Σε κλίμα θριαμβολογίας αφίχθη την Τρίτη στη Χάγη ο Ντόναλντ Τραμπ για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, έχοντας στο χέρι μια στρατηγική συμφωνία: οι σύμμαχοι προσανατολίζονται στην υιοθέτηση του στόχου για αμυντικές δαπάνες 5% επί του ΑΕΠ έως το 2035 – μια πρόταση που φέρει τη δική του σφραγίδα. Το 3,5% θα αφορά στρατιωτικές δαπάνες, ενώ το υπόλοιπο 1,5% θα καλύπτει ευρύτερους τομείς άμυνας και ασφάλειας.
Η χρονική συγκυρία ενισχύει την εικόνα ισχύος του Αμερικανού προέδρου: λίγες ημέρες μετά τους βομβαρδισμούς ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων από τις ΗΠΑ και λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση εκεχειρίας Ισραήλ–Ιράν, ο Τραμπ εμφανίζεται ως ο ηγέτης που «έδρασε εκεί που άλλοι δίστασαν». Το μήνυμα που του απηύθυνε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε –δημοσιοποιημένο από τον ίδιο τον Τραμπ– ήταν απολύτως ενδεικτικό: «Μας κάνατε όλους πιο ασφαλείς», γράφει, ενώ τον ευχαριστεί για «τη δράση κατά του Ιράν» και προβλέπει ότι «η Ευρώπη θα πληρώσει τεράστιο τίμημα –και αυτό θα είναι δική σας νίκη».
Ουκρανία: Στο περιθώριο της Συνόδου
Στον αντίποδα της θριαμβολογίας, η Ουκρανία αντιμετωπίζει ψυχρή ατμόσφαιρα. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει προσκληθεί μόνο στο βασιλικό δείπνο, αλλά όχι στη συνεδρία εργασίας με τους ηγέτες του ΝΑΤΟ. Η απόφαση συμβολίζει την υποχώρηση της αμερικανικής στήριξης προς το Κίεβο – με τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ να παραμένει «παγωμένη» και τη Συμμαχία να αποφεύγει τις ισχυρές δηλώσεις υπέρ της ουκρανικής ένταξης ή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Ο πρώην αναπληρωτής γγ του ΝΑΤΟ Τζέιμι Σι δηλώνει: «Η σύνοδος θα είναι απογοητευτική για την Ουκρανία. Οι περισσότεροι σύμμαχοι θα ήθελαν πιο καθαρή γραμμή υπέρ του Κιέβου». Το πιθανότερο, σημειώνει, είναι ότι η στρατιωτική στήριξη θα μεταφερθεί σε σχήματα όπως η Ε.Ε. ή η Ομάδα Επαφής που συντονίζουν Βρετανία και Γερμανία. Ωστόσο, η απουσία των ΗΠΑ αφήνει ένα κενό που η Ευρώπη δύσκολα μπορεί να καλύψει – σε μια φάση όπου η Ρωσία αυξάνει την πίεση στο πεδίο.
Η Ισπανία αντιδρά, η Βρετανία υπέκυψε
Παρά τη γενική συμφωνία για αύξηση δαπανών, η Ισπανία έχει δηλώσει ότι δεν θα φτάσει το 3,5% και προκρίνει όριο 2,1%. Ο Ρούτε αντέδρασε έντονα, λέγοντας πως δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Η Βρετανία, από την πλευρά της, υποχωρεί: είχε δεσμευθεί στο 2,5% μέχρι το 2027, αλλά αποδέχθηκε τον νέο στόχο, με κόστος περίπου 30 δισ. λίρες. Η Πολωνία ήδη υπερβαίνει το 3,5% λόγω γεωπολιτικής θέσης, ενώ Γερμανία και Γαλλία αναμένεται να επιβαρυνθούν σημαντικά.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ προειδοποιεί για το ρωσικό ρίσκο: «Η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί επιτυχώς κατά του ΝΑΤΟ μέχρι το 2030. Θέλω να διασφαλίσω ότι κάτι τέτοιο θα είναι αδύνατο».
Οι προσδοκίες για τη Σύνοδο είναι υψηλές όσον αφορά τη συλλογική άμυνα, αλλά περιορισμένες ως προς την πολιτική ενότητα. Όπως δήλωσε ο Τσέχος πρόεδρος Πέτρ Πάβελ, η ατζέντα έχει σκόπιμα περιοριστεί στα απαραίτητα για να αποφευχθούν συγκρούσεις. Η Ευρώπη μοιάζει απούσα από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και η Ουκρανία –αντιμέτωπη με ρωσική θερινή επίθεση– κινδυνεύει να μείνει εκτεθειμένη.
Ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στον ΟΑΣΕ, Μάικλ Κάρπεντερ, το θέτει ωμά: «Θα φύγει ο Ζελένσκι με την αίσθηση ότι η Συμμαχία τον στηρίζει πραγματικά ή θα νιώσει ότι το ΝΑΤΟ πέρασε τη στιγμή πατώντας στις μύτες, χωρίς ουσιαστική υποστήριξη;». Η απάντηση, προς το παρόν, γέρνει προς το δεύτερο.
