Οι «Αλιγάτορες» και ο κανιβαλισμός της κοινής γνώμης

Μετά τις sold-out παραστάσεις του περασμένου Μαΐου στο Θέατρο Γκλόρια, οι «Αλιγάτορες» (Alligators) του Andrew Keatley, σε σκηνοθεσία Γιάννη Λασπιά, επέστρεψαν στο θεατρικό τοπίο της Αθήνας, εγκαινιάζοντας τη νέα σκηνή του χώρου τεχνών Auditorium (Σίνα 2-4).

Τι είναι αυτό που κάνει τους «Αλιγάτορες» μία από τις πιο επίκαιρες και επιτυχημένες παραστάσεις της σεζόν; Η βαθιά ανθρώπινη μελέτη και προσέγγισή της πάνω στα όρια της αλήθειας, της καταγγελίας και του ανεξέλεγκτου δημόσιου κανιβαλισμού στην ψηφιακή εποχή, που φέρνει στην επιφάνεια τα πιο λεπτά όρια της σύγχρονης κοινωνίας μας.

Οι «Αλιγάτορες» και ο κανιβαλισμός της κοινής γνώμης

Η ιστορία παρακολουθεί τον καθηγητή Ντάνιελ Τέρνερ (Γεράσιμος Γεννατάς), του οποίου η ζωή με τη σύζυγό του (Φαίη Ξυλά) διαλύεται από μια καταγγελία σεξουαλικής κακοποίησης. Μέσα σε λίγες ώρες, η ζωή του αλλάζει: ο ίδιος, παρότι αρνείται την κατηγορία, βρίσκεται ξαφνικά στη δίνη της προβολής των ΜΜΕ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Απομακρύνεται από τη δουλειά του, φίλοι και συνεργάτες τού γυρνούν την πλάτη, μυστικά και ψέματα βγαίνουν στην επιφάνεια και οι υποψίες εναντίον του αρχίζουν να γίνονται βεβαιότητες. Την υπόθεση αναλαμβάνει η δικηγόρος Ρέιτσελ (Αθηνά Χατζηαθανασίου), η οποία καλείται να βρει στοιχεία να τον αθωώσει.

Όλα αυτά φαντάζουν σαν ένα σκοτεινό παραμύθι στα μάτια της 9χρονης κόρης των Τέρνερ, Άλις (Αναστασία Τσιλιμπίου), όταν η ζούγκλα της ανθρώπινης φύσης μεταφέρεται μέσα στο σπίτι τους. Οι «Αλιγάτορες» βρίσκονται παντού και είναι έτοιμοι σαν αγέλη να κατασπαράξουν εκείνη και τους γονείς της.

Το κέντρο της αφήγησης βρίσκεται στην Άλις, το αθώο θύμα στο οποίο εισβάλλει η «ζούγκλα των ενηλίκων». Η ιστορία εκτυλίσσεται μέσα από τις αναμνήσεις της, σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να διακρίνει την αλήθεια από το ψέμα. Η παιδική ματιά είναι και η καρδιά της αφήγησης. Αυτή η παιδική αδυναμία κατανόησης, αυτό το «κενό πληροφορίας», δημιουργεί ένα είδος ονειρικής ομίχλης που είναι βαθιά θεατρική και συγχρόνως τραγικά ανθρώπινη.

Η σκηνοθεσία του Γιάννη Λασπιά μετατρέπει το κείμενο σε έναν ζωντανό καθρέφτη του ηθικού μας τοπίου, όπου ο κατηγορούμενος εκτίθεται αμέσως στον ανελέητο μηχανισμό των ΜΜΕ και των social media. Αναφερόμενος στη στόχευση του έργου, ο σκηνοθέτης υπογραμμίζει: «Ο συγγραφέας δεν παίρνει θέση με ευκολία, δεν κουνάει το δάχτυλο. Δεν μας προσφέρει καν την ανακούφιση της σιγουριάς. Μας αναγκάζει να αναμετρηθούμε με τη δύναμη (ή την αυθαιρεσία) της δημόσιας κρίσης».

Η παράσταση φωτίζει το φαινόμενο της άκριτης καταδίκης. Το έργο δεν επιδιώκει να αποδείξει την αθωότητα ή την ενοχή, αλλά θέτει το καίριο ερώτημα: Πόσο εύκολα «κατασκευάζεται» μια πληροφορία, όταν η κοινή γνώμη λειτουργεί σαν αγέλη από «αλιγάτορες» που περιμένουν το επόμενο θύμα; «Μια πληροφορία σήμερα δεν χρειάζεται απαραίτητα να 'ναι αληθινή για να γίνει πιστευτή. Αρκεί να ειπωθεί με σιγουριά, να επαναληφθεί αρκετές φορές και να ενταχθεί σ' ένα αφήγημα που το κοινό θέλει να ακούσει. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η ανάγκη για λογοδοσία μετατρέπεται σε παρορμητική καταδίκη, χωρίς αποδείξεις ή χωρίς σεβασμό στο τεκμήριο της αθωότητας» αναφέρει ο Γιάννης Λασπιάς.

Οι «Αλιγάτορες» ισορροπούν διαφορετικά στοιχεία με μοναδικά επιτυχημένο τρόπο: την ψυχολογική φόρτιση που σέβεται το κοινωνικό σχόλιο και τη δράση που διατηρεί την ανθρώπινη υπόστασή της. Το έργο εμπιστεύεται το κοινό, μετατρέποντας τους θεατές σε ενόρκους μιας δίκης που αγγίζει τον πυρήνα της σύγχρονης εποχής. Η παράσταση παίρνει στα σοβαρά όλους —τους κατηγορούμενους, τα θύματα, τους θεατές— θέτοντας επί τάπητος την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ αλήθειας και υπερβολής, δικαίου και οργής. Παρακολουθώντας τα γεγονότα και τις αντιφάσεις, ο σπόρος της αμφιβολίας φυτεύεται μέσα μας, καθιστώντας τον προβληματισμό στην αίθουσα απόλυτο.