Ο επιχρωματισμός της ταινίας «Η γυνή να φοβήται τον άνδρα» ξυπνά ένα παλιό debate

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter
15

Η είδηση κυκλοφορεί πλέον σε όλο το διαδίκτυο με κάθε επισημότητα. Η κλασική ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα, Η γυνή να φοβήται τον άνδρα, θα κυκλοφορήσει ξανά στους κινηματογράφους, 51 χρόνια μετά την πρώτη της προβολή, μόνο που αυτή τη φορά θα έχει χρώμα. Η επεξεργασία έγινε με σύγχρονα μέσα σε studio των ΗΠΑ και η εταιρεία παραγωγής Καραγιάννης – Καρατζόπουλος μαζί με την Σπέντζος Φιλμ που θα είναι υπεύθυνη για την διανομή, υπόσχονται ένα μοναδικό θέαμα. Ενώ δεν αμφιβάλλει κανείς για το ότι η δουλειά του επιχρωματισμού έγινε με φροντίδα, το ερώτημα που έρχεται στην επιφάνεια είναι το αν υπάρχει το καλλιτεχνικό δικαίωμα της παρέμβασης σε ένα τόσο βασικό στοιχείο για το φιλμ, όπως είναι το χρώμα, από τη στιγμή μάλιστα που ο δημιουργός της ταινίας δεν βρίσκεται στη ζωή.

Ο επιχρωματισμός σε ασπρόμαυρα φιλμ με ψηφιακά μέσα ξεκίνησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 80 και καλλιέργησε μια μεγάλη διαμάχη για την ηθική αυτού του εγχειρήματος, όπου συμμετείχαν καλλιτέχνες, κριτικοί και παραγωγοί. Τα Hal Roach Studios ήταν αυτά που άνοιξαν τον χορό, μετατρέποντας σε έγχρωμο αρχικά το Topper με τον Κάρυ Γκραντ και το Way Out West των Laurel και Hardy, κάτι που έκαναν και σε αρκετές άλλες ταινίες του διδύμου στη συνέχεια. Το 1985 προβλήθηκε για πρώτη φορά στην τηλεόραση ψηφιακά επιχρωματισμένο φιλμ (το Yankee Doodle Dandy του 1942) από το δίκτυο του Ted Turner, κίνηση που είχε επιτυχία και άνοιξε την όρεξη του αμερικανού μεγιστάνα καθώς κατείχε τα δικαιώματα των περισσότερων κλασικών ταινιών των αμερικανικών στούντιο. Έτσι, η τηλεόραση άρχισε να προβάλλει τις νέες εκδόσεις των ταινιών, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από καλλιτέχνες και κριτικούς, που αντιτίθονταν δημόσια σε αυτή τη διαδικασία όποτε έβρισκαν ευκαιρία. Οι Siskel και Ebert μάλιστα αφιέρωσαν ένα επεισόδιο της εκπομπής τους σε αυτό το θέμα (https://www.youtube.com/watch?v=YpT1DkBOnqo), περιγράφοντας τη διαδικασία ως βανδαλισμό για την τέχνη του κινηματογράφου. Εκεί όμως που η κόντρα πήρε πραγματικά πολεμικές διαστάσεις, ήταν το 1988 όταν ο Turner ανακοίνωσε την πρόθεση του να επεξεργαστεί το Citizen Kane, κίνηση που ανέστειλε οριστικά λίγους μήνες αργότερα, μετά από γενική κατακραυγή, με επίσημη ανακοίνωση που μιλούσε για νομικές περιπλοκές.

Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα.

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter

Το επιχείρημα για την αντίθεση πάνω στον επιχρωματισμό ταινιών μοιάζει προφανές. Η προετοιμασία και το γύρισμα του κάθε πλάνου γίνονται με βάση ένα συγκεκριμένο σχέδιο για το χρώμα και τις αντιθέσεις του και οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτό το σχέδιο αλλάζει τη σύσταση του φιλμ. Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα. Όταν στις αρχές της δεκαετίας το 90 το κοινό σταμάτησε να εντυπωσιάζεται, τα κέρδη έγιναν ζημίες και ο επιχρωματισμός σταμάτησε. Αντίστοιχη παρέμβαση έγινε άλλωστε και πριν λίγα χρόνια, όταν η μετα-Avatar τρέλα για το 3D οδήγησε σε επανεκδόσεις ταινιών επεξεργασμένες στις τρεις διαστάσεις, όμως τα έσοδα δεν ήταν τα προσδοκώμενα και το εγχείρημα ματαιώθηκε άδοξα. Σε ό,τι αφορά τον επιχρωματισμό πάντως,  το επίσημο επιχείρημα ήταν πως έτσι δίνεται η ευκαιρία στη νέα γενιά, που πιθανά να ήταν προκατειλημμένη με το ασπρόμαυρο, να γνωρίσει κλασσικές ταινίες του Hollywood.

Επιστρέφοντας στα δικά μας, το παραπάνω επιχείρημα ακόμη και αν όντως αποτελεί τον βασικό λόγο για αυτή την επανέκδοση, δε μοιάζει τόσο ισχυρό. Οι ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 60 (ειδικά αυτές της Φίνος Φιλμς και των Καραγιάννη-Καρατζόπουλου) αποτελούν ένα μόνιμο κομμάτι της ελεύθερης τηλεόρασης, δημόσιας και ιδιωτικής, όπου και προβάλλονται πολύ συχνά καθώς αποτελούν για τα κανάλια μια φθηνή και εγγυημένη λύση, καθώς υπάρχει σταθερή αποδοχή από το κοινό όλων των ηλικιών. Μιλάμε για ταινίες που δεν μπορούν να θεωρηθούν «ξεχασμένες», ούτε φυσικά απορρίπτονται από τον κόσμο λόγω της έλλειψης χρώματος. Παράλληλα, στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Γιώργος Τζαβέλλας είχε μια ξεχωριστή ματιά, ιδιαίτερα στα εξωτερικά πλάνα της ταινίας και στην απεικόνιση της Αθήνας, και η όποια παρέμβαση πάνω σε αυτή τη ματιά μπορεί πολύ εύκολα να σημαίνει και παρέμβαση περιεχομένου από τη στιγμή που δεν υπάρχουν κάπου οδηγίες από τον ίδιο για το πώς τα πλάνα του θα μπορούσαν να φαίνονται με χρώμα.

Όπως και να ‘χει ο τελικός κριτής θα είναι το κοινό. Η ταινία επανακυκλοφορεί στις 10 Μαρτίου και αν αυτή η προσπάθεια αγκαλιαστεί (και αποπληρωθεί) τότε είναι πιθανό να υπάρχει και συνέχεια. Σε διαφορετική περίπτωση θα το θυμόμαστε ως μια μοναδική και ατυχή έμπνευση για το εγχώριο σινεμά μας.

15

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η αλήθεια είναι πως δεν μπορώ να εξηγήσω απόλυτα γιατί επιστρέφω διαρκώς εκεί»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Επιστρέφοντας, μπορεί να πιάσουμε πάλι το νήμα»

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος μας μιλά για το χωριό όπου γεννήθηκε, το Αρματολικό στη νότια Πίνδο, αλλά και για το νέο του ντοκιμαντέρ, «Τα τέρματα του Αυγούστου», που διαδραματίζεται εκεί.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Οθόνες / Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Από μια ρετροσπεκτίβα στην Ιζαμπέλ Ιπέρ μέχρι έναν πλήρη οδηγό του έργου του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και από το spotlight στον Μαρσέλ Πανιόλ μέχρι μια ανατρεπτική ματιά στην έννοια του plot twist, οι θεματικές ενότητες του φεστιβάλ διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Γιούλη Τσαγκαράκη: «Κάθε σπίτι έχει τον δικό του Νετανιάχου, τον δικό του Τραμπ»

Οθόνες / Γιούλη Τσαγκαράκη: Η θεία Σταματίνα από τις «Σέρρες» του Γιώργου Καπουτζίδη μιλά στη LifO

Η ταλαντούχα ηθοποιός με τον ρόλο της ίντερσεξ θείας έσπασε ταμπού και άνοιξε ξανά μια σειρά συζητήσεων για το φύλο, την LGBTQI+ κοινότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πώς ετοιμάστηκε για το ρόλο; Πώς βλέπει τις αντιδράσεις;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Σινεμά / Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η νέα ταινία της Ιζαμπέλ Ιπέρ, φιλμ που έρχονται από τις Κάννες, πρεμιέρες, οι μικρού μήκους του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και οι ελληνικές συμμετοχές των διαγωνιστικών τμημάτων είναι μερικοί από τους λόγους που θα μας στείλουν και φέτος στις αίθουσες του αγαπημένου κινηματογραφικού θεσμού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Pulp Fiction / Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Προτροπή για αντίσταση ή παραίνεση για τρομοκρατία; Το αριστούργημα του Πολ Τόμας Άντερσον «Μια μάχη μετά την άλλη», οι εξαιρετικές πρόσφατες αλληγορίες «Weapons» και «Eddington», αλλά και οι αξέχαστες κινηματογραφικές αναφορές τους απασχολούν τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο και τον αρχισυντάκτη της LiFO Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Ιδέες / Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Με αφορμή το νέο ντοκιμαντέρ για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του 20ού αιώνα, ξαναθυμόμαστε τι είχαν απαντήσει στη LiFO οι Πέπη Ρηγοπούλου, Θωμάς Μοσχόπουλος, Δημήτρης Στεφανάκης, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Πάνος Κούτρας και Θεόφιλος Τραμπούλης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Boots»: Μια σειρά για το τι σημαίνει «να είσαι gay στον στρατό»

Οθόνες / «Boots»: Kάτι καλό θα κάνει αυτή η σειρά για να την αποκαλούν «woke σκουπίδι»

H τηλεοπτική σειρά οκτώ επεισοδίων του Netflix, που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, προσεγγίζει με μοναδικό και συγκινητικό τρόπο το θέμα της ομοφοβίας στον στρατό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ειρήνη Παπά μέσα από 9 ταινίες και 1 ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Ειρήνη Παπά: Οι σημαντικότερες ταινίες της για ένα πενθήμερο στην Ταινιοθήκη

Την αποκάλεσαν «Καρυάτιδα», συνέβαλε στο να φτάσει το αρχαίο δράμα στο Χόλιγουντ, υπήρξε μια αληθινή σταρ. Αυτή την εβδομάδα μπορούμε να δούμε ξανά την «Αντιγόνη», τις «Τρωάδες», το «Ζ» και άλλες ταινίες που η Ειρήνη Παπά σφράγισε με την ερμηνεία της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Daily / Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Η αναγγελία του θανάτου της Άννας Κυριακού προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θλίψη καθώς πολλοί έμοιαζαν να πενθούν όχι τόσο την απώλεια της ίδιας της ηθοποιού όσο του χαρακτήρα της στις «Tρεις Χάριτες», κι ας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ανδρέας Αποστολίδης, συγγραφέας, σκηνοθέτης

Οι Αθηναίοι / Ανδρέας Αποστολίδης: «Πλέον το αστυνομικό μυθιστόρημα ανθεί ως παραγωγή, αλλά δεν ανανεώνεται»

Επί δικτατορίας σχετιζόταν με παράνομες οργανώσεις και έφτασε να κατηγορηθεί ως ηθικός αυτουργός της κατάληψης του Πολυτεχνείου. To ταξίδι του με την αστυνομική λογοτεχνια ξεκίνησε με μια μετάφραση του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Σειρά πήραν η Χάισμιθ, ο Ελρόι και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς. Μετά, έγραψε τα δικά του μυθιστορήματα, ασχολήθηκε με την αρχαιοκαπηλία και το ντοκιμαντέρ. O Ανδρέας Αποστολίδης αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Οθόνες / Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Χάρι Λάιτον, όπου ο Χάρι Μέλινγκ συνάπτει μια BDSM σχέση με τον Σκάρσγκαρντ, ήδη από το τρέιλερ έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του Σουηδού πρωταγωνιστή.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Με το «Chasing Dragons» ο Άκης Ζιάκκας ένωσε μονομιάς τις τρεις δρακολίμνες

Οθόνες / Ο Άκης Ζιάκας ενώνει σε μία διαδρομή τις τρεις Δρακόλιμνες

«Chasing Dragons»: 120 χιλιόμετρα, 8.000 μέτρα υψομετρική διαφορά σε μία μέρα. Μια ταινία που διαρκεί μία ώρα και καταγράφει αυτή τη συγκλονιστική διαδρομή που ξεπερνά τα όρια της αντοχής, σωματικής και ψυχολογικής.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Mπιλ Κίντερ στη LiFO: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Οθόνες / Mπιλ Κίντερ: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Ο συνεργάτης του Κόπολα και υπεύθυνος μοντάζ και post-production σε ταινίες όπως το «Wall-e» μάς μίλησε για το μοντάζ στο animation, για την Pixar και για τότε που ένα στούντιο πλήρωσε 80 εκατομμύρια δολάρια τον Κόπολα για να μη γυρίσει μια ταινία. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ