Όλη η Ελλάδα γράφει. Ποιός διαβάζει;

Όλη η Ελλάδα γράφει. Ποιός διαβάζει; Facebook Twitter
Συνήθως, οι άντρες γράφουν δοκίμια (επιστημονικά ή ιστορικά), αστυνομικά μυθιστορήματα και όσο ανεβαίνει η ηλικία, μαρτυρίες και απομνημονεύματα από την Σμύρνη/τον Εμφύλιο κ.α.
7

“Γεια σας, έχω γράψει ένα μυθιστόρημα και θέλω να σας το στείλω για αξιολόγηση. Ποια είναι η διαδικασία;”

“Μας το στέλνετε ταχυδρομικά ή το παραδίδετε στη διεύθυνση τάδε. Ή ακόμα καλύτερα, μας το στέλνετε ηλεκτρονικά στο info@επιτροπηαναγνωσης.gr”.

“Και σε πόσο καιρό θα έχω απάντηση;”

“Σε έξι μήνες περίπου”.

“Πόσο; Τόσο πολύ πρέπει να περιμένω; Γιατί;”

“Δυστυχώς θα πρέπει να περιμένετε τη σειρά σας. Οι προτάσεις είναι πάρα πολλές και αξιολογούνται ανάλογα με την ημερομηνία παραλαβής”.

Μόλις σας περιέγραψα μια συνηθισμένη συνομιλία μεταξύ ενός επίδοξου συγγραφέα και του αρμόδιου για τα χειρόγραφα προς αξιολόγηση, σ’ έναν εκδοτικό οίκο. Γιατί συνηθισμένη; Γιατί μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές την ημέρα, κάθε μέρα. Ναι, απ’ τι φαίνεται συμβαίνει το εξής παράδοξο: Στην Ελλάδα γράφουν πολύ περισσότεροι απ’ όσους διαβάζουν. Οι προτάσεις που υποβάλλονται είναι υπερβολικά πολλές. Και προφανώς γίνονται για το ίδιο έργο, σε πολλούς εκδοτικούς οίκους ταυτόχρονα. Λογικό. Αν έπρεπε να περιμένει κανείς ένα εξάμηνο για να έχει μια απάντηση κάθε φορά από τον κάθε εκδότη, θα έπρεπε να επιμένει για χρόνια. Οι έξι μήνες είναι ένας μέσος όρος. Όσο πιο μεγάλος και εμπορικός είναι ένας εκδοτικός οίκος, τόσο περισσότεροι στέλνουν τις προτάσεις τους. Μοιραία, τόσο μεγαλώνει και η αναμονή, μπορεί να φτάσει και τον ένα χρόνο.

Γιατί; Γιατί είναι τόσοι πολλοί; Γιατί η μισή Ελλάδα το έχει ρίξει στο γράψιμο; Είμαστε τόσο πνευματώδεις τύποι και δεν μας φαίνεται; Και για τι θέματα γράφουν; Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας; Και πώς αντιδρούν σε μια αρνητική απάντηση;

Πραγματικά φαίνεται τρελό. Γράφουν οι πάντες. Γυναίκες και άντρες κάθε ηλικίας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ανάλογα με το φύλο και την ηλικία, χωρίζονται και τα θέματα. Νομίζω ότι έχει άμεση σχέση και με το είδος που αρέσει στον καθένα να διαβάζει. Συνήθως, οι άντρες γράφουν δοκίμια (επιστημονικά ή ιστορικά), αστυνομικά μυθιστορήματα και όσο ανεβαίνει η ηλικία, μαρτυρίες και απομνημονεύματα από την Σμύρνη/τον Εμφύλιο κ.α. Οι γυναίκες γράφουν κατά κύριο λόγο μυθιστορήματα, ολίγον από ποίηση ενώ σε μεγάλο ποσοστό, μόλις γίνουν μαμάδες, αρχίζουν να γράφουν παιδικά παραμύθια. Μετά την εμπορική κυρίως επιτυχία Ελληνίδων συγγραφέων τα τελευταία χρόνια, είναι σαν να ένιωσαν όλες σχεδόν οι αναγνώστριές τους την ανάγκη να γράψουν και οι ίδιες μια ιστορία. Επειδή το θεωρούν εύκολο; Επειδή ελπίζουν ότι θα κάνουν πάταγο και θα πλουτίσουν; Επειδή το έχουν απωθημένο; Προσωπικά πιστεύω ότι η επιτυχία τόσο του βιβλίου όσο και της τηλεοπτικής σειράς, “Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα”, αποτέλεσε αφορμή για ένα πολύ μεγάλο αριθμό γυναικών να μπουν στην διαδικασία όχι μόνο να γράψουν κάτι με “γυναικείο θέμα” αλλά να το υποβάλλουν και προς έκδοση. Μήπως τις απενεχοποίησε;

Και πώς ξεχωρίζει κανείς; Είναι εύκολο ν’ αναγνωριστεί το ταλέντο σου στην Ελλάδα; Ας υποθέσουμε ότι ένας μέσος εκδοτικός οίκος παραλαμβάνει 365 προτάσεις τον χρόνο. Οι προτάσεις που θα ξεχωρίσουν και θα προχωρήσουν σε έκδοση είναι περίπου 3. Λίγο αποκαρδιωτικό ε; Πόσο μάλλον όταν ήδη το εκδοτικό πρόγραμμα των περισσότερων εκδοτικών οίκων μειώνεται λόγω της κρίσης, και πολύ δύσκολα ποντάρει κανείς σ’ έναν πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα. Είναι όμως λίγο περίεργο. Από τη μια είναι τόσο κουραστικό να διαβάζεις την μια πρόταση μετά την άλλη για μήνες, και να μένεις αδιάφορος. Από την άλλη, ακριβώς επειδή συμβαίνει αυτό, όταν εμφανιστεί η εξαίρεση, την καταλαβαίνεις αμέσως και την πιστεύεις πολύ!

Το τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας είναι πολύ δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αν δεν το ζήσει. Να μερικά περίεργα περιστατικά:

Περίπτωση γονιών-μάνατζερ: Πολλοί γονείς στέλνουν τα πονήματα των παιδιών τους γιατί ...παίρνουν καλό βαθμό στην έκθεση και “Ποτέ δεν ξέρεις! Καλέ, στην Γαλλία τις προάλλες, ένα κοριτσάκι 15 χρονών σάρωσε στις πωλήσεις!”

Περίπτωση συνομωσιολόγων: Δεν είναι λίγοι αυτοί που κάνουν ολόκληρη σκηνή εκ των προτέρων, για να πειστούν ότι δεν θα γίνει κλοπή των πνευματικών δικαιωμάτων τους -”Κι αν εσείς με απορρίψετε και μετά το γράψετε μόνοι σας και το πουλήσετε χωρίς να φαίνομαι εγώ ως συγγραφέας;”

Περίπτωση “ακούω φωνές”: Κι όμως, συχνά ακούς το “Μου ήρθε η έμπνευση εκεί που μαγείρευα/σιδέρωνα/κοιμόμουν/περίμενα την μικρή στο μάθημα μπαλέτου.. Ήρθε κάτι ουράνιο μέσα στο αυτί μου και μου διηγήθηκε την ιστορία. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο, κάτι σημαίνει!”

Περίπτωση “Φέρτε μου το Νομπέλ Λογοτεχνίας ΤΩΡΑ”: “Τι εννοείτε όταν λέτε πώς το έργο μου απορρίπτεται; Αποκλείεται! Σίγουρα το διαβάσατε; Μα μιλάμε για σίγουρη επιτυχία, το ξέρω, το ΞΕΡΩ!” Αυτό μετά από μερικές εξηγήσεις γίνεται “Σκασίλα μου! Εσείς θα χάσετε! Όταν το δείτε να γίνεται bestseller θα σκάσετε από το κακό σας!”

Τέλος, να πούμε ότι συμβουλές ή μυστικά επιτυχίας δεν υπάρχουν. Θεωρώ πολύ σημαντικό βήμα να ξεκαθαρίσει κανείς για ποιόν λόγο γράφει. Για να γίνει διάσημος και να πλουτίσει; Για να καταθέσει τα εσώψυχά του; Για να βρει μια διέξοδο, ανεξάρτητα από το αν το έργο του τυπωθεί ή έχει εμπορική επιτυχία; Σίγουρα παίζει ρόλο η σωστή συγκυρία. Πάνω απ’ όλα όμως, νομίζω ότι το πρώτο και κύριο είναι να περνά κανείς ωραία, κάνοντάς το. Και αργά η γρήγορα θα βρει και το έργο, το δρόμο του. Ποτέ δεν πήγε χαμένη, μια όμορφη ιστορία, όταν έχεις κι έναν όμορφο τρόπο να την πεις.

7

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

σχόλια

4 σχόλια
Αφηστε τα, παιδια..βλεποντας την επιτυχια της γυναικειας λογοτεχνιας, κι αφου γραφω ετσι κι αλλιως, εκανα το μεγαλο βημα, προχωρησα σε αλλαγη φυλου στο βελιγραδι. Το πρωτο βημα εγινε, τωρα μενει να το πω και στον μπαμπα μου
Μάλλον είμαι η μόνη, παρ' ολ' αυτά βρίσκω το κείμενό σας λίγο σνομπ. Δε θεωρώ περισσότερο αστείες και άξιες ειρωνείας τις προσπάθειες κάποιου να γράψει ένα βιβλίο από, ας πούμε, τις προσπάθειες κάποιου να φτιάξει ένα πολύ απαιτητικό γλυκό. Ίσως λόγω προσωπικών βιωμάτων πάνω στο μοτίβο "είμαι καταξιωμένος οικοδόμος/δάσκαλος/κηπουρός και αντί να ενθαρρύνω τους νεότερους στο χώρο, κάνω ό,τι μπορώ για το αντίθετο".
Είναι που χει πια ξεχάσει ο άνθρωπος πως η γραφή είναι λάξεμα της ψυχής. Και βλέπεις απλά ανάγκη για προβολή και παρουσίαση. Σημασία έχει αυτό που μένει στο χρόνο κι εκείνο που άγγιξε κάποια στιγμή και κάποιον άλλο εκτός από το γράφοντα.
Καλά τα λές. Οι περισσότεροι μεγάλοι κλασικοί ελέγαν οτι για να φτάσεις στο σημείο να γράψεις "λογοτεχνία" πρέπει να ματώσουν τα μέσα σου , να μη σε χωράει ο τόπος , να θες να σωθείς οταν γράφεις ότι γράφεις και βέβαια να έχεις διαβάσει πολύ..άλλο να γράφει κάποιος για να ξεμπουκώσει και άλλο να γράφει κάτι που θα διαβαστεί και απο άλλους.
Πράγματι αν μιλάμε για τη σοβαρή λογοτεχνία, ακόμη και ιερά τέρατα έχουν ομολογήσει ότι αποκαρδιώνονταν κάθε φορά που συνέκριναν εαυτούς με παλαιότερα, ιερότερα τέρατα. Αντιθέτως, όταν διαβάσεις έστω ένα δισέλιδο από τα περισσότερα σύγχρονα ελληνικά "ευπώλητα", η πιο λογική αντίδραση είναι "εγώ γιατί δεν γράφω κάνα τέτοιο στο λεωφορείο γυρνώντας από τη δουλειά, να βγάλω κάνα φράγκο μπας και πάω διακοπές του χρόνου;"