Ντοκουμέντο: O Σαββόπουλος σε μια ανέκδοτη εκδοχή της «Θανάσιμης μοναξιάς του Αλέξη Ασλάνη»

1

Ο Διονύσης Σαββόπουλος αλλάζει μέσα στα χρόνια στίχους από τα τραγούδια του. Είναι γνωστό αυτό – λιγότερο από τη δισκογραφία, περισσότερο από τα live. Τα τραγούδια εκσυγχρονίζονται κατά μίαν έννοια, όσον αφορά σε ορισμένα πραγματολογικά στοιχεία τους, ενώ κάποιες πιο σοβαρές αλλαγές μπορεί να μεταβάλλουν ακόμη και ολόκληρα νοήματα.

Φυσικά, δεν τίθεται θέμα. Δικά του είναι τα τραγούδια τού Σαββόπουλου, όπως θέλει τα μεταχειρίζεται. Δεν θα μας ρωτήσει – ασχέτως, αν εμείς κάποια απ’ αυτά, πολλά (ιδίως των sixties και των seventies), τα αντιμετωπίζουμε σαν κειμήλια, στα οποία δεν χωράει ούτε κόμμα.

Γιατί, εδώ που τα λέμε, κάθε τραγούδι εκφράζει μιαν εποχή. Δίνει στοιχεία για το κλίμα, την ψυχολογία και κυρίως τη συνείδηση των χρόνων εκείνων – των χρόνων της νεότητας τού καλλιτέχνη χοντρικά. Κι ένα τραγούδι, που το γράφει ένας νέος άνθρωπος, ακόμη κι αν έχει «λάθη», είναι πάντα νέο. Δεν γερνάει.

Το «δράμα», που αφήνει η εγγραφή, δεν συγκρίνεται μ' εκείνο τού «10 Χρόνια Κομμάτια» – αν αναλογιστούμε δηλαδή την εποχή και τις συνθήκες στις οποίες αποτυπώνεται το κομμάτι και βεβαίως τις λέξεις - κλειδιά, που αλλάχτηκαν αργότερα, και οι οποίες κάνουν τη διαφορά.

Ένα τέτοιο τραγούδι είναι «Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη», που το μάθαμε όλοι μας, ή μάλλον σχεδόν όλοι μας, από το άλμπουμ «10 Χρόνια Κομμάτια» [Lyra, 1975].

Το τραγούδι αυτό το έγραψε ο Σαββόπουλος μετά τα μέσα του ’60 και φυσικά το τραγουδούσε στις μπουάτ της εποχής. Πιθανώς πριν πλακώσει η δικτατορία. Και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για ενδεχόμενη επίσημη ηχογράφησή του, αναλογιζόμενοι τους πρωταρχικούς στίχους του.

Ντοκουμέντο: O Σαββόπουλος σε μια ανέκδοτη εκδοχή της «Θανάσιμης μοναξιάς του Αλέξη Ασλάνη» Facebook Twitter

Προσφάτως από το αρχείο τού φίλου Κώστα Αρβανίτη (Manwolf Louie), ανασύρθηκε ένα μεγάλο ντοκουμέντο. Μια ηχογράφηση τής «Θανάσιμης μοναξιάς» από ’κείνα τα χρόνια – ’66-’67, κάπου ’κει.

Δεν χρειάζεται να πω πως η απόδοση του νεαρότατου ακόμη Σαββόπουλου σ’ αυτό το τραγούδι είναι συγκλονιστική. Το «δράμα», που αφήνει η εγγραφή, δεν συγκρίνεται μ’ εκείνο τού «10 Χρόνια Κομμάτια» – αν αναλογιστούμε δηλαδή την εποχή και τις συνθήκες στις οποίες αποτυπώνεται το κομμάτι και βεβαίως τις λέξεις «κλειδιά», που αλλάχτηκαν αργότερα, και οι οποίες κάνουν τη διαφορά.

Είναι ο αριστερός Σαββόπουλος των mid-sixties, της εποχής του «Φορτηγού», με τις επικλήσεις στον ιρλανδό ποιητή και συγγραφέα Μπρένταν Μπήαν (και όχι στον «μπαρμπ' Αλέξανδρο»), στο έργο «Ένας Όμηρος» δηλαδή (Βασίλης Ρώτας, Βούλα Δαμιανάκου, Μίκης Θεοδωράκης), στον πόλεμο του Βιετνάμ (και όχι στα «Ι.Χ.»), στον Μπομπ Ντύλαν (και όχι στον Τσιτσάνη) κ.λπ. Παραθέτω τους στίχους στη συνέχεια.

Με bold γράμματα είναι τα λόγια, που άλλαξαν αργότερα, ενώ μέσα στις παρενθέσεις είναι τα λόγια έτσι όπως ακούγονται στα «10 Χρόνια Κομμάτια».

Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη

Τη νύχτα αυτή η αστυνομία
μάζεψε τους αλήτες απ’ το πάρκο
πλάκωσε το εκατό
κι ακουγόταν μέχρι εδώ η σειρήνα.
Φύγε φύγε όσο έμεινε καιρός
γιατί η νύχτα στο κρατητήριο είναι κρύα
πώς βαστιέται τέτοιος εξευτελισμός
και το στόμα σου φαρμάκι απ’ τα τσιγάρα
το πρωί στο λεωφορείο στριμωχτός
μια διαδήλωση κοιτάς πίσω απ’ τα τζάμια.

Από όλα τα τραγούδια
αγαπούσα πιο πολύ τα λαϊκά
η ζωή μου έχει αλλάξει
κι έτσι τώρα δεν με ζαχαρώνουν πια
το κλειδί βάζω στην πόρτα για να μπω
το δωμάτιο είναι κρύο και παλιό (στενό)
όταν πέφτει το βραδάκι τι να πω
σε θυμάμαι με το πράσινο παλτό.

Όταν πέφτει το σκοτάδι
στα υπόγεια τα ρεύματα βουίζουν
την αλήθεια ποιος θα μάθη
ένορκοι πληρωμένοι θα με κρίνουν
η ζωή μου έχει γεμίσει μυστικά
στους διαδρόμους ψευδομάρτυρες καπνίζουν
και οι φίλοι με κερνούν ναρκωτικά
και το κόμμα με τραβάει απ’ το μανίκι.

Κι έτσι εδώ σε ξαναβρίσκω
Αλέξη πες μου, Αλέξη πες μου αν με θυμάσαι
το καλοκαίρι έχει τελειώσει
από καιρό έχει τελειώσει τι ζητάς;
στην παραλία τα καφενεία είναι κλειστά
κι είν’ η θάλασσα βρώμικη και σάπια
οι μετανάστες ξαναγύρισαν εδώ
νικημένοι φύγαν (τρομαγμένοι φεύγουν) απ’ τη Γερμανία
την καρδιά μου στους σταθμούς την τυραννώ.

Μην κυττάς τους στρατιώτες
που μοιράζουν καραμέλες στα παιδιά
(στα δημόσια ουρητήρια σοβαροί)
μου θυμίζουνε εικόνες (επεμβάσεις)
μου θυμίζουνε σκηνές απ’ το Βιτενάμ (δυσκολίες Ι.Χ.).
Την θυμάμαι έναν κάμπο να διαβαίνει
στο ασανσέρ όλο φοβότανε να μπει
η ομορφούλα (συννεφούλα) μου κερδίζει το παιχνίδι
τώρα στα χέρια της κρατάει το λεπίδι (ψαλίδι)
κι έτσι είναι περισσότερο ορφανή.

Κι έτσι εδώ σε ξαναβρίσκω
Αλέξη πες μου με τι λόγια να στο πω
τα ορφανά μου που κρυώνουνε
με κάνουν πιο πολύ αριστερό
(μου κάνουνε βαρύ εκβιασμό).
Πού ακούστηκε ο Άλκης να πεθαίνει
όλη νύχτα ψήνονταν στον πυρετό
στο διάδρομο είχα δει ένα νεκρό
οι γιατροί δεν μας δίνουν σημασία
βιαστικά μας κουβαλούν στα χειρουργεία.

Η μποτίλια έχει αδειάσει
του Μπρένταν Μπήαν (μπάρμπ' Αλέξανδρου) η μποτίλια έχει αδειάσει
κι απ’ το πάρκο μέχρι εδώ
η σειρήνα τού εκατό ακούς ουρλιάζει.
Το δωμάτιο είναι κρύο και παλιό (στενό)
κι ο Μπομπ Ντίλαν (Τσιτσάνης) μ’ ένα έι (γιάλα) με προγκάρει
αυτή τη νύχτα η καρδιά μου είναι βαριά
δεν υπάρχει ούτε μια λέξη να την ψάξεις (μου δώσης)
αλλά εσύ που μ’ αγαπούσες μια φορά
όπως πριν έτσι και τώρα θα με νιώσεις.

Μερικές φορές η ιστορία γράφεται δυο φορές, χωρίς καμιά της να είναι φάρσα. Αυτή, πάντως, είναι η πρώτη…

1

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

PinkPantheress: H απόλυτη ποπ σταρ της Gen Z

Μουσική / PinkPantheress: Από το παιδικό της δωμάτιο στo παγκόσμιo Billboard

Η καριέρα της γεννήθηκε μέσα από τα social media, αλλά είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η μουσική της, μια lo-fi μείξη bedroom pop, drum ‘n’ bass και UK garage, δεν μπαίνει σε κανένα κουτάκι, είτε ηχητικό είτε αισθητικό.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Παύλος Παυλίδης: «Δεν ξέρω αν τελικά θα σώσει τον κόσμο η ομορφιά, θέλω όμως να την εμπιστευτώ»

Μουσική / Παύλος Παυλίδης: «Δεν ξέρω αν τελικά θα σώσει τον κόσμο η ομορφιά, θέλω όμως να την εμπιστευτώ»

Με αφορμή την εμφάνισή του στο φετινό Release Athens, ο δημοφιλής τραγουδοποιός μιλά στη LiFΟ για το νέο του άλμπουμ «Μπρανκαλεόνε», για την ποίηση, την τραπ και τον ΛΕΞ, τις ευκαιρίες που δίνει στους ανθρώπους, καθώς και για την ωμή, απρόκλητη βία που τον οδήγησε να γράψει το τραγούδι «Ένα αλλιώτικο παιδάκι» για τον Ζακ Κωστόπουλο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Θέατρο / 13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Τέχνη με φαντασία, αστείρευτη δημιουργία, πρωτοποριακές προσεγγίσεις: ένα επετειακό, εορταστικό, πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μέσα από 83 επιλογές από το θέατρο, τη μουσική και τον χορό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Απλώνοντας ρούχα με τη Δανάη στο κέντρο του κόσμου

Μουσική / Απλώνοντας ρούχα με τη Δανάη στο κέντρο του κόσμου

Η Δανάη Δέδε γιορτάζει τα 20 της στην Αθήνα με μια κιθάρα στο χέρι και πολλά λουλούδια γύρω της. Της αρέσει η θάλασσα της πόλης, αλλά προτιμά αυτήν της Ρόδου, όπου και μεγάλωσε. Το κομμάτι της «Αύριο» την έκανε γνωστή, αλλά σίγουρα δεν την τρομάζει ‒ μάλλον την ενθουσιάζει. Η μαμά της πιστεύει πως θα ήταν πολύ καλή ως ψυχολόγος.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ
Όταν ο Τσαϊκόφσκι περιέγραφε τη μοίρα του με μια Συμφωνία

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Όταν ο Τσαϊκόφσκι περιέγραφε τη μοίρα του με μια Συμφωνία

Την Παρασκευή 30 Μαΐου, ο αρχιμουσικός Διονύσης Γραμμένος και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών φέρνουν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το δράμα της Πέμπτης Συμφωνίας του Τσαϊκόφσκι, ενός έργου που περιγράφει την ένταση ανάμεσα στις προσταγές της μοίρας και την προσωπική ελευθερία τού συνθέτη.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
AEON: Η «ντίβα από την Κρήτη» που παντρεύει τη ραπ με τη λύρα

Μουσική / AEON: Η «ντίβα από την Κρήτη» που παντρεύει τη ραπ με τη λύρα

Ξεκίνησε από την παραδοσιακή μουσική, όμως, η ανάγκη της για κοινωνικοποίηση την οδήγησε στη ραπ. Με αφορμή το τελευταίο της άλμπουμ, «Χαϊμαλίνα», η 25χρονη AEON μιλά για τον σεξισμό που αντιμετώπισε στα πρώτα της βήματα και για το πώς συνδύασε την κρητική μπουκόλυρα με ραπ ρυθμούς.
M. HULOT
56’ με τον Degear0001

Μουσική / Το νέο διαστημικό άλμπουμ του Degear0001 έχει ήχους από παιδικά παιχνίδια

Ο νεαρός μουσικός, που πειραματίζεται με παιδικά πλήκτρα και «χακαρισμένα» αντικείμενα, μόλις κυκλοφόρησε ένα spacey άλμπουμ με weird pop, που σίγουρα θα ήθελες να χορέψεις σε ένα παραληρηματικό πάρτι με χαμόγελα και φλούο χρώματα.
M. HULOT
Νέγρος του Μοριά: «Mιλάω για τη σκοτεινή πλευρά της Ελλάδας»

Μουσική / Νέγρος του Μοριά: «Mιλάω για τη σκοτεινή πλευρά της Ελλάδας»

Ο ταλαντούχος μουσικός κυκλοφόρησε ένα από τα καλύτερα ραπ άλμπουμ της χρονιάς, στο οποίο εξερευνά την εμπειρία του να είσαι μαύρος στην Ελλάδα του 2025 και το οποίο αποθέωσε η Guardian. Μιλά αποκλειστικά στη LiFO, λίγο πριν τη συναυλία του στις 31 Μαΐου στο Universe Multivenue Open Air.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Μουσική / Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Η Aγγελίνα είναι μια τραγουδοποιός 22 ετών που μεγάλωσε στην Αθήνα. Όταν ήταν μικρή ήθελε να γίνει ηθοποιός και συγγραφέας, αλλά ο δρόμος την πήγε στη μουσική κι έτσι έβγαλε το πρώτο της τραγούδι το 2023, που λέγεται «Sta Riha». Αγοράζει ακόμη μπουρμπουλήθρες από τα περίπτερα και της αρέσει να οδηγάει το σαράβαλό της. Κοιμάται καλά τα βράδια, αν δεν σκέφτεται πολύ. Όταν ανεβαίνει στην σκηνή, λέει μέσα της πως το άγχος της είναι ενθουσιασμός.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΚΟΥΛΑΚΗ
«Ο Χελμός δεν είναι απλά ένα μουσικό φεστιβάλ και αυτό θα το βλέπετε κάθε χρόνο»

Μουσική / «Θα τρέχει ο κόσμος στο βουνό και στο κρύο για φεστιβάλ;» Κι όμως, έτρεξε

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Helmos Mountain Festival, Αλέξης Άγριος, εξηγεί πώς γεννήθηκε η ιδέα για το φεστιβάλ, τι συνέβαλε στην επιτυχία του, ποια φιλόδοξα projects ετοιμάζονται για φέτος και πώς, πέρα από μουσικό γεγονός, έδωσε ώθηση στον τουρισμό της περιοχής.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Καλά, πάλι για τη ραπ θα λέμε;

Guest Editors / «Γιατί απαιτούμε από τη ραπ να είναι κάτι άλλο από αυτό που όντως είναι;»

Το μεγαλύτερο κομμάτι του κοινού που ήρθε σε επαφή με τη ραπ τα τελευταία χρόνια ξαφνικά ανακάλυψε, ομολογουμένως με άσχημο τρόπο, τι ήταν αυτό που προηγουμένως εκθείαζε ως ποίηση του περιθωρίου.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια
Πειτε οτι θελετε για τον Σαββοπουλο του σημερα. Μπορει να χετε και δικιο για καποια αρνητικα του. Ομως εχει γραψει αριστουργηματα οπως το "Φορτηγο" ή τραγουδια -ποιηση οπως αυτο στο αρθρο. Και αυτα θα μεινουν και αρκουν .Ολοι θα φυγουμε και ολοι θα ξεχαστουμε. Ομως το να αφησει καποιος μερικα ομορφα πραγματα να μαθουν , να ακουσουν, να γευτουν οι επομενοι, ειναι πανεμορφο πραγμα, αξεπεραστο και αξιοθαυμαστο . Και ο Σαββοπουλος εχει να δωσει υλικο οσο ελαχιστοι στην ελλαδα συγχρονοι του .