Ένας από τους πιο υποσχόμενους καλλιτέχνες της γενιάς του, ο φλαουτίστας Στάθης Καραπάνος, χαράσσει μια εντυπωσιακή πορεία στο εξωτερικό έχοντας μεταξύ άλλων ερμηνεύσει υπό τη μουσική διεύθυνση του Ζούμπιν Μέτα και του Κρίστοφ Έσενμπαχ. Στις 27 Μαρτίου, επιστρέφει στη χώρα μας για μια συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Ερμηνεύει τη Σουίτα από το μπαλέτο Ζορμπάς του Μίκη Θεοδωράκη, μια μεταγραφή για σόλο φλάουτο και ορχήστρα που υλοποίησε ο ίδιος μαζί με τον Αχιλλέα Γουάστωρ. Εν μέσω προετοιμασιών, μιλάει για τη σχέση του με το φλάουτο και τη μέχρι τώρα πορεία του.

—Έχετε πει ότι ως παιδί παρακολουθούσατε συναυλίες της ΚΟΑ αλλά και τις Κυριακές στο Μέγαρο. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μία δυνατή παιδική ανάμνηση ή τον τρόπο με τον οποίο σας επηρέασαν αυτές;

Είναι τόσο πολλές! Υπάρχουν τόσο πολλά κομμάτια που αυτόματα συνδέονται στο μυαλό μου με αυτές τις συναυλίες (πχ. Το Βαλς των λουλουδιών, Πέτρος και Λύκος..). Θυμάμαι μάλιστα μια φορά (πρέπει να ήμουν 6/7 χρονών) η ορχήστρα έπαιζε το βαλς των λουλουδιών. Ξαφνικά, ο Μαέστρος γύρισε και ρώτησε το κοινό ποιο είναι αυτό το έργο. Μετά από αρκετά δευτερόλεπτα σιγής, δειλά - δειλά απάντησα. Τότε ο Μαέστρος με ανέβασε στη σκηνή και μου έκανε μια παρουσίαση των οργάνων (περίπου όπως γίνεται και στον Πέτρο και Λύκο). Κοιτώντας πίσω, αυτή ήταν μια μαγική στιγμή, την οποία βέβαια τότε πέρασα γεμάτη άγχος, κρύο ιδρώτα και ντροπαλοσύνη.

—Έχετε αποκωδικοποιήσει την γοητεία που από την αρχή άσκησε επάνω σας το φλάουτο;

Σίγουρα είναι κάτι πολύ παραπάνω από γοητεία. Ίσως κάποιο κομμάτι της ψυχής μου να το έχει ανάγκη. Ακόμα όμως και αν μπορούσα να το αποκωδικοποιήσω δεν θα το έκανα. Όπως συμβαίνει σε όλα στη ζωή, συμπεριλαμβανομένης και της μουσικής- όταν προσπαθούμε να εξηγήσουμε την μαγεία, την προδίδουμε, την χάνουμε.

—Το φλάουτο είναι  όργανο μυθικών προεκτάσεων…η ιστορία του προγονικού του αυλού φτάνει ως 50000 χρόνια πριν. Αυτό το ιστορικό φορτίο έχει σημασία για εσάς;

Σίγουρα και έχει σημασία. Πιστεύω πως το ιστορικό φορτίο και οι μύθοι δημιουργούν κάτι το ιδιαίτερο γύρω από την ύπαρξή του. Σε κάθε περίπτωση, ως ερμηνευτή με εμπνέει πάρα πολύ και επηρεάζει συχνά τις επιλογές που κάνω σε σχέση με το ρεπερτόριο. Έχουν γραφτεί τόσο πολλά έργα από σημαντικούς συνθέτες όπου φαντάζονται και προσπαθούν να μιμηθούν έναν αρχαίο πρόγονο του φλάουτου.

—Ουσιαστικά από την ηλικία των οκτώ ετών αναγκαστήκατε να ωριμάσετε αφού χάριν των μουσικών σας σπουδών μετακομίσατε από την Ελλάδα στην Σόφια. Θεωρείτε ότι αυτή η μετάβαση σας στέρησε πρόωρα την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας; Αν ναι, ισχύει ότι κατά κάποιο τρόπο, οι άνθρωποι που ωριμάζουν νωρίς, παραμένουν παιδιά;

Σίγουρα με έβαλε στη διαδικασία να αντιμετωπίσω πολλές καταστάσεις πριν την ώρα τους, αλλά αυτό θεωρώ πως με έκανε πολύ πιο δυνατό και με προετοίμασε για το μέλλον. Σε κάθε περίπτωση, αυτό και παρεμφερή ερωτήματα έχουν απασχολήσει κάποια από τα πιο λαμπερά μυαλά στην ιστορία της ανθρωπότητας (από τον Αριστοτέλη μέχρι τους Jung, Kafka, Nietzsche αλλά και τους Woolf και Joyce). Για εμένα, αν και το παιδί μέσα μου υπάρχει και το φροντίζω, δεν κυριαρχεί, ούτε εμποδίζει την προσωπική μου ανάπτυξη. Αντιθέτως, πολλές φορές λειτουργεί σαν πυξίδα.

—Προκειμένου να παρακολουθήσετε μαθήματα στην Γερμανία με την καθηγήτρια της επιλογής σας συμπτύξατε δύο τάξεις Λυκείου σε μία χρονιά… Οι επιτυχίες αυτές σε νεαρή ηλικία δημιουργούν σε έναν καλλιτέχνη το αίσθημα παντοδυναμίας;

Καθόλου. Ήταν σίγουρα μια τεράστια πρόκληση αλλά εκεί αντιμετώπισα πολλές «σκληρές αλήθειες» για τον κύκλο των τεχνών:
Οι θυσίες και η δουλειά που πρέπει να κάνουμε για την μουσική είναι αμέτρητες αλλά το αποτέλεσμα- πάντα απολύτως αβέβαιο. Όσο καλά και να έχεις προετοιμάσει τον εαυτό σου, όσες επιτυχίες και να είχες μέχρι την στιγμή στην οποία θα ανέβεις στην σκηνή, μπορούν να εξαφανιστούν σε ένα δευτερόλεπτο. Αυτό αναπόφευκτα επιβάλλει μετριοφροσύνη.

—Το είδος της Λόγιας Μουσικής θεωρείται ότι απευθύνεται σε λίγους. Σε μια ελίτ. Θεωρείτε ότι η πνευματικότητα η οποία είναι συνυφασμένη με την κλασική μουσική αποκλείει/φοβίζει αυτούς που δεν έχουν παιδεία;

Δυστυχώς, πολύς κόσμος νιώθει αποκλεισμένος/φοβισμένος από την κλασική μουσική και κατ’ επέκταση τις τέχνες, κάτι το οποίο συμβαίνει συχνά λόγο του τρόπου επικοινωνίας τους. Μοιάζει δύσκολο, απόμακρο και εντελώς άγνωστο, ενώ η ιδέα τους είναι ακριβώς η αντίθετη.
Η μουσική και οι τέχνες δεν προορίζονταν για καμιά «ελίτ». Οι τέχνες δεν πρέπει να κατανοηθούν ° απλά πρέπει να τις αφήσουμε να μας ταξιδέψουν.

—Πώς θα μπορούσε να ξεπεραστεί αυτή η νοοτροπία; Πώς σχολιάζετε την επιτυχία πρωτοβουλιών όπως ο Κύκλος ιδιαίτερων συναυλιών «Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής» της ΚΟΑ που επιχειρεί να φέρει κοντά στο κοινό τα κυριότερα συμφωνικά είδη;

Αυτό είναι ίσως ένας από τους μεγαλύτερους άθλους που υλοποιούνται αυτή τη στιγμή. Η ΚΟΑ έχει κάνει πραγματικά παραδειγματικές ενέργειες με τεράστια επιτυχία (όπως το “Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής”) από τις οποίες θα έπρεπε όλοι να μάθουν.

—Έχετε βραβευτεί μεταξύ άλλων με το, υψηλού κύρους, Leonard Bernstein Award-ήσασταν μάλιστα, ο πρώτος φλαουτίστας στον οποίο απονεμήθηκε…Τι σημαίνουν τα βραβεία για εσάς; Και, κατά πόσο, ισχύει στην πράξη το ότι ανοίγουν πόρτες μπαίνοντας στο πάνθεον μαζί με καλλιτέχνες όπως ο Lang Lang, ο Cameron Carpenter και ο Martin Grubinger;

Πιστεύω πως για κάθε καλλιτέχνη είναι τεράστια τιμή όταν τέτοιοι θεσμοί εκφράσουν την υποστήριξη και την εκτίμησή τους με αυτό τον τρόπο. Συνήθως, αντιθέτως με αυτό που θα περίμενε κανείς, όλα γίνονται πιο απαιτητικά και δύσκολα διότι ο «πήχης» ανεβαίνει πολύ ψηλά και αν δεν ανταποκρινόμαστε στο επίπεδο που πρέπει, βλάπτουμε ακόμα και το ίδιο το βραβείο/θεσμό. Αυτό είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων που είναι αφοσιωμένοι και «ζουν» την τέχνη τους.

—Έχετε ζήσει σε τέσσερις χώρες, Ελλάδα, Βουλγαρία, Γερμανία και Γαλλία…Αισθάνεστε πολίτης του κόσμου; Ποια από αυτές τις χώρες νιώθετε ως πατρίδα;

Η κάθε μια από τις χώρες στις οποίες έχω ζήσει κράτα μια πολύ ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου για διαφορετικούς λόγους και μου έχει προσφέρει πολύτιμα δώρα αλλά στην ψυχή και στην καρδιά μου έχω παιδευτεί και αισθάνομαι Έλληνας.

—Έχετε συνεργαστεί με την ΚΟΑ ως κορυφαίος Α’ στα φλάουτα. Τι κρατάτε από αυτή τη συνεργασία;

Από την ΚΟΑ έχω πάρει κάποια από τα πιο σπουδαία μαθήματα τόσο μουσικά όσο και ανθρώπινα για τα οποία είμαι ευγνώμων. Είναι μια πραγματικά καταπληκτική ορχήστρα και είναι τεράστια χαρά και τιμή να μου δίνεται η ευκαιρία να γυρίζω ως σολίστ.

—Μυήστε μας στην προετοιμασία ενός κοντσέρτου. Πώς μελετάτε; Πόσο σημαντικό είναι για εσάς το ιστορικό πλαίσιο του έργου; Μέχρι ποιου σημείου μπορείτε να αφήσετε το αποτύπωμά σας;

Μου είναι πάρα πολύ δύσκολο αλλά και δυσάρεστο να πρέπει να ερμηνεύσω οποιοδήποτε έργο πριν να έχω κάνει αρκετή ανάλυση τόσο μουσικά αλλά και ιστορικά για το ίδιο καθώς και για τον/την συνθέτη. Το 90%  της «μουσικής» δουλειάς είναι στο πιάνο και πάνω από την παρτιτούρα της ορχήστρας. Αυτό μου επιτρέπει να διαμορφώσω μια ενημερωμένη άποψη ως προς την πρόθεση του συνθέτη ώστε να μπορέσω να αντιμετωπίσω το κάθε έργο με τον σεβασμό και την ειλικρίνεια  που του αξίζει.
Το «αποτύπωμα» για εμένα είναι κάτι το οποίο μπορεί και πρέπει να προκύψει μόνο  μετά από όλη αυτή την δουλειά και ως αποτέλεσμά της.

—Υπήρξε κάποιος ερμηνευτής πρότυπο για εσάς;

Υπάρχουν τόσο πολλοί ερμηνευτές που με συγκινούν και με εμπνέουν, αλλά νομίζω πως την μεγαλύτερη επιρροή πάνω μου έχουν ακόμα αυτοί, για τους οποίους μπορούμε να βρούμε μόνο γραπτά ντοκουμέντα. Έτσι από μικρός μπορούσα να πλάσω στην φαντασία μου το «Όλον» και να προσπαθώ να το «κατακτήσω». Σίγουρα δεν θα συμβεί αυτό ποτέ, αλλά εάν έρθει μια μέρα που πιστέψω ότι τα έχω καταφέρει, αυτή θα είναι η μέρα που θα πρέπει να αναθεωρήσω (και πιθανόν αμφισβητήσω) την παρουσία μου και το μέλλον μου ως μουσικός.

—Πώς νιώθετε όταν κάποιος σας μιμείται;

Η αλήθεια είναι πως δεν μου έχει συμβεί ποτέ και δεν μπορώ να φανταστώ κάποιος να θέλει να με μιμηθεί…

—Έχετε σκεφτεί να συνθέσετε;

Λατρεύω την σύνθεση! Είναι πάντα μια απίστευτα ενδιαφέρουσα διαδικασία με την οποία ασχολούμαι από μικρός. Είναι σαν καταφύγιο που μπορεί κανείς να καταθέσει την ψυχή του.

—Στην αρχαιότητα, η μουσική, ο λόγος κι ο χορός ήταν αναπόσπαστα μέρη του όλου της Μουσικής. Όντας γιος μπαλαρίνας, κατά πόσο είστε εμποτισμένος, εξακολουθείτε να αναζητάτε -κι αν ναι, με ποιους τρόπους- το Όλον;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που απασχολεί την ανθρωπότητα από αμέτρητα χρόνια. Είναι κάτι το οποίο δεν θα σταματήσω να ψάχνω ποτέ. Αυτό άλλωστε είναι και μια από τις πιο σημαντικές κινητήριες δυνάμεις για εμένα. Το ταξίδι με την μουσική.

INFO:

Λογοτεχνία και Μουσική

Δευτέρα 27 Μαρτίου, 20:30

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Περισσότερα εδώ

Online αγορά εδώ