O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Πολ Γκογκέν, «Η Τεχαμάνα έχει πολλούς γονείς» (ή «Οι πρόγονοι της Τεχαμάνα»),1893.

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό.

26

«Μήπως έφτασε η ώρα να σταματήσουμε να βλέπουμε τα έργα του Γκογκέν;». Δεν πρόκειται για ρητορικό ερώτημα αλλά για την εισαγωγική ατάκα του audio guide που ακούνε έκπληκτοι στα ακουστικά τους οι επισκέπτες της έκθεσης «Πορτραίτα του Γκογκέν» που θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Ιουνίου στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου και περιλαμβάνει πολλούς από τους πίνακες του που απεικονίζουν τις ανήλικες ερωμένες του στην Ταϊτή, όπως το πορτραίτο «Η Τεχαμάνα έχει πολλούς γονείς» (ή «Οι πρόγονοι της Τεχαμάνα») του 1893.

Όσοι επισκέπτες δεν προμηθεύονται audio guide, μπορούν απλά να διαβάσουν το κείμενο που δεσπόζει στην είσοδο της έκθεσης και αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο διάσημος καλλιτέχνης «σύναψε κατ' επανάληψη σεξουαλικές σχέσεις με νεαρά κορίτσια, "παντρεύτηκε" μάλιστα δύο από αυτά ενώ έκανε και διάφορα παιδιά κατά την παραμονή του στην Ταϊτή, εκμεταλλευόμενος αναμφίβολα την θέση του για να απολαύσει τις σεξουαλικές ελευθερίες που του διατέθηκαν...».



O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Ο Γκογκέν γύρω στα 1890

Σύναψε κατ' επανάληψη σεξουαλικές σχέσεις με νεαρά κορίτσια, "παντρεύτηκε" μάλιστα δύο από αυτά ενώ έκανε και διάφορα παιδιά κατά την παραμονή του στην Ταϊτή, εκμεταλλευόμενος αναμφίβολα την θέση του για να απολαύσει τις σεξουαλικές ελευθερίες που του διατέθηκαν...

Γιος ριζοσπάστη δημοσιογράφου, ο Πολ Γκογκέν γεννήθηκε στο Παρίσι αλλά πέρασε τα πρώτα χρόνια του στο Περού πριν επιστρέψει γύρω στα είκοσι του στη Γαλλία, όπου ξεκίνησε να αφοσιώνεται στη ζωγραφική ενώ παράλληλα εργαζόταν ως χρηματιστής, εργασία που σύντομα εγκατέλειψε μαζί με την σύζυγο και τα παιδιά του. Ήταν ήδη 43 ετών όταν έβαλε πλώρη για την Ταϊτή το 1891, αναζητώντας εξωτικά σκηνικά αντίστοιχα με αυτά που είχε γνωρίσει παιδί στη Λατινική Αμερική. Εκεί, στο νησί Χίβα Όε της Γαλλικής Πολυνησίας, πέρασε τα δώδεκα τελευταία χρόνια της ζωής του, συζώντας με διάφορα κορίτσια στην (πρώιμη συχνά) εφηβεία και ζωγραφίζοντας τα πιο γνωστά έργα του.

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
“Contes Barbares” («Ιστορίες βαρβάρων»), 1902
O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
«Εξωτική Εύα», 1890

Σε μια εποχή όμως υψηλής δημόσιας ευαισθησίας σε ζητήματα φύλου, φυλής και αποικιοκρατίας, αυτά εισέρχονται αναπόφευκτα σε μια διαδικασία αναθεώρησης (ή και ακύρωσης ακόμα) ενώ τα μεγάλα μουσεία υποχρεώνονται να επαναξιολογήσουν την κληρονομιά του.

Η έκθεση αποτελεί μια συμπαραγωγή με την Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά στην Οτάβα, όπου έγιναν τα εγκαίνια στα τέλη του περασμένου Μαΐου, με κάποιες καίριες επεμβάσεις και υποσημειώσεις στους τίτλους και την περιγραφή των έργων. Κάτω από τον τίτλο του έργου «Κεφάλι αγρίου, μάσκα» υπήρχε μια εκτεταμένη ταμπέλα που εξηγούσε ότι λέξεις όπως 'άγριος' και 'βάρβαρος' που θεωρούνται προσβλητικές σήμερα, αντανακλούν κοινές αντιλήψεις στην εποχή του Γκογκέν». Αλλού, η φράση «η σχέση του με μια νεαρή Ταϊτινή γυναίκα» άλλαξε σε «η σχέση του με ένα Ταϊτινό κορίτσι 13 ή 14 χρονών».

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
«Το βασιλικό τέλος», 1892

Σύμφωνα με άλλους επιμελητές ή στελέχη μουσείων πάντως, η επανεξέταση της ζωής καλλιτεχνών του παρελθόντος υπό το πρίσμα του 21ου αιώνα, εμπεριέχει κινδύνους και ενδέχεται να οδηγήσει σε μποϊκοτάρισμα, λογοκρισία ή και ακύρωση σημαντικών έργων τέχνης.

«Μπορώ να αντιπαθώ και να καταδικάζω το άτομο, αλλά το έργο είναι έργο», δηλώνει στους New York Times ο Vicente Todoli, ο οποίος ήταν διευθυντής της Tate Modern όταν φιλοξενήθηκε εκεί μια μεγάλη έκθεση του Γκογκέν το 2010 και τώρα είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Pirelli HangarBicocca art foundation στο Μιλάνο. «Από τη στιγμή που ένας καλλιτέχνης δημιουργήσει ένα έργο, αυτό δεν ανήκει πλέον στον ίδιο, αλλά σε όλο τον κόσμο».

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία του Γκογκέν

Με στοιχεία από τους New York Times

Εικαστικά
26

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
Ανιχνεύοντας το έργο έντεκα εμβληματικών Ελλήνων και Ελληνίδων καλλιτεχνών

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ