Γιατί οι ομοφυλόφιλοι εξακολουθούν να αποκλείονται από κάθε εθελοντική αιμοδοσία;

Γιατί οι ομοφυλόφιλοι εξακολουθούν να αποκλείονται από κάθε εθελοντική αιμοδοσία; Facebook Twitter
Μετά από τόσα χρόνια ανελέητου στιγματισμού της ομοφυλοφιλικής κοινότητας, το υπουργείο Υγείας και η ΕΚΕΑ εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτό τον εντελώς παρωχημένο και λανθασμένο τρόπο «εξακρίβωσης» στοιχείων, διαιωνίζοντας παγιωμένες αντιλήψεις και στερεότυπα για την εξάλειψη των οποίων δίνεται καθημερινή μάχη. Εικονογράφηση: Polar Bear / LiFO
25

«Δεν δίνεις το αίμα σου, δίνεις δέκα λεπτά από τον χρόνο σου». Δεν νομίζω να υπάρχει άνθρωπος από μια ηλικία και πάνω που να μην θυμάται αυτό το πολύ επιτυχημένο σλόγκαν στις διαφημίσεις της αιμοδοσίας που είχαν ξεκινήσει να προβάλλονται στα '90s.

Με εύγλωττο και πολύ παραστατικό τρόπο, το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας είχε πετύχει τότε να αποσαφηνίσει πόσο εύκολη, γρήγορη, ασφαλής και καίριας σημασίας για όλους μας είναι η διαδικασία της εθελοντικής αιμοδοσίας, πόσο πρέπει να μας αφορά και πόσο επιτακτική ανάγκη είναι να τη βάλουμε στην ατζέντα μας – αν μπορούμε.

Και το είχε πετύχει. Η εθελοντική αιμοδοσία είχε γίνει «μόδα», αν μπορούμε να το θέσουμε με αυτό τον άκομψο τρόπο, εκεί στα τέλη των '90s και τις αρχές των '00s, και πολύς κόσμος ανταποκρινόταν στο κάλεσμα.

Η μεγαλύτερη επιτυχία όμως ήταν η ενημέρωση του ελληνικού κοινού, εκείνες τις ζοφερές εποχές, για τη γενικότερη σπουδαιότητα εθελοντικών διαδικασιών όπως η αιμοδοσία, η δωρεά μυελού των οστών ή οργάνων.

Το σχετικό ερωτηματολόγιο οφείλει να επαναδιατυπωθεί ώστε να ενθαρρύνει την ειλικρίνεια στις απαντήσεις και όχι να την καθιστά σχεδόν απαγορευτική. Αλήθεια, ποιος θα δηλώσει γκέι ή θα παραδεχτεί ότι έχει έντονη σεξουαλική ζωή ή ότι έχει συνευρεθεί με σεξεργάτες, όταν θέλει να δώσει αίμα για συγγενή, φίλο ή γνωστό του;

Σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Τα δέκα λεπτά που απαιτούνται για την αιμοδοσία έχουν γίνει πέντε στα σχετικά σλόγκαν, η ενημέρωση γι' αυτή είναι θεωρητικά μεγαλύτερη, η γνώση ως προς τα ιατρικά ζητήματα επίσης, τα καλέσματα για αίμα, όποτε είναι απαραίτητο, γίνονται συχνά και άμεσα μέσω των social media, εξακολουθούν να διοργανώνονται μαζικές εθελοντικές αιμοδοσίες σε πολλά σημεία της Ελλάδας, ένα πράγμα όμως παραμένει απαράλλακτο: ο στιγματιστικός, εξευτελιστικός κι εντελώς ρατσιστικός αποκλεισμός των ομοφυλόφιλων από κάθε διαδικασία σχετική με την αιμοδοσία – και κυρίως ο τρόπος με τον οποίο αυτός επιβάλλεται.

Φυσικά γνώριζα πως αυτός ο αποκλεισμός δεν έχει αρθεί, ήθελα όμως να διαπιστώσω από κοντά πώς ακριβώς γίνεται η διαδικασία της απόρριψης –καθ' ότι δεν έχω δώσει ποτέ αίμα– και να καταγράψω σκέψεις και συναισθήματα, με αφορμή τόσο τους εορτασμούς του φετινού Athens Pride όσο και της Παγκόσμιας Ημέρας Εθελοντή Αιμοδότη στις 14 Ιουνίου που, όπως διατείνεται υπερήφανα το ΕΚΕΑ, φέτος θα πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα.

Έτσι λοιπόν, βρέθηκα, το πρωί της περασμένης Δευτέρας, στο αντίστοιχο τμήμα κεντρικού νοσοκομείου της Αθήνας, περιμένοντας τη σειρά μου για να δώσω «πέντε λεπτά από τον χρόνο μου». Δεν υπήρχε αναμονή, αφού δεν υπήρχε κάποιος άλλος εθελοντής δότης εκεί. Άλλη μία κοπέλα νεότερης ηλικίας έφτασε για τον ίδιο λόγο λίγο μετά από μένα και μπήκαμε μαζί.

«Δεν έχω ξαναδώσει αίμα, δεν γνωρίζω τη διαδικασία» είπα στους δύο υπεύθυνους γιατρούς που βρίσκονταν στην υποδοχή της αίθουσας και η μία εξ αυτών με καθησύχασε πως είναι πολύ απλή και θα χρειαστεί μόνο «πέντε λεπτά από τον χρόνο μου». «Αμ δε», σκέφτηκα, παρόλο που το σλόγκαν εξακολουθεί να «πουλάει», τόσα χρόνια μετά.

Αφού επιβεβαίωσαν ότι είχα μαζί μου την αστυνομική ταυτότητα και το ΑΜΚΑ μου, μου έδωσαν να συμπληρώσω τη δισέλιδη αίτηση με τα στοιχεία μου – κι εκεί αρχίζει η παράνοια.

Γιατί οι ομοφυλόφιλοι εξακολουθούν να αποκλείονται από κάθε εθελοντική αιμοδοσία; Facebook Twitter
Το δισέλιδο που καλείται να συμπληρώσει ο εθελοντής αιμοδότης πριν από τη διαδικασία της αιμοδοσίας. Φωτο: Αλέξανδρος Διακοσάββας / LiFO
Γιατί οι ομοφυλόφιλοι εξακολουθούν να αποκλείονται από κάθε εθελοντική αιμοδοσία; Facebook Twitter
Φωτο: Αλέξανδρος Διακοσάββας / LiFO

Προτού καν φτάσω στη δεύτερη σελίδα με το αναλυτικό ιατρικό ιστορικό, φιγουράρει με τρομολάγνα κεφαλαία το box της «ΠΡΟΣΟΧΗΣ» που αναφέρεται σε αυτούς που ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΩΣΟΥΝ ΑΙΜΑ: Όποιος είχε έστω και μία ομοφυλοφιλική σχέση από το 1977. Όποιος έχει κάνει κάποτε ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών. Όποιος είχε πολλούς ερωτικούς συντρόφους χωρίς τη συστηματική χρήση προφυλακτικών μέσων, κατά την τελευταία δεκαετία («πολλούς», χωρίς φυσικά να διευκρινίζεται ποσοτικά τι ακριβώς σημαίνει αυτό – Πολλούς με βάση τη χριστιανική ηθική; Την ετεροκανονικότητα; Τα ήθη της εποχής όπου καταρτίστηκε η συγκεκριμένη δήλωση;). Ερωτικοί σύντροφοι πολυμεταγγιζόμενων ατόμων. Όποιος είχε τους τελευταίους 12 μήνες σεξουαλική επαφή με σύντροφο που πληρωνόταν είτε με χρήματα είτε με ναρκωτικά για να κάνει σεξ (κάτι που ο πυρηνικός οικογενειάρχης, ας πούμε, θα παραδεχόταν σίγουρα και εύκολα, ειδικά σε καταστάσεις ανάγκης). Και γενικά όποιος νομίζει ότι υπάρχει πιθανότητα να έχει εκτεθεί στον ιό που προκαλεί AIDS (εδώ εννοούν τον HIV, αλλά το λένε περιφραστικά για να μας ταξιδέψουν πίσω στα αξέχαστα '90s, με μια πιο χτυπητή λέξη που όλοι γνωρίζουν).

Έχοντας συμπληρώσει λοιπόν και τη δεύτερη σελίδα, με highlight το ερώτημα «έχετε διαμείνει για συνολικό χρονικό διάστημα ίσο ή μεγαλύτερο των 6 μηνών στο Ηνωμένο Βασίλειο την περίοδο 1/1/1980 έως 31/12/1996;», που, όπως ενημερώθηκα εκ των υστέρων, αναφέρεται στη νόσο Creutzfeldt – Jakob, γνωστότερη ως σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια ή νόσο των τρελών αγελάδων, η οποία προκαλείται από prion, μία πρωτεΐνη του εγκεφάλου (και η οποία φυσικά δεν είχε εκδηλωθεί μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη συγκεκριμένη 16ετία), και άλλα παράλογα ερωτήματα όπως το «γεννηθήκατε ή ζήσατε ή ταξιδέψατε (!) στο εξωτερικό;» (γιατί πάντα το εξωτερικό είναι η πηγή όλων των κακών για την Ελλάδα), αναφέρω ότι θέλω να μιλήσω με τον υπεύθυνο γιατρό.

«Ναι, τι θέλετε;» λέει κοφτά η μία εκ των δύο γιατρών, «παρακαλώ, περάστε» αναφέρει πιο φιλικά ο δεύτερος.

«Όλα οκ, εκτός από την πρώτη παράμετρο περί ομοφυλοφιλίας» απαντώ και του δείχνω το σχετικό box. Ακολουθεί παύση λίγων δευτερολέπτων. «Αν με ρωτάτε γιατί υπάρχει αυτή η παράμετρος, θεωρώ ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει και ότι είναι ρατσιστική», ήταν η απόκρισή του και μου φάνηκε αρκούντως ειλικρινής. «Μπορούμε να προχωρήσουμε, αλλά πρέπει πρώτα να μιλήσω με τη διευθύντρια της μονάδας» συνέχισε και μου ζήτησε ευγενικά να περιμένω.

Φυσικά η τελική απόφαση εκ της διευθύνσεως ήταν αρνητική, ωστόσο ο γιατρός φρόντισε και πάλι να διαχωρίσει τη θέση του με αυτή. «Καλώς», λέω, «αφού δεν προχωράμε, υποθέτω πως μπορώ να πάρω μαζί μου την αίτηση με το ιστορικό». «Όχι, θα την κρατήσουμε για να καταγράψουμε τον λόγο που απορριφθήκατε».

Με άλλα λόγια, στα πρακτικά του Ελληνικού Κέντρου Εθελοντικής Αιμοδοσίας, είμαι πλέον φακελωμένος ως «ομοφυλόφιλος» και δια παντός αποκλεισμένος από το να δώσω αίμα, ακόμα κι αν το χρειαστεί κάποιος δικός μου άνθρωπος.

Μιλώντας αργότερα με τον Ανδρέα Μαζαράκη, Γενικό Γραμματέα του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», ενημερώθηκα πως στην πραγματικότητα έχει συσταθεί σχετική επιτροπή κοινωνικού διαλόγου με το ΚΕΕΛΠΝΟ, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι από την Κοινωνία των Πολιτών, μεταξύ άλλων από οργανώσεις όπως το Κέντρο Ζωής και ο ΟΚΑΝΑ.

Στόχος της είναι να κινητοποιηθεί ο σχετικός μηχανισμός ώστε να αλλάξει η διαδικασία επιλογής των εθελοντών αιμοδοτών -πράγμα που έχει συμβεί ήδη σε πολλές χώρες του εξωτερικού- και να μπει το ζήτημα στην ατζέντα του υπουργείου Υγείας.

Η επιτροπή έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις διαλόγου σχετικά με το ισχύον αναχρονιστικό πλαίσιο της αιμοδοσίας αλλά προς το παρόν δεν έχει υπάρξει καμία εξέλιξη.

Ο εξονυχιστικός έλεγχος του αίματος που λαμβάνεται από τους εθελοντές προτού χορηγηθεί σε μεταγγίσεις είναι απαραίτητος – κανείς δεν αμφιβάλλει και κανείς δεν το διαπραγματεύεται αυτό.

Εξάλλου τα δείγματα ελέγχονται για τον HIV και με τους δύο τρόπους, με τη μέθοδο των αντισωμάτων αλλά και με τη μοριακή μέθοδο που ελαχιστοποιεί το χρονικό παραθυράκι από μία πιθανή έκθεση στον ιό.

Το σχετικό ερωτηματολόγιο όμως οφείλει να επαναδιατυπωθεί ώστε να ενθαρρύνει την ειλικρίνεια στις απαντήσεις και όχι να την καθιστά σχεδόν απαγορευτική. Αλήθεια, ποιος θα δηλώσει γκέι ή θα παραδεχτεί ότι έχει έντονη σεξουαλική ζωή ή ότι έχει συνευρεθεί με σεξεργάτες, όταν θέλει να δώσει αίμα για συγγενή, φίλο ή γνωστό του;

Οφείλει επίσης να ανιχνεύει σεξουαλικές συμπεριφορές που μπορεί να θεωρούνται επικίνδυνες και όχι να στοχοποιεί «ομάδες υψηλού κινδύνου» και σεξουαλικούς προσανατολισμούς. Ο HIV δεν αφορά μόνο τους γκέι και τους χρήστες, αλλά το σύνολο του πληθυσμού – αυτό πια το ξέρουν και οι πέτρες. Επίσης δεν είναι μόνο ο HIV μεταδοτικός μέσω μιας μετάγγισης, αλλά και άλλοι λοιμογόνοι παράγοντες, που επίσης αφορούν το σύνολο του πληθυσμού. Και ο HIV δεν είναι πλέον θανατηφόρος.

Μετά από τόσα χρόνια ανελέητου στιγματισμού της LGBT κοινότητας έχουν επιτέλους σημειωθεί κατακτήσεις στη χώρα μας, όπως το σύμφωνο συμβίωσης και η νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου, και η ορατότητα των ατόμων που ανήκουν σε αυτή οδεύει σαφώς προς το καλύτερο.

Ωστόσο, τη χρονιά που για πρώτη φορά η Βουλή θα φωτιστεί συμβολικά με τα χρώματα του ουράνιου τόξου για τον εορτασμό του Athens Pride, το υπουργείο Υγείας και η ΕΚΕΑ εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτό τον εντελώς παρωχημένο και λανθασμένο τρόπο «εξακρίβωσης» στοιχείων των εθελοντών αιμοδοτών, προσπαθώντας να διαχωρίσουν την ήρα από το στάρι και διαιωνίζοντας παγιωμένες αντιλήψεις και στερεότυπα για την εξάλειψη των οποίων δίνεται καθημερινή μάχη από συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.

Και το αποτέλεσμα είναι το αναμενόμενο: Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά, η χώρα μας έρχεται στις τελευταίες θέσεις πανευρωπαϊκά, αναφορικά με την εθελοντική αιμοδοσία.

Lgbtqi+
25

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Υπάρχει μέθοδος πρόληψης για τον ιό HIV, αλλά λίγοι τη γνωρίζουν στην Ελλάδα

Τech & Science / Υπάρχει μέθοδος πρόληψης για τον ιό HIV, αλλά λίγοι τη γνωρίζουν στην Ελλάδα

Γιατί γνωρίζουμε τόσο λίγα για την PrEP και το χάπι Truvada, την ασφαλέστερη αυτήν τη στιγμή μέθοδο πρόληψης από τον ιό HIV (η οποία όμως δεν είναι διαθέσιμη επίσημα στην Ελλάδα); Ο Σοφοκλής Χάνος, ψυχολόγος και προϊστάμενος των Athens και Thessaloniki Checkpoint, και ο Γιώργος Φ., που λαμβάνει τη φαρμακευτική αγωγή εδώ και τρία χρόνια, εξηγούν.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Το αν θα γίνουμε straight ή gay είναι γραμμένο στα γονίδιά μας;

Lgbtqi+ / Το αν θα γίνουμε straight ή gay είναι γραμμένο στα γονίδιά μας;

Ο Jacques Balthazart, συγγραφέας της πολύκροτης «Βιολογίας της Ομοφυλοφιλίας», μιλά στο LiFO.gr για τον επίκτητο ή γονιδιακό προσανατολισμό της ομοφυλοφιλίας με την ευκαιρία της παρουσίασης της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου του στην Αθήνα
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πόση δύναμη έχει τελικά η Εκκλησία στην Ελλάδα και πόση σχέση με τη θρησκεία που «υπηρετεί»;

Lgbtqi+ / Πόση δύναμη έχει τελικά η Εκκλησία στην Ελλάδα και πόση σχέση με τη θρησκεία που «υπηρετεί»;

Δύο εκ των μηνυτών του μητροπολίτη Αιγίου Αμβρόσιου (Λύο Καλοβυρνάς, Πέτρος Σαπουντζάκης) και ένας έμπειρος δικαιωματικός (Παναγιώτης Δημητράς) μιλούν για τη δικαστική απόφαση που «έβγαλε» αθώο τον κατηγορούμενο στα μάτια της έδρας, όχι όμως και της κοινωνίας
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Proud Seniors: Η πρώτη φιλοξενία ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου σε πρόγραμμα Στέγασης και Υποστήριξης

Ελλάδα / Proud Seniors: Η πρώτη φιλοξενία ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου σε πρόγραμμα Στέγασης και Υποστήριξης

«Με την αναστολή των ενεργειών για τη λειτουργία του πρώτου Ξενώνα Φιλοξενίας ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων από τη νέα δημοτική αρχή της Αθήνας, η κοινότητα μας παραμένει χωρίς κανένα δίκτυ στοιχειώδους προστασίας»
NEWSROOM