Συνεχίζεται στους χώρους και στον εκπληκτικό κήπο της ιστορικής Γενναδείου Βιβλιοθήκης η έκθεση «A thousand doors», μια συνεργασία του οργανισμού πολιτισμού και ανάπτυξης ΝΕΟΝ και της σημαντικής Whitechapel Gallery του Λονδίνου.
Μια συνεύρεση 30 και πλέον καλλιτεχνών, Ελλήνων και ξένων, νέων και παλιότερων, σε μια «διαδρομή» με γνώμονα το βιβλίο και τη γνώση, τον χρόνο και τη φθορά. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίος ο τίτλος, την έμπνευση για τον οποίο έδωσε το διήγημα του Χόρχε Λούις Μπόρχες Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ.
Τα εκφραστικά μέσα πολλαπλά: γλυπτά, κατασκευές, εγκαταστάσεις, βίντεο, συγχρονισμένοι ήχοι, εννοιολογική τέχνη. Εξίσου πολλές και οι διάσημες παρουσίες: ο Γιάννης Κουνέλης, ο Ισπανός Juan Munoz, ο Γάλλος Christian Boltanski, ο Ισραηλινοβρετανός Daniel Silver, ο Αμερικανός Matthew Barney, η Γερμανίδα Isa Genzken, η Αμερικανίδα Susan Hiller, η επίσης Γερμανίδας Hannah Hoch, ο Νεοζηλανδός Francis Upritchard. Ακολουθούν πολλοί άλλοι βραβευμένοι καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίους ακόμα και πιο οικεία ονόματα, όπως αυτό του Νίκου Ναυρίδη.
Η έκθεση, η οποία επεκτείνεται σε ολόκληρο το πλάτος και μήκος του κήπου και των εσωτερικών χώρων, είναι μια αποκάλυψη έργων και σημάτων με τα οποία ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή, κάνοντας την περιήγησή του. Πολύτιμη είναι η αρωγή νεαρών εθελοντών που βρίσκονται δίπλα σε κάθε έργο και εγκατάσταση για να το περιγράψουν και να το εξηγήσουν.
Η είσοδος του κτιρίου κυριαρχείται από τις πατριαρχικές φιγούρες του Daniel Silver, αρχαιοπρεπή γλυπτά-παραμορφωμένες κεφαλές, μέρος της μεγαλύτερης εγκατάστασής του «Dig» που ο επισκέπτης εντοπίζει σε άλλα δύο σημεία, δίκην φανταστικής ανασκαφής. Μπαίνοντας στο μέγαρο, τόσο στο ισόγειο αλλά και στο δεύτερο επίπεδό του, υπάρχουν έργα και εγκαταστάσεις συχνά περιπαικτικές κι άλλοτε πιο περισπούδαστες, που όμως δρουν πάντα ως σχόλιο ή αναφορά στην τέχνη, στο βιβλίο, στην ιστορία των ανθρώπων. Παράδειγμα αποτελεί η βιντεο-εγκατάσταση «Toute la mémoire du monde/ Alles Wissen dieser Welt» των Nina Fischer και Maroan el Sahi, η οποία, σε αντιδιαστολή με ένα ντοκιμαντέρ του Αλέν Ρενέ του 1956, κινηματογραφεί την Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας εντελώς άδεια από βιβλία, σε μια περίοδο που βρίσκεται εν εξελίξει μέρος του μεγαλεπήβολου «Grand projet» του Φρανσουά Μιτεράν για τη μεταφορά του θησαυρού της σε άλλο κτίριο. Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει το «The library of Unborrowed Books, Section V: The Gennadius Library, ASCS, Athens» της Τουρκάλας Meric Algun Ringborg, με πλήθος ανέγγιχτων τόμων της Γεννναδείου, ενώ τα «άλογα» της Πάκυς Βλασσοπούλου παραπέμπουν στη στρατιωτική ορολογία των αρχαίων χρόνων που διαχώριζε τις απώλειες της μάχης στα λογικά και «άλογα» όντα.
Ο Matthew Barney παίρνει παλιά τεύχη περιοδικών από τα οποία απομονώνει εικόνες διασημοτήτων και πρότυπα μιας εύρωστης κοινωνίας, τις τοποθετεί σε κάδρο, τις αναμειγνύει με πλαστικές φόρμες, σιλικόνη και μεταλλικές κατασκευές, αποθεώνοντάς τες σε έναν κόσμο φουτουριστικό. Ο Michael Rakowitz παρουσιάζει την εγκατάσταση «What Dust Will Rise?», ανάθεση της dOCUMENTA 13, όπου σαν μια ανάμνηση-αναφορά στην καταστροφή βιβλίων από τον βομβαρδισμό του Κάσελ το 1941 παίρνει υλικό από την πέτρα των γλυπτών του Βούδα στο Μπαμιγιάν –τα οποία κατέστρεψαν οι Ταλιμπάν το 2001– και τη μετατρέπει σε απολιθωμένα βιβλία, χαραγμένα με εργαλεία από οβίδες του ρωσικού στρατού. Το βίντεο που συμπληρώνει το έργο του παρουσιάζει παραδοσιακούς τεχνίτες του Αφγανιστάν επί τω έργω.
Η έκθεση συνεχίζει στον προαύλιο χώρο, όπου η εγκατάσταση του Νίκου Ναυρίδη «1000 Φύ(λ)α» είναι ήδη σε αποσύνθεση, αλλά αυτός είναι ο στόχος: «δεμάτια» φύλλων φτιαγμένων από ζυμάρι δεμένων με σπάγκο, λεπτά φύλλα που παραπέμπουν στη διπλή έννοια που στα ελληνικά έχει η λέξη φύλ(λ)ο. Εκτεθειμένα στον ήλιο αλλά και στη βροχή, αναπόφευκτα καταστρέφονται, αλλά απολαμβάνουν και μια ελευθερία στον εξωτερικό χώρο, ενώ η θέση τους λογικά θα ήταν, στα ράφια της βιβλιοθήκης, σε μορφή βιβλίου.
Ο Κουνέλης έχει παραγεμίσει ένα παράθυρο με βιβλία, ο Munoz στο «Conversation Piece II» βάζει τις αναγνωρίσιμες φιγούρες του από μπρούντζο να «συνομιλούν» μεταξύ τους, ενώ, κατηφορίζοντας στη μια πλευρά της αυλής, ακούς τις καμπάνες της εγκατάστασης των Jane και Louise Wilson σαν μια μυστηριώδη υπενθύμιση του Κάτω Κόσμου από την ταινία Ορφέας του Ζαν Κοκτώ. Προχωρώντας, βλέπεις τον κορμό δέντρου του Giuseppe Penone, μια κατασκευή με τον τίτλο «Spazio di Luce», έναν ύμνο στη δύναμη του φωτός. Στην απέναντι πλευρά αντικρίζουμε μια ακόμα ηχητική εγκατάσταση με τίτλο «What every gardener knows» της Susan Hiller, ενώ το επιβλητικό γλυπτό του Αργεντίνου Adrian Villar Rojas από τη σειρά του «Return of the World» σε αφήνει με ερωτηματικά σχετικά με την ερμηνεία του.
Όσοι βρεθούν στον προαύλιο χώρο λίγη ώρα πριν το καθημερινό κλείσιμο της έκθεσης θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν και την ηχητική εγκατάσταση «Dawn Chorus του Κώστα Ιωαννίδη, που δεν είναι άλλο από μια συγχορδία πουλιών, ένα μιξάρισμα κελαϊδισμάτων που όντως μπορεί κανείς να ακούσει στον κήπο της Γενναδείου.
Οι παραπάνω αναφορές είναι ενδεικτικές, τυχαία επιλογή που εν μέρει αντικατοπτρίζει το γενικότερο πνεύμα της έκθεσης, η οποία ξεδιπλώνει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα γκάμα χάρη στην επιμέλεια της Iwona Blazwick.
A thousand doors
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Σουηδίας 61
Mέχρι τις 30/6
