Ο ζωγράφος που ζωγραφίζει έναν ζωγράφο να ζωγραφίζει

Ο ζωγράφος που ζωγραφίζει έναν ζωγράφο να ζωγραφίζει Facebook Twitter
4

Στην Πέγγυ Ρίγγα 

 

 

Στη συλλογή του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστώνης βρίσκεται μια ωραία ερυθρόμορφη αττική κύλικα διακοσμημένη στον κυκλικό πυθμένα της, το tondo όπως λέγεται, με ένα ασυνήθιστο θέμα: ένας ζωγράφος ζωγραφίζει πήλινες ανθρώπινες κεφαλές -πιθανότατα ρυτά αγγεία* που είχαν αυτό το σχήμα, αν και δεν διακρίνονται λαβές.

(*Σας θυμίζω την ανάρτηση με τα αντίστοιχα ζωόμορφα ρυτά που είχα κάνει παλιότερα εδώ: Ένας ιδιότυπος ζωολογικός κήπος)

Ο ζωγράφος στην κύλικα είναι καθισμένος σε σκαμνί και κρατά ένα μακρύ πινέλο ζωγραφίζοντας μια κεφαλή, ενώ έχει ήδη ακουμπίσει μια άλλη πίσω του σε ένα ράφι να στεγνώσει. 

 

Η κύλικα αποδίδεται στον Ζωγράφο του Αμβρόσιου, που ονομάστηκε έτσι επειδή έγραψε το όνομα αυτό σε κάποιο έργο του. Ο Ζωγράφος του Αμβρόσιου φαίνεται ότι έδρασε στο διάστημα 525-475, κυρίως περί το 500 π.Χ., και ως φαίνεται προτιμούσε να διακοσμεί κύλικες και κύαθους, δηλαδή αγγεία πόσης. 

Η συνολική αποτίμηση όλων των έργων που έχουν αποδοθεί στον αγγειογράφο αυτό οδήγησε τον σπουδαίο μελετητή της αττικής αγγειογραφίας Sir John Beazley να γράψει χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για έναν αγγειογράφο "που αν και κακός, δεν είναι ποτέ πληκτικός" (if bad, he is never dull).

 

Πράγματι, ο Ζωγράφος του Αμβρόσιου απεικόνισε πολλές ασυνήθιστες σκηνές, αρκετές μάλιστα στην ύπαιθρο, με μεγάλη ζωντάνια. Ακολούθως εικονίζω τα σημαντικότερα έργα του. 

 

 Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510-500 π.Χ. Ένας νεαρός σκυμμένος στην άκρη του γιαλού επιχειρεί να ψαρέψει χρησιμοποιώντας καλάμι και κλωβό. Ίσως το ωραιότερο έργο του αγγειογράφου. 

 

 

 Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510-500 π.Χ. Παριστάνεται γενειοφόρος άνδρας με μανδύα και βακτηρία, ημικαθήμενος και στραμμένος στα δεξιά. Στο αριστερό του χέρι ίσως κρατά όστρακο ή κομμάτι αγγείου. 

 

Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510 π.Χ. Αθλητής ρίχνει λάδι από έναν αρύβαλλο στο χέρι του. Πίσω του κρεμασμένος ένας δίσκος και δύο ακόντια. 

 

Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510 π.Χ. Μοναχικός νεαρός χορευτής με βακτηρία, μανδύα και στεφάνι στα μαλλιά. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το κοραλόχρωμο περιβάλλον της κύλικας, που σώζεται μόνον σε 60 περίπου αττικά αγγεία. Δεν ήταν το συνηθισμένο ερυθρό των αττικών αγγείων, αλλά ένα χρώμα σπάνιο που παραγόταν με απόλυτο έλεγχο των συνθηκών όπτησης και συνεπώς τα παραγόμενα αγγεία ήταν πολύ ακριβά. 

  

 

Επιστρέφοντας από εκεί που ξεκίνησα, σας θυμίζω πάλι την κύλικα με με το ζωγράφο.

 

Κάθε φορά που τη βλέπω μου κάνει εντύπωση, γιατί σκέφτομαι τη στιγμή που ζωγραφίστηκε, αυτή τη στιγμή στο χρόνο που ένας ζωγράφος ζωγράφιζε έναν ζωγράφο να ζωγραφίζει. 

Αναρωτιέμαι μάλιστα αν είναι τολμηρό να σκεφτεί κανείς ότι εδώ θα μπορούσαμε να έχουμε μιά αυτοπροσωπογραφία του αγγειογράφου.

Δεν θα μάθουμε ποτέ, αλλά μπορούμε να επιβεβαιώσουμε τον σπουδαίο Beazley: όχι, ο Ζωγράφος του Αμβρόσιου δεν είναι καθόλου πληκτικός.

Αρχαιολογία & Ιστορία
4

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια επίσκεψη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932 / «Γέλια καμπάνιζαν σαν καγχασμοί του Σατανά!» / Φρίκη και ανθρώπινα ράκη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Γέλια καμπάνιζαν σαν καγχασμοί του Σατανά!»: Στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932

Τα dirty '30s & late '20s «ακολουθούν» τον δημοσιογράφο Χρήστο Εμ. Αγγελομάτη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932 και διασώζουν εικόνες αποτροπιασμού που δύσκολα περιγράφονται. Παρά «τις άναρθρες κραυγές» και «τα στριγκά ξεφωνητά» που άκουσε στην είσοδο, ο ρεπόρτερ πέρασε την πύλη. Τι αντίκρισε;
DIRTY '30S & LATE '20S
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιον θεωρούσαν «άσχημο» στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν και «άσχημα» αγαλματίδια στην αρχαία Αθήνα

Μικρά αγαλματίδια ή γλυπτά λατρευτικού ή θρησκευτικού συνήθως χαρακτήρα, που απεικονίζουν ανθρώπινες ή ζωικές μορφές: τα ειδώλια. Είναι όλα oμοιόμορφα ή υπάρχουν και ενδιαφέρουσες, συχνά αναπάντεχες, διαφοροποιήσεις; H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Αναστασία Μεϊντάνη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η ιστορία του κούρου Αριστοδίκου που στάθηκε ορόσημο της ελληνικής τέχνης

Αρχαιολογία / Κούρος Αριστόδικος: Ένα άγαλμα ορόσημο στην αρχαία ελληνική Τέχνη

Το άγαλμα, λίγο μεγαλύτερο του φυσικού μεγέθους, έχει ύψος 1,95 μ., είναι σμιλεμένο σε παριανό μάρμαρο, χρονολογείται από τους μελετητές γύρω στα 510-500 π.Χ., αποτελεί το τελευταίο δείγμα της μεγάλης σειράς των αττικών κούρων και αποκαλύπτει ποιες ήταν οι ταφικές συνήθειες στην Αθήνα εκείνης της εποχής.
THE LIFO TEAM
Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής και πώς λειτουργούσαν;

Ιστορία μιας πόλης / Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής;

Πώς ήταν η καθημερινότητα στην Αθήνα της γερμανικής Κατοχής; Ποιες στρατηγικές ανέπτυξαν οι Αθηναίοι για να επιβιώσουν; Πώς και πού έβρισκαν τρόφιμα; Πώς επηρέασε η παρουσία των κατακτητών τις μετακινήσεις των κατοίκων της πόλης; H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για την καθημερινή ζωή στην κατοχική Αθήνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Στην αρχαία Αθήνα, ο λαγός δεν ήταν μόνο θήραμα, αλλά και σύμβολο ερωτικής επιθυμίας και γονιμότητας, ενώ χρησιμοποιούνταν επίσης ως προσφορά στους θεούς. Ο Ξενοφών έγραψε για το κυνήγι του, ενώ εμφανίζεται συχνά στην τέχνη - στα αγγεία, στις παραστάσεις συμποσίων, ακόμη και σε ταφικά μνημεία. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Κάτια Μαργαρίτη ρίχνοντας φως στο παρελθόν ενός ζώου που είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι ίσως φανταζόμαστε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Γεννήθηκε σαν σήμερα  / Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Στις 15 Απριλίου 1489 γεννήθηκε ο αρχιτέκτονας που έφτιαξε από τριακόσια τριάντα έργα. Ανάμεσα σε αυτά, το Τέμενος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1550 -1557) και το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα, το μοναδικό του έργο που σώζεται στην Ελλάδα.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
«Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / «Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Πόσο μπορεί να συμβάλει ένα βιβλίο στη σεξουαλική χειραφέτηση των Ελληνίδων; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Παναγιώτα Βογιατζή για την Ντόρα Ρωζέττη και τη γυναικεία ομοφυλοφιλία στην Αθήνα των αρχών του 20ού αώνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Αρχαιολογία & Ιστορία / Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Το σημαντικότερο σωζόμενο έργο της κλασικής ξαναζωντανεύει 23 αιώνες μετά με τη βοήθεια της αρχαιομετρίας, της τεχνητή νοημοσύνη και της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασή του που ανοίγει νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
THE LIFO TEAM
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Ιστορία μιας πόλης / Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Πώς επιχειρήθηκε η αναθεώρηση της εικόνας των δωσιλόγων τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, και ποια ήταν η επίδραση αυτής της αναθεώρησης στη δημόσια ιστορική μνήμη; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για ένα θέμα ταμπού που ακόμα απασχολεί τους ιστορικούς αλλά και την κοινωνία.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ιστορία μιας πόλης / Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ο Θουκυδίδης ισχυρίζεται ότι ήταν μια ασθένεια εισαγόμενη, η οποία ξεκίνησε από την Αιθιοπία και προτού φθάσει στην Αθήνα, εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και την Περσική αυτοκρατορία. H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Στέφανο Παρασκευαΐδη για τον λοιμό των Αθηνών με την πρωτοφανή θνησιμότητα, καθώς υπολογίζεται ότι χάθηκε το 1/3 του πληθυσμού της πόλης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Επίσκεψη στον αρχέγονο κόσμο της Σαμοθράκης με σύμμαχο την τεχνολογία

Αρχαιολογία & Ιστορία / Σαμοθράκη: Βλέπουμε την ιστορία του νησιού ξανά με σύμμαχο την τεχνολογία

Η Σαμοθράκη του Νίκης, του Ομήρου, των Καβείρων, των φιλοσόφων, των χαρτογράφων της Αναγέννησης, των αρχαιολόγων, των αρχιτεκτόνων και των φωτογράφων του 20ού αιώνα αλλά και των σύγχρονων μοντελιστών σε μια εμπεριστατωμένη έκθεση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

σχόλια

4 σχόλια
Εξ όσων γνωρίζω δεν έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η πράξη του γενειοφόρου κυρίου είναι σεξουαλικής φύσεως. Σύμφωνα με τον Beazley είναι "αποψώμενος", δηλαδή σκουπίζεται μετά από αφόδευση. Όπως γράφω και στη λεζάντα μπορεί να χρησιμοποιεί λίθο (που είναι η κοινότερη πρακτική και αναφέρεται συχνά από τον Αριστοφάνη) ή κομμάτι αγγείου (δηλαδή όστρακο), όπως υποθέτει ο John Papadopoulos στο πρόσφατο άρθρο του "Παίζω ἢ χέζω: A Contextual Approach to Pessoi (Gaming Pieces, Counters, or Convenient Wipes?)" Hesperia 71 (2002), 423-427 που μπορείτε να διαβάσετε εδώ http://www.ascsa.edu.gr/pdf/uploads/hesperia/3182044.pdf
Πολύ ενδιαφέρουσες και πράγματι ασυνήθιστες εικόνες!Έχω απορία για το γενειοφόρο με το "οστρακο". Υπάρχουν υποθέσεις για το αν σκουπίζεται μετά από αφόδευση (φαίνεται αστείο αλλά έτσι μοιάζει) ή αν υπάρχει ενδεχόμενο να είναι σεξουαλικής φύσης η πράξη του;