Πριν λίγο καιρό «κληρονόμησα» μια vintage Kodak Instamatic 100, μια φτηνή, αλλά εξαιρετικά επιτυχημένη φωτογραφική μηχανή, που τη δεκαετία του '60 κατάφερε να φέρει την επανάσταση στη φωτογραφία, όχι μόνο εισάγοντας το κοινό στη χαμηλού κόστους φωτογράφηση, αλλά δημιουργώντας και πολλές απομιμήσεις στις δεκαετίες που θα ακολουθούσαν. Όταν οι πρώτες Ιnstamatic κυκλοφόρησαν στην αγορά το 1963 κόστιζαν περίπου 16 δολάρια. Σήμερα κοστίζουν πάνω κάτω το ίδιο στο Ebay. Δεν ξέρω τι με έπιασε αλλά αμέσως σκέφτηκα ότι έπρεπε να βρω φιλμ για να μπορέσω να «ζωντανέψω» ξανά αυτή τη θολούρα του φακού της σε χαρτί. Μάταια, όμως. Το φιλμ που δέχονται οι περισσότερες Instamatic, το λεγόμενο 126 film, στην κλασική μαύρη κασέτα (και το λεπτότερο 110 film για τις πρώτες pocket που κυκλοφόρησαν to 1972) είναι ένα από τα πιο σπάνια πράγματα που ψάχνουν και κάποιοι άλλοι τρελοί σαν κι εμένα στο ίντερνετ. Ψάχνοντας, λοιπόν, να βρω τα ίχνη ενός τόσου εμπορικού gadget, το οποίο έμαθε στο ευρύ κοινό τι σημαίνει σκόπευτρο και κάδρο, έπεσα πάνω σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα online μουσεία που έχουν στηθεί (με πολύ φροντίδα και σπουδαία γνώση) στο ίντερνετ: το Μουσείο των απαρχαιωμένων μέσων.
Το μουσείο αυτό είναι μια ιστοσελίδα όπου όλες οι «πεθαμένες» μορφές μέσων ενημέρωσης έχουν τη δυνατότητα να αναπαυθούν εν ειρήνη. O Jason Curtis, o επιμελητής του μουσείου, βιβλιοθηκάριος στο επάγγελμα, ήθελε να οργανώσει τη συλλογή του, να την τεκμηριώσει σωστά και να την παρουσιάσει με διάφορους τρόπους, μέσω λιστών, εικόνων, ετικετών και μιας άνευ προηγουμένου εξαντλητικής, κατηγοριοποίησης. Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή το «Museum of Obsolete Media» δεν υπάρχει σε καμία φυσική διεύθυνση, δεν μπορείτε να το επισκεφθείτε και να θαυμάσετε τα αντικείμενά του από κοντά, γιατί στεγάζεται μόνο online. H συλλογή του περιλαμβάνει πάνω από 450 διαφορετικά μέσα, τα οποία στο πέρασμα των αιώνων έχουν χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή ήχου, εικόνας και δεδομένων. Ο Curtis ξεκίνησε αρχικά από την αρχειοθέτηση των δικών του απαρχαιωμένων μέσων (8-Tracks κασσέτες, Betamax, πρωτόγονες δισκέτες υπολογιστών) και στη συνέχεια, ψάχνοντας, έχει καταφέρει να ταξινομήσει σε έναν κατάλογο (ο οποίος συνέχεια ανανεώνεται) όλα εκείνα τα μέσα που πέρασαν από τα χέρια των ανθρώπων, αλλά σήμερα πλέον δε χρησιμοποιούνται –αυτό άλλωστε είναι και το κόνσεπτ. Από τους πρώτους κυλίνδρους που έμπαιναν στα μηχανικά πιάνα για να παίξουν «αυτόματα» Μπετόβεν ή Μπάχ, μέχρι δίσκους γραμμοφώνου, βιντεοκασέτες Ampex της δεκαετίας του 1950 (πολύ πριν το ευρύ κοινό μάθει τι είναι το "βίντεο") και από διάτρητες ταινίες μοτίβων που "προγραμμάτιζαν" αργαλειούς τον 19ο αιώνα ως τις θρυλικές καρτέλες των View Master, απαραίτητο συστατικό της παιδικής ηλικίας όσων μεγάλωσαν στη δεκαετία του 1970 και έμαθαν μέσα από αυτό την έννοια του τρισδιάστατου. Όλα βρίσκονται ταξινομημένα και τακτοποιημένα εκεί και τίποτα δεν φαίνεται να λείπει.
Ορισμένες από αυτές τις μορφές μέσων της συλλογής δεν είναι καθόλου παρωχημένες και μπορεί να μην είναι για πολλά ακόμη χρόνια. Ωστόσο, ο Curtis αισθάνεται ότι είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε και να καταγράψουμε όσο το δυνατόν περισσότερους φυσικούς τύπους μέσων μαζικής ενημέρωσης, όσο είναι ακόμη εύκολα διαθέσιμα. Όλα τα αντικείμενα περιέχουν φωτογραφίες και πληροφορίες σχετικά με τη χρήση τους, ακόμη και για τα πρώτα βινύλια λευκής ετικέττας τα οποία ξεκίνησαν να τυπώνονται από το 1948 για λόγους καθαρά χρηστικούς και κατέληξαν να γίνουν συλλεκτικά αντικείμενα πόθου (πέραν κάθε προώθησης και διαφήμισης). Το ψάξιμο στις σελίδες του μουσείου γίνεται ακόμη πιο συναρπαστικό όταν πέφτεις πάνω στις 10 λιγότερο εμπορικές μορφές μέσων της Sony, ή όταν βλέπεις ότι για ορισμένες μορφές υπάρχει μια βαθμολογία «Σταθερότητα του Μέσου» και «Κατάργηση» και καταλαβαίνεις πόσο αστείο είναι το γεγονός ότι το βινύλιο σήμερα κατέχει μια κορυφαία βαθμολογία και στα δύο.
Λίγο ψάξιμο στις πολύ ενδιαφέρουσες και εκτενείς κατηγορίες του Μουσείου δείχνει ότι τόσο η βελτίωση της καθημερινότητας και της διασκέδασης των χρηστών όσο και η θετική επίδραση της τεχνολογίας σε κάθε επαγγελματικό επίπεδο φανερώνουν μια σκληρή ματαιότητα στις συγκρούσεις των εξελιγμένων μέσων με το παρελθόν. Τελικά, οι εξελιγμένοι επίγονοι πάντα θα βρίσκουν έναν καλύτερο ή φτηνότερο ή έστω πρακτικότερο τρόπο για το κοινό, έτσι ώστε να μπορεί να μεταφέρει όλα τα αγαπημένα του δεδομένα σε μια πλατφόρμα. Βέβαια, όσο πιο πολλά από αυτά τα αντικείμενα αναγνωρίζετε ή έχετε χρησιμοποιήσει, τόσο πιο σοκαριστική είναι η συνειδητοποίηση ότι η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας (περισσότερα μέσα έχουν εμφανιστεί και εξαφανιστεί τα τελευταία 30 χρόνια από ό,τι τα προηγούμενα 100) δεν σημαδεύει μόνο την ηλικία σας, αλλά και μια συνεχή παγκόσμια ανάγκη για περισσότερη ενέργεια, χώρο, διαδραστικότητα και εύκολη μεταφορά πληροφορίας στο απόλυτο μέσο όλων, το Διαδίκτυο.
Το Museum of Obsolete Media μπορείτε να το επισκεφθείτε εδώ.
σχόλια