα στο Λονδίνο και σε άλλες δέκα χώρες. Αν και η εισπρακτική επιτυχία δεν ήρθε αμέσως και η κριτική δεν ήταν πάντα θετική (η Πολίν Κάελ τη χαρακτήρισε «μνημειωδώς ανέμπνευστη»), μακροπρόθεσμα όχι μόνο κέρδισε το ενδιαφέρον του διεθνούς κοινού αλλά εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα box office hits όλων των εποχών.

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Stanley Kubrick και Arthur C. Clarke φωτογραφίζονται στο σετ της ταινίας. © Stanley Kubrick Archives/TASCHEN © 2014 Turner Entertainment Co.

Υποψήφια για έξι  Όσκαρ, αγνοήθηκε παντελώς στις βασικές κατηγορίες, αλλά ήταν αδύνατον να μη κερδίσει το Όσκαρ Ειδικών Εφέ που πήγε στον ίδιο τον Κιούμπρικ και είναι και το μοναδικό της καριέρας αυτού του μέγιστου δημιουργού. Βέβαια, σάρωσε στα BAFTA, δηλαδή τα βραβεία της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Έκτοτε, είναι από τις πιο δημοφιλείς ταινίες στη Βρετανία, η οποία θεωρεί την Οδύσσεια δικό της προϊόν, και προβάλλεται όσο καμία άλλη στα σχολεία της. Διεθνώς έχει κυκλοφορήσει σε νέες διανομές άλλες τέσσερις φορές, διαδίδονται απίστευτες ιστορίες συνωμοσίας σχετικά με το τι ήθελε να περάσει η ταινία στις μάζες, ενώ το ενδιαφέρον ενός συγκεκριμένου πιστού κοινού παραμένει αμείωτο. 

Το British Film Institute κυκλοφορεί στις 28/11 μια καινούρια, ψηφιακά βελτιωμένη κόπια της ταινίας ως μέρος του αφιερώματος που τρέχει αυτήν την περίοδο με γενικό τίτλο Sci-Fi: Days of Fear and Wonder

 

 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Ο Stanley Kubrick δίνει οδηγίες στους ηθοποιούς Keir Dullea και Gary Lockwood.
 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Ο Stanley Kubrick σκηνοθετεί τις εξωτερικές σκηνές της ταινίας σε ένα από τα μεγαλύτερα στούντιο της Ευρώπης στο Shepperton. © Stanley Kubrick Archives/TASCHEN © 2014 Turner Entertainment Co.
 "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος": η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος Facebook Twitter
Άλλη μια εικονογράφηση του διαστημόπλοιου. © Stanley Kubrick Archives/TASCHEN © 2014 Turner Entertainment Co.

 

12

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν στα 90: Ο βασιλιάς της τηλεόρασης ζει εδώ και χρόνια χωρίς μυστικά

Οθόνες / Ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν στα 90: Ο βασιλιάς της τηλεόρασης ζει εδώ και χρόνια χωρίς μυστικά

Διάσημος ανά τον πλανήτη από το «Σογκούν» και «Τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας», ο Αμερικανός ηθοποιός αποφάσισε πριν από είκοσι χρόνια να αποκαλύψει την σεξουαλική του ταυτότητα και να κερδίσει την ελευθερία του
THE LIFO TEAM
Η αποδόμηση του greek dream στις ταινίες του Νίκου Παπατάκη

Οθόνες / Η αποδόμηση του greek dream στις ταινίες του Νίκου Παπατάκη

Ο εμιγκρές που κατάφερε να δει διεισδυτικά και βαθιά στην ελληνική ψυχή, ο «μοναχικός αναρχικός» με την πολύ μικρή σε μέγεθος φιλμογραφία αλλά την τεράστια σε καλλιτεχνική αξία. Από τον Παπατάκη μέχρι τον Λάνθιμο, η απόσταση είναι μικρότερη απ' όσο φανταζόμαστε.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
10 σπουδαίες κινηματογραφικές ερμηνείες του Κίλιαν Μέρφι

Οθόνες / Από τα ζόμπι του Ντάνι Μπόιλ ως τον Κεν Λόουτς: Δέκα σπουδαίες ερμηνείες του Κίλιαν Μέρφι

Ο φετινός νικητής του Όσκαρ α' ανδρικού ρόλου είναι ένας αυθεντικός καρατερίστας, αλλιώτικος και απόκοσμος, συγκινητικός στα όρια της συντριβής. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Apple πετάει τόσα πολλά χρήματα σε παραγωγές που δεν βλέπει σχεδόν κανείς;

Οθόνες / Γιατί η Apple πετάει τόσα πολλά χρήματα σε παραγωγές που δεν βλέπει σχεδόν κανείς;

Ο τεχνολογικός γίγαντας έχει την πολυτέλεια να ξοδεύει μυθικά ποσά για περιεχόμενο υψηλού κύρους αλλά χαμηλής ανταπόκρισης. Είναι αυτό μέρος μιας στρατηγικής ή απλά έχει λεφτά για πέταμα;
THE LIFO TEAM
Αλέν Ντελόν: Οι τραγικές τελευταίες σελίδες της ζωής ενός μεγάλου σταρ

Οθόνες / Αλέν Ντελόν: Οι τραγικές τελευταίες σελίδες της ζωής ενός μεγάλου σταρ

Ένα πικρό φινάλε σε μια λαμπερή ζωή, με ιστορίες μίσους μεταξύ των παιδιών του, μια περιουσία που έχει διανεμηθεί «άδικα» και κατηγορίες για χειραγώγηση και κακοποίηση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Tα «Αδέσποτα Κορμιά» δεν είναι μόνο η πολυσυζητημένη αφίσα τους

The Review / Tα «Αδέσποτα Κορμιά» δεν είναι μόνο η πολυσυζητημένη αφίσα τους

Ο Γιάννης Βασιλείου και η Τίνα Μανδηλαρά αναλύουν την ταινία που συζητήθηκε περισσότερο από όλες στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, τα «Αδέσποτα Κορμιά» της Ελίνας Ψύκου, με αφορμή την κυκλοφορία της στις αίθουσες από 28 Μαρτίου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κέιτ Μπλάνσετ: «Οι κοινωνίες σπρώχνουν τις συλλογικές τους αποτυχίες κάτω από το χαλί»

Αποκλειστική συνέντευξη / Κέιτ Μπλάνσετ: «Οι κοινωνίες σπρώχνουν τις συλλογικές τους αποτυχίες κάτω από το χαλί»

Με αφορμή το «Νέο Αγόρι», μια ταινία του συμπατριώτη της Γουόρικ Θόρντον στην οποία ανέλαβε την παραγωγή και πρωταγωνιστεί, η σπουδαία ηθοποιός συζητά με τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο. Αποκαλύπτει ένα δύσκολο παιδικό βίωμα, μιλά για τις έννοιες του θαύματος και του σωτήρα, θυμάται πώς γνώρισε τον Χρήστο Νίκου και τι την έλκει στο σινεμά που αυτός οραματίζεται. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Πολ Σάιμον δεν ακούει καθόλου πλέον από το ένα αυτί αλλά η μουσική παραμένει βαθιά εντός του

Daily / Ο Πολ Σάιμον δεν ακούει καθόλου πλέον από το ένα αυτί αλλά η μουσική παραμένει βαθιά εντός του

Το ντοκιμαντέρ «In Restless Dreams: The Music of Paul Simon» αποτελεί μια συναρπαστική αναδρομή στη μακρά πορεία του σπουδαίου δημιουργού, από τους Simon and Garfunkel μέχρι σήμερα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Οθόνες / Έρωτας και μνήμη: Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Η δημοφιλής ρομαντική ταινία με τον Τζιμ Κάρεϊ και την Κέιτ Γουίνσλετ συμπλήρωσε μια εικοσαετία από την αμερικανική της πρεμιέρα. Με αφορμή αυτή την επέτειο, την επισκεπτόμαστε ξανά και εξετάζουμε γιατί παραμένει αγαπητή μέχρι σήμερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τρία ελληνικά ντοκιμαντέρ του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε

Οθόνες / Γιατί τα ελληνικά ντοκιμαντέρ είναι στο σύνολό τους καλύτερα από τις ταινίες μυθοπλασίας - Τρία παραδείγματα

Τα πολυσυζητημένα «Αδέσποτα Κορμιά», ένα ερωτικό προσκύνημα στη Σαπφώ και ένα στοιχειωμένο σκακιστικό καφενείο στην καρδιά του αθηναϊκού κέντρου: Τρεις ταινίες που ξεχώρισαν στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

The Review / Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

Ο Γιάννης Βασιλείου και η Ναταλία Πετρίτη συζητούν για τα συν και τα πλην της παραγωγής του Netflix, για τους λόγους που δέθηκαν οι θεατές μαζί της και για άλλες πρόσφατες παραγωγές που θα έκαναν ακόμα και μια πέτρα να κλάψει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πάθη, μίση, ανταλλαγή εραστών και ατέλειωτοι καβγάδες: Το μυστικό παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Οθόνες / Πάθη, μίση, ατέλειωτοι καβγάδες: Το παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Ένα νέο ντοκιμαντέρ για το ντουέτο του παραγωγού Ισμαήλ Μέρτσαντ και του σκηνοθέτη Τζέιμς Άιβορι καθιστά σαφές ότι τα υποβόσκοντα πάθη στις ταινίες τους δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε πίσω από την κάμερα.
THE LIFO TEAM
Lee Grant: «Η εξορία μου από το Χόλιγουντ ήταν η καλύτερη εκπαίδευση που θα μπορούσα να φανταστώ»

Οθόνες / Λι Γκραντ: Μια «ακυρωμένη» ηθοποιός, μια ακόμα ενεργή και αξιόλογη σκηνοθέτιδα

To τρομερό ταλέντο που έκανε μπαμ από μακριά και το Χόλιγουντ κατέστρεψε χωρίς αιτία βρίσκεται πια στην κορυφή της λίστας με τους μεγαλύτερους (σε ηλικία) εν ζωή σκηνοθέτες. Η ιστορία της ζωής και της καριέρας του κοριτσιού με την κλεμμένη νεότητα είναι συγκλονιστική.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

7 σχόλια
Όφειλα να συνδράμω κι εγώ στο post γιατί χρόνια διατυμπανίζω την αρτιότητα και υψηλότατη πιστότητα απόδοσης εικόνας, ήχου και μεταφοράς σεναρίου, αλλά πρωτίστως της απαράμιlλης σκηνοθετικής δεξιότητας του Stanley Kubrick. (ενίοτε γίνομαι και κουραστικός) στη συγκεκριμένη ταινία (*****)Για το Soundtrack: http://musikorama.blogspot.gr/2009/07/one-small-step.htmlΠολλοί με ρωτούν γιατί μου αρέσει τόσο η ταινία αυτή, η απάντηση εύκολη κι αβίαστη, γιατί περιέχει τα πάντα μέσα, χωράει τη ζωή μας μέσα της. Και για κλείσω ένα top3 sci-fi θα έβαζα τα:2. Blade Runner3. Close Encounters of the Third Kind
Δεν έχει τύχει να την δω σε silver screen γαμώτο!Πέραν των οπτικών και σημειoλογικών να υπογραμίσουμε και την εξαιρετική συμβολή στην ατμόσφαιρα , του soundtrack (γενικώς των ηχητικών ... ή η απουσία τους).Το καημένο το "2010" (Odyssey Two), το έφαγαν τα τάρταρα (παρότι αξιοπρεπές).
"Φοβαμαι" Είμαι 14 ετών και βλέπω για πρώτη φορά την ταινία στη τηλεοραση (Ξέρω ιεροσυλία). Έχω περασει απο την πρωτη μου επαφή με την ΕΦ με τα κλασικα Star Trek/Galactika κλπ στην TV και το σινεμά και εχω διαβασει και μια σειρά βιβλίων Απο κλασικούς ΕΦ (και λιγότερο κλασικούς). Και ο HAL λέει "Φοβαμαι" πριν τον απενεργοποιήσουν. Δεν ξέρω γιατί αλλά αυτή είναι η σκηνη που με άγγιξε περισσότερο από όλη την ταινία, ίσως γιατί στα 14 ο φόβος του θανατου είναι κάτι που δεν το σκέφτεσαι ούτε ως ανθρώπος, όχι να το δεις και σε μηχανη, που θεωρητικά δεν έχει αισθήματα.
Την πρώτη φωτογραφία με τον Κιρ Ντουλία έχει την υπογραφή του Ντμίτρι Κέσελ που δεν είναι άλλος από τον φωτογράφο των Δεκεμβριανών του 1944. Ψάξτε στα tags του tumblr και θα βρείτε κι άλλες πολλές του Κέσελ από τα γυρίσματα του 2001.Επίσης, αν μου επιτρέπετε τη διόρθωση, μην λέτε "αντάτζιο του Γκαγιάν του Αράμ Χατζαντουριάν" αλλά το αντάτζιο από το μπαλέτο Γκαγιανέ του Αράμ Χατσατουριάν.[Ο ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ :)]
Σίγουρα, μια ταινία τροφή για το μάτι και το μυαλό (αν και αυτά δεν διαχωρίζονται: το μάτι έχει νευρώνες) και ένα πολιτιστικό σοκ για την εποχή της. Σήμερα, όμως, μόνο με λανθάνουσες μαζοχιστικές προδιαγραφές την απολαμβάνεις στο ακέραιο, όπως τότε. Ρωτήστε τα παιδιά σας. Το μισό φιλμ είναι βαρετό, ακόμα και ως trip. Εξάλλου, υπάρχει πάντα ένα όριο εκείθεν του οποίου κάθε υπερεπεξεργασμένο στυλ μεταμορφώνεται σε ταφόπλακα της εμπειρίας που γαλβανίζει/βασανίζει. Υπήρξε ολίγον υπέρ του δέοντος μανιακός ο Κιούμπρικ, σε όλα του, ή μου φαίνεται;
Μα αγαπητε Χρηστο, η ταινια ηταν φτιαγμενη για να τη δει κανεις μια φορα, στο σινεμα (εγω πρεπει να την ειδα το '73). Τωρα που μπορουμε να παγωσουμε την εικονα για να παμε για πιπι μας, η να πηδηξουμε τα βαρετα η να τη δουμε ξανα και ξανα, βλεπουμε "ατελειες" που δεν υπαρχουν στην αρχικη μορφη της.Η αγαπημενη μου σκηνη ειναι οταν το pod επιστρεφει τον νεκρο αστροναυτη στο διαστημοπλοιο. Πως τα καταφερε ο Κιουμπρικ να κανει μια μηχανη να εκφραζει την Pieta του Michelangelo;
O Clarke έγραψε ένα αριστούργημα. Ο Kubrick το υλοποίησε με τον καλύτερο τρόπο. Το 2001: Space Odyssey είναι η αγαπημένη μου ταινία όλων των εποχών και η αφορμή να ασχοληθώ από την δεκαετία του 80 με υπολογιστές. Είναι ταινία για λίγους, δεν είναι το κλασικό SCI-FI τύπου Star Wars, Star Trek ή Battlestar Galactica με κοινό όλων των ηλικιών. Πέραν ότι παρουσίαζε πρωτοποριακά πράγμα (τεχνητή νοημοσύνη, video calling, Chess σε flat screen, laptop κτλ) που ούτε κατά διάνοια μπορούσε να φανταστεί κάποιος το 60, κρύβει πολλά βαθιά νοήματα όπου υπάρχουν μάλιστα και guides σε site που τα αναλύουν.Παρόλα αυτά, βλέπεται ακόμα και σήμερα με τα εφέ της είναι ρεαλιστικά και μοναδικά. Είναι απίστευτο όταν σκέφτεσαι ότι βγήκε σχεδόν ίδια χρονιά με το ''Καλώς ήλθε το δολάριο'' και παρουσίαζε τέτοιο θέαμα, όσοι την είδαν στην Ελλάδα σε σινεμά τον Δεκέμβριο του 68, μάλλον θα έπαθαν σοκ...
Μία μικρή διόρθωση: ο Κλαρκ δεν έγραψε το 2001. Η ταινία βασίστηκε στο διήγημα του Κλαρκ The Sentinel. Το μυθιστόρημα 2001 το οποίο γράφτηκε ποαράλληλα με το σενάριο της ταινίας, συγγράφηκε από τον Κλαρκ και τον Κιούμπρικ από κοινού. Όπως και το σενάριο. Το όνομα του Κιούμπρικ δε φαίνεται στο μυθιστόρημα αλλά τα δικαιώματα τα πληρωνόταν κανονικά.
Σε ευχαριστώ για το σχόλιο. Έχεις απόλυτο δίκαιο και το γνωρίζα δεδομένου ότι είχα αγοράσει όλη την σειρά, το 2001 σε Ελληνική έκδοση πριν κάτι αιώνες ενώ τα Sentinel, 2010, 2061 και 3001, σε Αγγλική από το εξωτερικό αργότερα. Αν και off topic, θα αναφέρω ότι είμαι fan και του Asimov (θα έλεγα ίσως ότι τον προτιμώ απο τον Clarke).Θέλω όμως, να σου θέσω ένα σημαντικό ερώτημα. HAL ή SAL;
Μάλλον δεν διαβάσετε προσεκτικά το άρθρο. Όλα όσα λέτε τα αναφέρω. Το μόνο που δεν ήξερα, ήταν ότι ο Κιούμπρικ πληρωνόταν δικαιώματα. Αλλά αυτό δεν μας αφορά νομίζω.
Ακριβως επειδη υπηρξα,και εξακολουθω να ειμαι ,παρα τα 62 χρονια μου,φανατικος φιλος της science fiction, δεν ηθελα να γραψω σχολιο για την ταινια αυτη.Διοτι αισθανομουν οτι το λεξιλογιο μου ειναι ανεπαρκες για να χαρακτηρισει πληρως αυτο το ανεπαναληπτο αριστουργημα.Αυτο το σεναριακο,σκηνοθετικο,οπτικο και ακουστικο ποιημα.Εχω δει την ταινια(σε κινηματογραφικες αιθουσες) περιπου δεκα φορες.Αρνουμαι να την δω στην τηλεοραση,διοτι εκει δεν μπορει να αποδοθει πληρως αυτο το οπτικοακουστικο ονειρο.Αισθανομαι,ομως,οτι πρεπει να διορθωσω ενα σφαλμα του κειμενου σου,το οποιο ,στα ματια μου συνιστα, "ιεροσυλια".Λες οτι "".....η ταινια δεν ειναι κλασικο sci-fi τυπου Star Wars,Star Terek kai Battlestar Galactica""".Προς Θεου ,αγαπητε φιλε.Το 2001:A space Odyssey ειναι Ο ΟΡΙΣΜΟΣ του science fiction στην τελειοτερη δυνατη μορφη του.Τα αλλα που αναφερεις (με τα οποια μεγαλωσαμε ,και απολαυσαμε παρα πολλοι απο εμας)ΔΕΝ εχουν ΚΑΜΜΙΑ σχεση με science fiction.Ειναι ,με την σειρα τους,ο "ορισμος" της Space Opera.Και,οσο απολαυστικα και αν ειναι,δεν υπαρχει συγκριση.Το 2001 ειναι ο "Μαγικος Αυλος"του Μοτσαρτ,η "Aιντα"του Βερντι,η Τοκκατα και Φουγκα του Μπαχ,ολα σε ενα.Τα αλλα δεν ειναι παρα μια ,πολυ ευχαρσιτη και διασκεδαστικη,οπερεττα.Αλλα οσο ωραιοι και να ειναι οι "Πειρατες του Πενζανς" Των Γκιλμπερτ και Σαλλιβαν,η ο"Βαφτιστικος"του Θεοφραστου Σακελλαριδη,δεν ειναι ,καν,συγκρισιμα.Ετσι και οι ταινιες που αναφερεις ανηκουν οχι μονον σε αλλο,πολυ ευκολοτερο, ειδος κινηματογραφου,αλλα και σε εντελως διαφορετικη "ταξη μεγεθους".