Δεν πεινάω, δεν θέλω να κολυμπήσω, θέλω να διαβάσω Φίλιπ Ροθ

Δεν πεινάω, δεν θέλω να κολυμπήσω, θέλω να διαβάσω Φίλιπ Ροθ Facebook Twitter
Όλοι πρέπει να διαβάσουν τον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα Φίλιπ Ροθ.
1

Καλοκαίρι 2019 στην Αντίπαρο και αποφασίζω να πάρω μαζί μου Φίλιπ Ροθ. Η παρέα μου με χάνει. Η παραλία όπου λιώνω με τις ώρες επιλέγεται με μόνο κριτήριο την ευκολία της ανάγνωσης. Κοντά σε μίνι μάρκετ για αναγνωστικά καύσιμα (μπίρες και ετοιματζίδικο φραπέ), με σκιά από δέντρα, για να ακουμπάω ρομαντικά στους κορμούς χωρίς να καίγομαι, και απόμερη ησυχία, χωρίς οικογένειες που φωτογραφίζονται για το οικογενειακό Ιnstagram account.

Το βιβλίο κάνει αυτό που περιμένω. Με αρπάζει και δεν μ' αφήνει. Κολυμπώ και το σκέφτομαι. Ξαπλώνω στην άμμο και το σκέφτομαι. Αυτή η φτηνή ευτυχία όπου ακούς τζιτζίκια και διαβάζεις ένα βιβλίο εντελώς γαμάτο, αυτή η ευτυχία με βρίσκει. Χουφτώνω τον Ροθ με αλάτι, του αφήνω δαχτυλιές άμμου.

Στη σελίδα 50 κόβω ό,τι άλλο περιλαμβάνουν οι διακοπές και απλώς παραδίνομαι. Μου 'ρχεται να μιλήσω γι' αυτό στην παρέα μου. Οι περισπούδαστες λογοτεχνικές αναλύσεις μου παίρνουν για απάντηση ένα «ψήνεσαι για ψάρι σήμερα;» κι αντί να πω αυτό που όντως σκέφτομαι, λέω «ναι, στη γνωστή ταβέρνα;».

Πρόσφατα, το δίκτυο HBO ανακοίνωσε ότι θα κάνει τη Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής (εκδόσεις Πόλις, μτφρ.: Ηλίας Μαγκλίνης) σειρά. Έτσι, βρέθηκε η αφορμή για να πω επιτέλους αυτό που σκέφτομαι κάθε καλοκαίρι σε ξερονήσια, ατέλειωτα καράβια, άγνωστες παραλίες και τρισάθλια κάμπινγκ: όλοι πρέπει να διαβάσουν τον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα Φίλιπ Ροθ.

Χαίρομαι που υπάρχω σ' έναν κόσμο όπου κυκλοφορούν βιβλία του Φίλιπ Ροθ. Η προσπάθεια κατανόησης αυτού ακριβώς του κόσμου θα ήταν φτωχότερη χωρίς αυτόν.

Η Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής είναι μυθιστόρημα και θεωρείται απ' τα καλύτερά του. Μπορεί κανείς ν' αρχίσει με αυτό. Αλλά δεν υπάρχει, νομίζω, βιβλίο του Ρoθ που να μην αξίζει να διαβαστεί (διαθέσιμα σε προσεγμένες μεταφράσεις από τις εκδόσεις Πόλις).

Το Παντρεύτηκα έναν κομμουνιστή, ένα μεγάλο αμερικανικό μυθιστόρημα που ξεκινά απ' την αντικομμουνιστική μανία και καταλήγει στους αποτυχημένους γάμους, το Ζώο που ξεψυχά (σπόιλερ: εσύ είσαι αυτό), όπου το σώμα από εργαλείο ηδονής, απολαυστικής εξουθένωσης σε γήπεδα και τίμιες χειρωνακτικές δουλειές, μετατρέπεται σε μόνιμη απειλή θανάτου για όσους, αναπόφευκτα, το κατοικούν, το Αμερικανικό Ειδύλλιο, με το αριστουργηματικό ξέσκισμα της αμερικανικής ευτυχίας και της αγίας αμερικανικής οικογένειας, Το Σύνδρομο Πόρτνοϊ, με την άψογη μανούλα και το σεξουαλικό κοκομπλόκο, το Καθένας, που στάζει φόβο θανάτου σε όλες του τις σελίδες, αυτά και όλα τα υπόλοιπα έργα του ‒όλα‒ αξίζει να διαβαστούν. Πώς; Ξεκινώντας με αυτό που ταιριάζει στον καθένα στη φάση που βρίσκεται, αυτό που του λέει κάτι και τον γλιτώνει. Για όλους έχει ο Φίλιπ Ροθ.

Δεν πεινάω, δεν θέλω να κολυμπήσω, θέλω να διαβάσω Φίλιπ Ροθ Facebook Twitter
Δεν υπάρχει, νομίζω, βιβλίο του Ρoθ που να μην αξίζει να διαβαστεί (διαθέσιμα σε προσεγμένες μεταφράσεις από τις εκδόσεις Πόλις).


Σωματικός, αηδιαστικός, διεστραμμένος, εντελώς εξοικειωμένος με τα ανθρώπινα, αληθινός μάστορας με τις λέξεις, τίγκα στη θανατίλα και στη μισανθρωπίλα, πανέξυπνος, αδιανόητα επίκαιρος, ο συγγραφέας Φίλιπ Ροθ μπορεί να γραπώσει και τον πιο αδιάφορο και να τον κάνει αναγνώστη. Τουλάχιστον έτσι νομίζω εγώ.

Οι χαρακτήρες του παίρνουν μια γεύση απ' τη ζωή, πιάνουν σκληρές χειρωνακτικές δουλειές, ανέρχονται κοινωνικά, ξεφτιλίζονται, ζηλεύουν, κάνουν σεξ και μετά μαραζώνουν σε κάποιο χειρουργείο, στον γάμο τους που χάλασε, σε μια καθημερινότητα καθηκόντων και πνιγηρής συμμόρφωσης με λάθος σχέδια ζωής, με βασικό τους μέλημα να μη δυσαρεστηθεί η μανούλα, η σπαστική κόρη, ο μπαμπάκας ή η θεόμουρλη σύζυγος. Συχνά πιάνονται μες στα δίχτυα της Ιστορίας και της πολιτικής και η εντελώς προσωπική τους ζωή που συμβαίνει μόνο σε αυτούς τους ίδιους γίνεται κομμάτι μιας ροής γεγονότων που συνταράσσουν ταυτόχρονα πολλούς. Αυτό γίνεται και στη Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής.

Στη Συνωμοσίαο Ροθ φαντάζεται μια εναλλακτική ιστορία. Αντί να βγει ο Ρούσβελτ τα κρίσιμα χρόνια πριν και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, την Αμερική κυβερνά ένας δημοφιλής πιλότος, ο Λίντμπεργκ, που απευθύνεται στον λαό του με δυο-τρεις φράσεις κάθε φορά (θυμίζει κάτι;) και υπόσχεται ότι τα προβλήματα της Ευρώπης θα μείνουν στην Ευρώπη, ότι η Αμερική δεν θα εμπλακεί στον πόλεμο κατά του Χίτλερ.

Ο Πρόεδρος δέχεται τιμές απ' τους ναζί και αφήνει τη χώρα να γίνει έρμαιο του μίσους για τους Εβραίους. Η οικογένεια Ρoθ συντρίβεται απ' τις εξελίξεις. Ο σκληρά εργαζόμενος μπαμπάς, από παράδειγμα επιτυχούς κοινωνικής ανόδου, γίνεται ένας «Εβραίος φαφλατάς» σε ελεύθερη πτώση, τσακίζεται απ' τον πολιτικό εφιάλτη. Ο αδερφός Ρoθ πάει σε «εκπαιδευτικό πρόγραμμα» και γαλουχείται με ιδέες του στυλ «πρώτα η Αμερική».

Επόμενο χτύπημα στην οικογενειακή γαλήνη, η θεία. Τρελαμένη μεγαλομανής, γίνεται αυλοκόλακας της εξουσίας και δουλεύει συστηματικά την τέχνη της δικαιολόγησης απάνθρωπων αποφάσεων. Η εναλλακτική ιστορία του Ρoθ δεν είναι και τόσο εναλλακτική, αν σκεφτούμε την ιστορία της Ευρώπης. Κι αν σκεφτούμε το τώρα; Ανατριχιαστική.

Δεν μπορώ να το κρύψω. Χαίρομαι που υπάρχω σ' έναν κόσμο όπου κυκλοφορούν βιβλία του Φίλιπ Ροθ. Η προσπάθεια κατανόησης αυτού ακριβώς του κόσμου θα ήταν φτωχότερη χωρίς αυτόν. Όσο για τη λογοτεχνία, δεν ξέρω αν θα την αγαπούσα τόσο αν δεν είχε τύχει σε κάτι διακοπές στην Ικαρία, κάμποσα χρόνια πριν, να ξεμείνω από βιβλία και μια φίλη να μού πασάρει, λιγδιασμένο απ' το αντηλιακό και το αλάτι, το Ανθρώπινο Στίγμα. «Καλά, βρε βλάκα, ακόμα δεν έχεις διαβάσει Φίλιπ Ροθ;», μου είπε, «άσε ό,τι κάνεις». Δεν της το 'χω πει, ευκαιρία τώρα: ευχαριστώ!

 

The Plot Against America - HBO trailer

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το βιβλίο που έθεσε τον Φίλιπ Ροθ απέναντι στα φεμινιστικά κινήματα

Βιβλίο / Το βιβλίο που έθεσε τον Φίλιπ Ροθ απέναντι στα φεμινιστικά κινήματα

Με καθυστέρηση 4 δεκαετιών κυκλοφορεί στα ελληνικά το βιβλίο του Ροθ “Τότε που ήταν καλό κορίτσι", το οποίο στην πρώτη κυκλοφορία του είχε προκαλέσει σφοδρές αντιπαραθέσεις.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM