Ο επιχρωματισμός της ταινίας «Η γυνή να φοβήται τον άνδρα» ξυπνά ένα παλιό debate

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter
15

Η είδηση κυκλοφορεί πλέον σε όλο το διαδίκτυο με κάθε επισημότητα. Η κλασική ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα, Η γυνή να φοβήται τον άνδρα, θα κυκλοφορήσει ξανά στους κινηματογράφους, 51 χρόνια μετά την πρώτη της προβολή, μόνο που αυτή τη φορά θα έχει χρώμα. Η επεξεργασία έγινε με σύγχρονα μέσα σε studio των ΗΠΑ και η εταιρεία παραγωγής Καραγιάννης – Καρατζόπουλος μαζί με την Σπέντζος Φιλμ που θα είναι υπεύθυνη για την διανομή, υπόσχονται ένα μοναδικό θέαμα. Ενώ δεν αμφιβάλλει κανείς για το ότι η δουλειά του επιχρωματισμού έγινε με φροντίδα, το ερώτημα που έρχεται στην επιφάνεια είναι το αν υπάρχει το καλλιτεχνικό δικαίωμα της παρέμβασης σε ένα τόσο βασικό στοιχείο για το φιλμ, όπως είναι το χρώμα, από τη στιγμή μάλιστα που ο δημιουργός της ταινίας δεν βρίσκεται στη ζωή.

Ο επιχρωματισμός σε ασπρόμαυρα φιλμ με ψηφιακά μέσα ξεκίνησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 80 και καλλιέργησε μια μεγάλη διαμάχη για την ηθική αυτού του εγχειρήματος, όπου συμμετείχαν καλλιτέχνες, κριτικοί και παραγωγοί. Τα Hal Roach Studios ήταν αυτά που άνοιξαν τον χορό, μετατρέποντας σε έγχρωμο αρχικά το Topper με τον Κάρυ Γκραντ και το Way Out West των Laurel και Hardy, κάτι που έκαναν και σε αρκετές άλλες ταινίες του διδύμου στη συνέχεια. Το 1985 προβλήθηκε για πρώτη φορά στην τηλεόραση ψηφιακά επιχρωματισμένο φιλμ (το Yankee Doodle Dandy του 1942) από το δίκτυο του Ted Turner, κίνηση που είχε επιτυχία και άνοιξε την όρεξη του αμερικανού μεγιστάνα καθώς κατείχε τα δικαιώματα των περισσότερων κλασικών ταινιών των αμερικανικών στούντιο. Έτσι, η τηλεόραση άρχισε να προβάλλει τις νέες εκδόσεις των ταινιών, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από καλλιτέχνες και κριτικούς, που αντιτίθονταν δημόσια σε αυτή τη διαδικασία όποτε έβρισκαν ευκαιρία. Οι Siskel και Ebert μάλιστα αφιέρωσαν ένα επεισόδιο της εκπομπής τους σε αυτό το θέμα (https://www.youtube.com/watch?v=YpT1DkBOnqo), περιγράφοντας τη διαδικασία ως βανδαλισμό για την τέχνη του κινηματογράφου. Εκεί όμως που η κόντρα πήρε πραγματικά πολεμικές διαστάσεις, ήταν το 1988 όταν ο Turner ανακοίνωσε την πρόθεση του να επεξεργαστεί το Citizen Kane, κίνηση που ανέστειλε οριστικά λίγους μήνες αργότερα, μετά από γενική κατακραυγή, με επίσημη ανακοίνωση που μιλούσε για νομικές περιπλοκές.

Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα.

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter

Το επιχείρημα για την αντίθεση πάνω στον επιχρωματισμό ταινιών μοιάζει προφανές. Η προετοιμασία και το γύρισμα του κάθε πλάνου γίνονται με βάση ένα συγκεκριμένο σχέδιο για το χρώμα και τις αντιθέσεις του και οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτό το σχέδιο αλλάζει τη σύσταση του φιλμ. Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα. Όταν στις αρχές της δεκαετίας το 90 το κοινό σταμάτησε να εντυπωσιάζεται, τα κέρδη έγιναν ζημίες και ο επιχρωματισμός σταμάτησε. Αντίστοιχη παρέμβαση έγινε άλλωστε και πριν λίγα χρόνια, όταν η μετα-Avatar τρέλα για το 3D οδήγησε σε επανεκδόσεις ταινιών επεξεργασμένες στις τρεις διαστάσεις, όμως τα έσοδα δεν ήταν τα προσδοκώμενα και το εγχείρημα ματαιώθηκε άδοξα. Σε ό,τι αφορά τον επιχρωματισμό πάντως,  το επίσημο επιχείρημα ήταν πως έτσι δίνεται η ευκαιρία στη νέα γενιά, που πιθανά να ήταν προκατειλημμένη με το ασπρόμαυρο, να γνωρίσει κλασσικές ταινίες του Hollywood.

Επιστρέφοντας στα δικά μας, το παραπάνω επιχείρημα ακόμη και αν όντως αποτελεί τον βασικό λόγο για αυτή την επανέκδοση, δε μοιάζει τόσο ισχυρό. Οι ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 60 (ειδικά αυτές της Φίνος Φιλμς και των Καραγιάννη-Καρατζόπουλου) αποτελούν ένα μόνιμο κομμάτι της ελεύθερης τηλεόρασης, δημόσιας και ιδιωτικής, όπου και προβάλλονται πολύ συχνά καθώς αποτελούν για τα κανάλια μια φθηνή και εγγυημένη λύση, καθώς υπάρχει σταθερή αποδοχή από το κοινό όλων των ηλικιών. Μιλάμε για ταινίες που δεν μπορούν να θεωρηθούν «ξεχασμένες», ούτε φυσικά απορρίπτονται από τον κόσμο λόγω της έλλειψης χρώματος. Παράλληλα, στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Γιώργος Τζαβέλλας είχε μια ξεχωριστή ματιά, ιδιαίτερα στα εξωτερικά πλάνα της ταινίας και στην απεικόνιση της Αθήνας, και η όποια παρέμβαση πάνω σε αυτή τη ματιά μπορεί πολύ εύκολα να σημαίνει και παρέμβαση περιεχομένου από τη στιγμή που δεν υπάρχουν κάπου οδηγίες από τον ίδιο για το πώς τα πλάνα του θα μπορούσαν να φαίνονται με χρώμα.

Όπως και να ‘χει ο τελικός κριτής θα είναι το κοινό. Η ταινία επανακυκλοφορεί στις 10 Μαρτίου και αν αυτή η προσπάθεια αγκαλιαστεί (και αποπληρωθεί) τότε είναι πιθανό να υπάρχει και συνέχεια. Σε διαφορετική περίπτωση θα το θυμόμαστε ως μια μοναδική και ατυχή έμπνευση για το εγχώριο σινεμά μας.

15

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

movies

Οθόνες / Η Σταχτοπούτα αλλιώς και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Το διάσημο παραμύθι γίνεται ταινία τρόμου, εφηβικά δράματα και η καινούργια σκηνοθετική δουλειά του διεθνούς φήμης Έλληνα διευθυντή φωτογραφίας Φαίδωνα Παπαμιχαήλ – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Φαίδων Παπαμιχαήλ: «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Pulp Fiction / «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Με αφορμή τη νέα του ταινία, ο σημαντικός διευθυντής φωτογραφίας και σκηνοθέτης Φαίδων Παπαμιχαήλ αφηγείται στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο τη συναρπαστική διαδρομή της ζωής του από τα πρώτα του βήματα μέχρι τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

Daily / El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

«Ο κοσμοναύτης του απείρου» έκανε πρεμιέρα πριν από μερικές μέρες, σε μια μεταφορά αντάξια του θρύλου που συνοδεύει τόσο το έργο όσο και τον δημιουργό του, ο οποίος βρήκε τραγικό τέλος στα χέρια της αργεντινής χούντας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Πόσο θα τα έσπαγε/γαμάτη θα ήταν μια θρησκεία με θεό τον Νίκολας Κέιτζ»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες της Ναταλίας Σουίφτ / «Αν μοιραστώ μαζί σου την ταινία που αγαπάω, μόνο αγάπη έχω να σου δώσω»

Μυθολογίες / «Φαντάζεστε μια θρησκεία με θεό τον Κέιτζ;»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες της Ναταλίας Σουίφτ

Από το After Hours του Σκορσέζε, που την απελευθέρωσε, μέχρι τη Γλυκιά Συμμορία του Νικολαΐδη, που τη σημάδεψε με τη μουσική της, η ηθοποιός μοιράζεται μια ετερόκλητη κινηματογραφική λίστα.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
Η νέα ταινία του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η νέα ταινία του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Το ακαταμάχητο ντεμπούτο της Λουίζ Κουρβουαζιέ που σάρωσε εισπρακτικά στη Γαλλία και η επίσημη πρόταση της Τσεχίας για το περσινό Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας ξεχωρίζουν αυτή την κινηματογραφική εβδομάδα.
THE LIFO TEAM
Πότε ανοίγουν οι θερινοί κινηματογράφοι της Αθήνας;

Οθόνες / Πότε ανοίγουν οι θερινοί κινηματογράφοι της Αθήνας;

Οι Αθηναίοι σινεφίλ δεν θα χρειαστεί να περιμένουν πολύ για να εξασκήσουν την αγαπημένη τους καλοκαιρινή συνήθεια. Συγκεντρώσαμε όλες τις ημερομηνίες που έχουν γίνει γνωστές για την έναρξη λειτουργίας των θερινών σινεμά της πρωτεύουσας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Στα εννιά μου προσπαθούσα να καταλάβω τι σχέση είχε το λεωφορείο με την Μπλανς Ντιμπουά» / «Το Λεωφορείο ο πόθος ήταν η πρώτη μου ακατάλληλη ταινία»: Oι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιάννη Ξανθούλη

Μυθολογίες / «Το Λεωφορείο ο πόθος ήταν η πρώτη μου ακατάλληλη ταινία»: Oι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιάννη Ξανθούλη

Η κινηματογραφική λίστα του Έλληνα συγγραφέα είναι συγκινησιακά φορτισμένη και γεμάτη παιδικές αναμνήσεις όπως και τα βιβλία του.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
«I love Lucy»: Οργή, αλκοόλ, χρήμα, ξύλο και απιστίες πίσω από το πιο διάσημο οικογενειακό σόου του κόσμου

Σαν σήμερα / Λουσίλ Μπολ: Η πιο αξιολάτρευτη νοικοκυρά της Αμερικής ήταν μια απάτη

Σαν σήμερα το 1989 πεθαίνει η Αμερικανίδα ηθοποιός Λουσίλ Μπολ, πρωταγωνίστρια της διάσημης τηλεοπτικής σειράς «I love Lucy». Αν και λατρεύτηκε από εκατομμύρια τηλεθεατές, η πραγματικότητα πίσω από το «Καλύτερο τηλεοπτικό σόου όλων των εποχών» ήταν γεμάτη βία, αλκοόλ και απιστίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Οθόνες / Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Το κλείσιμο μιας τριλογίας «Star Wars» που λοιδορήθηκε, για να επανεκτιμηθεί μερικώς όταν η νεότερη έπεσε θύμα των γενικευμένων culture wars και των ελάχιστων φιλοδοξιών της, επανεμφανίζεται στα σινεμά με αφορμή την επέτειο 20 χρόνων από την κυκλοφορία της.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Daily / Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Ο Τζον Χαμ υποδύεται τον επιτυχημένο επενδυτή που χάνει ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια του σ΄αυτή την εκλεκτικά διασκεδαστική, κατά τόπους δραματική και συχνά διεισδυτική σάτιρα ηθών της πλουτοκρατικής ελίτ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Οι 10+1 αγαπημένες ταινίες του Σπύρου Στάβερη

Μυθολογίες / «Μου αρέσουν οι ιστορίες εκδίκησης στο σινεμά»: Οι 10+1 αγαπημένες ταινίες του Σπύρου Στάβερη

Από το φιλιππινέζικο σινεμά και τον Ζακ Τατί, μέχρι μια ταινία με μαχητές kung-fu που εξεγείρονται ενάντια στη γραφειοκρατία -και μία που τον ώθησε να ζητήσει από τη Marthe Keller να τον κάνει φίλο στο Facebook- η λίστα του φωτογράφου είναι γεμάτη εκπλήξεις.
ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΒΕΡΗΣ
Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Κωστής Χαραμουντάνης / Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Ο 31χρονος σκηνοθέτης νιώθει πως ενηλικιώθηκε μαζί με την πρώτη του βραβευμένη ταινία, «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού», κινηματογραφεί τις αναμνήσεις του και είναι μία από τις πιο μεγάλες ελπίδες του ελληνικού κινηματογράφου.
M. HULOT
«Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Thalia Mavros / «Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Η διεθνώς βραβευμένη παραγωγός και σκηνοθέτις Thalia Mavros μιλά στη LIFO για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η «αυτοκρατορία» του Τραμπ, καθώς και για τη θέση της γυναίκας σε έναν κόσμο που αλλάζει - και όχι προς το καλύτερο.
M. HULOT
«The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Οθόνες / «The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Το πρώτο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν της αγαπημένης σειράς του HBO λειτουργεί ως εισαγωγή, συστήνοντας νέους χαρακτήρες, το περιβάλλον της δράσης, τη σχέση των παλιών χαρακτήρων με αυτό αλλά και μεταξύ τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια ‘σύγχρονη’»

Οθόνες / «Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια σύγχρονη»

Ο επιφανής μελετητής του Ομήρου και διευθυντής του New York Times Review of Books, Ντάνιελ Μέντελσον, περιγράφει στην εφημερίδα Telegraph τους τρεις βασικούς κανόνες που ελπίζει να τηρηθούν κατά τη μεταφορά της «Οδύσσειας» στη μεγάλη οθόνη.
THE LIFO TEAM
Movies

Οθόνες / Μια ταινία για τον Bloody Hawκ και άλλοι 8 λόγοι για να πάτε σινεμά

Αυτή την εβδομάδα έχουν την τιμητική τους τα κατασκοπικά θρίλερ, παίζει η επανέκδοση του Delicatessen και ένα ντοκιμαντέρ για τον δημοφιλή ράπερ που δεν απευθύνεται μόνο στο fan base του — όχι άλλο Minecraft.
THE LIFO TEAM