Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία

Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
22

Η Αθήνα πριν από το '21: Ένας απέραντος σωρός ερειπίων ή μια μικρή ολοζώντανη πόλη; Φανταστείτε την Αθήνα μια πόλη σε μέγεθος χωριού, χτισμένη ολάκερη γύρω από τον Βράχο της Ακρόπολης. Ο Παρθενώνας στεγάζει ένα τζαμί, ενώ τα τείχη το καθιστούν κάστρο, όπου κατοικοεδρεύουν σε χαμηλά σπιτάκια ανάμεσα στα αρχαία χαλάσματα φρούραρχοι και φύλακες. Τείχη υπάρχουν και γύρω από την πόλη, εκτός των οποίων ζουν οι αγροτικοί πληθυσμοί, κυρίως Αρβανίτες. Η οδός Πανός, η οποία βρίσκεται –μέχρι σήμερα– κάτω από τη Ρωμαϊκή Αγορά, είναι ο κεντρικός δρόμος της πόλης και γύρω από αυτήν κατοικούν οι πλουσιότεροι και ισχυρότεροι Τούρκοι, ενώ στις πίσω σειρές από αυτούς οι πλούσιοι Έλληνες. Τα αρχοντικά διακοσμούνται συχνά με αντικείμενα και στοιχεία κάθε ιστορικής περιόδου που βρίσκουν στον απέραντο ερειπιώνα, που ήταν η Αθήνα της εποχής. Πιο πίσω ακολουθούν τα φτωχόσπιτα των χαμηλότερων στρωμάτων. Τρία τζαμιά και τρία χαμάμ αλληλοσυμπληρώνονται ώστε να μπορούν οι πιστοί να καθαρίζονται και να εξαγνίζονται προτού προσευχηθούν. Τα δύο παραμένουν ακόμα όρθια, το Φετιχέ Τζαμί και το Τζισταράκη στο Μοναστηράκι. Η πόλη δεν υστερεί σε ορθόδοξες εκκλησίες, καθώς χτίζονται ελεύθερα (αν και δεν επιτρέπεται να χτυπάνε καμπάνες) χάρη στο ότι, όπως λέγεται, ο Μωάμεθ επισκέφτηκε την Αθήνα όχι ως κατακτητής αλλά ως προσκυνητής στο ωραιότερο τζαμί της εποχής του, αυτό της Ακρόπολης, όπως το αποκάλεσε το 1688 ο Τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή.


Μια Αθήνα πολυπολιτισμική που κατοικείται κατά το 1/3 από Τούρκους και κατά τα 2/3 από Έλληνες (σύμφωνα με τον διπλωμάτη Felix Beaujour το 1798) αλλά και Ευρωπαίους που οι Μεγάλες Δυνάμεις στέλνουν ως διπλωματικούς αντιπροσώπους ήδη από τον 17ο αι. Στο παζάρι ακούγονται ελληνικά, τουρκικά, αλβανικά και όχι μόνο, οι άνθρωποι περνάνε ώρες στα καφενεία καπνίζοντας πίπες και πίνοντας καφέ, ζούνε σχετικά αρμονικά μεταξύ τους παρά τις διαφορετικές θρησκείες και γλώσσες, ενώ συχνά τις γιορτές τους τις γιορτάζουν μαζί στα αρχαία ερείπια.

Ο Παρθενώνας στεγάζει ένα τζαμί, ενώ τα τείχη το καθιστούν κάστρο, όπου κατοικοεδρεύουν σε χαμηλά σπιτάκια ανάμεσα στα αρχαία χαλάσματα φρούραρχοι και φύλακες. Τείχη υπάρχουν και γύρω από την πόλη, εκτός των οποίων ζουν οι αγροτικοί πληθυσμοί, κυρίως Αρβανίτες.


Η βλάστηση στη γύρω περιοχή, όπου βόσκουν πρόβατα, είναι πλούσια και τα ποτάμια Ιλισός και Κηφισός χαρίζουν στιγμές δροσιάς στους ντόπιους και βοηθάνε στην καλλιέργεια των πενήντα χιλιάδων ελαιόδεντρων, ενώ τόσο οι χριστιανοί όσο και οι μωαμεθανοί, πιστεύοντας στις αρχέγονες δυνάμεις του νερού, κάνουν εναλλάξ λιτανείες. Ευρωπαίοι περιηγητές και ρομαντικοί ζωγράφοι, Άγγλοι αριστοκράτες που με το τέλος των σπουδών τους κάνουν το grand tour στην Ανατολή αλλά και Γάλλοι ήδη από την εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ', του βασιλιά Ήλιου, κάνουν την εμφάνισή τους αναζητώντας το χαμένο μεγαλείο της αρχαίας πόλης των Αθηνών. Όσο περνούν τα χρόνια και με κορύφωση τις αρχές του 19ου αι., λίγο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση, το φιλελληνικό κίνημα και ο αριθμός των περιηγητών αυξάνονται σημαντικά. Όπως, φυσικά, και ο αριθμός όσων κατέφθαναν για να λεηλατήσουν τις αρχαιότητες.

Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Το μνημείο του Θρασύλλου. Οικογένεια ορθόδοξων πιστών κατευθύνεται προς την Παναγιά Σπηλιώτισσα. James Stuart (1713-1788) and Nicholas Revett (1720-1804), The antiquities of Athens measured and delineated by James Stuart ... and Nicholas Revett. London: Printed by J. Haberkorn, 1762-1816, II, Chapt. IV.


Η πιο ισχυρή ελληνική οικογένεια γαιοκτημόνων ήταν οι προύχοντες Μπενιζέλοι –των οποίων η οικία διασώζεται στην οδό Αδριανού 96– που είχαν ενεργό ρόλο στα κοινά. Απόγονος της Οσίας Φιλοθέης (1522-1589), της γυναίκας που αφιέρωσε τη ζωή αλλά και την περιουσία της στους φτωχούς και αδύναμους, ο Ιωάννης Μπενιζέλος, άνθρωπος με πνευματικά ενδιαφέροντα και δάσκαλος της Σχολής Ντέκα, στα τέλη του 18ου αι. καταγράφει στην «Εφημερίδα των Αθηνών» του τη δομή και τη λειτουργία της πόλης, τις οικονομικές δοσοληψίες, τη γαιοκτησία, την παραγωγή λαδιού και μελιού που πήγαινε όλη στην Κωνσταντινούπολη, άλλες αγροτικές καλλιέργειες, την παραγωγή κεραμικών στον Κεραμεικό και τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Χάρη στο έργο του διασώζεται μεγάλο μέρος της καθημερινότητας, όπου περνάνε γλαφυρά και οι διάλογοι Ρωμιών και Τούρκων μέσα από τις προστριβές τους, ενώ στο άλλο αξιόλογο έργο του «Ιστορία των Αθηνών» διηγείται την εξέλιξη της πόλης από την αρχαιότητα. Η οικογένεια Μπενιζέλου συνέβαλε και στην ίδρυση της Φιλομούσου Εταιρείας το 1813 με σκοπό να προστατευτούν οι θησαυροί του ιστορικού τόπου.


Τι θα δούμε στην έκθεση στη Γεννάδειο. Ο ευπατρίδης και συλλέκτης Ιωάννης Γεννάδιος –μακρινός συγγενής της οικογένειας Μπενιζέλου από την πλευρά της μητέρας του–, η συλλογή του οποίου αποτέλεσε τη βάση της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, εντόπισε και αγόρασε χαμένα χειρόγραφα της «Εφημερίδας» και της Ιστορίας αλλά και την ιδρυτική πράξη της Φιλομούσου Εταιρείας, ενώ είχε στην κατοχή του σημαντικά ταξιδιωτικά βιβλία ξένων περιηγητών. Όλο αυτό το υλικό μαζί με έργα τέχνης και ευρήματα, όπως μου τα παρουσίασε στη ξενάγησή της η κ. Ελένη Πυλαρινού, αποτελούν την έκθεση «Οθωμανική Αθήνα, 1458-1833», η οποία συμπληρώνεται από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη αλλά και του Μουσείου της Ιστορίας των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία στην πλατεία Κλαυθμώνος.

Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Ποικίλη Στοά. Το τζαμί Τζισδαράκη (ή Κάτω Συντριβανιού). Tο οδοιπορικό του Du Moncelπραγματοποιήθηκε το 1834, στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Thιodose Achille Louis vicomte Du Moncel (1821-1888), Vues pittoresques des monuments d'Athθnes. Collection composιe de quatorze grandes planches lithographiιes, d'un panorama de la ville, et d'un texte explicatif avec gravures. Paris: chez Victor Delarue, imprimι par H. Fournier, 1845.


Εξαιρετικά εκθέματα που δίνουν την εικόνα μιας οθωμανικής και πολυπολιτισμικής μικρής Αθήνας, η οποία διοικητικά εξαρτιόταν από την Κωνσταντινούπολη. Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να δει ανάμεσα σε άλλα: Ένα αντίγραφο χάρτη της που ο αυθεντικός βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη, υδατογραφίες και λιθογραφίες του περιηγητή Edward Dodwell που επισκέφτηκε την Αθήνα πρώτη φορά το 1801 και κατέγραψε με camera obscura λεπτομέρειες του τοπίου, ανάμεσά τους και μια υπέροχη πανοραμική εικόνα της πόλης από τον Υμηττό. Όταν επέστρεψε αργότερα με τον Ιταλό ζωγράφο Simone Pomardi αναπαρήγαγαν μαζί περί τα χίλια σχέδια και λιθογραφίες τα οποία συγκαταλέγονται στο δίτομο Classical and topographical tour through Greece during the years 1801, 1805 and 1806 που εξέδωσε στο Λονδίνο το 1819. Συν τοις άλλοις, υπήρξε μάρτυρας, μαζί με τον William Clarke, της λεηλάτησης του Παρθενώνα από τον Έλγιν.


Στην έκθεση δεσπόζουσα θέση έχουν οι λιθογραφίες κτιρίων που χάθηκαν στον χρόνο και εικόνες καθημερινότητας οι οποίες δίνουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της Αθήνας εκείνης της περιόδου: Το Μοναστήρι των Καπουτσίνων που βρισκόταν στο Φανάρι του Διογένη, 120 περίπου σχέδια του Παρθενώνα αλλά και άλλων αρχαιοτήτων από τον William Haygarth, η Ακρόπολη με σπιτάκια χτισμένα σε όλο το μήκος και πλάτος του Βράχου, το μνημείο του Φιλοπάππου με περιηγητές και ντόπιους που βόσκουν τα ζώα τους, ο ερειπωμένος Ναός του Αδριανού, η Δωρική Πύλη όπου βρισκόταν και η οικία του διπλωμάτη Gaspary, ο Παρθενώνας με τζαμί του Lοuis Dupré, έργα του Γάλλου πρόξενου Fauvel, λάτρη της αρχαίας Ελλάδας, ο οποίος, με την επιστημονική βοήθεια του μηχανικού Goubault, σχεδίασε τον χάρτη της πόλης. Το μνημείο του Λυσικράτη από τον William Cole, η οικία Μερτρούδ, Γάλλοι έμποροι λαδιού και σαπουνιών, εικόνες από προετοιμασία γάμου, όπου κάνουν την εμφάνισή τους και γυναίκες με παραδοσιακές φορεσιές. Εσωτερικά του περίφημου Πύργου των Αέρηδων, τεκέ της εποχής απ' όπου και ο Χορός των Δερβίσηδων, παραδίπλα ο μεντρεσές, το ιεροδιδασκαλείο από το οποίο έχει απομείνει μόνο η είσοδος. Μια οικογένεια που πηγαίνει να προσκυνήσει στην Παναγιά Σπηλιώτισσα, Πάσχα Ελλήνων στο Θησείο. Δύο αναπαραστάσεις της ζωφόρου του Παρθενώνα, ένα σχέδιο και μια επίχρυση ανάγλυφη μικρογραφία του 1820. Σχέδια-ανάθεση του Μακρυγιάννη στον ζωγράφο Παναγιώτη Ζωγράφο, όπως η «Πολιορκία των Αθηνών» του 1827.

Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Κανάτα με φυτικά μοτίβα αθηναϊκού εργαστηρίου 17ος αι. Από τις ανασκαφές της ΑΣΚΣΑ στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας


Από αρχαιολογικά ευρήματα, η έκθεση παρουσιάζει κάποια αντιπροσωπευτικά δείγματα, όπως μια επιτύμβια στήλη γενίτσαρου –χωρίς το τουρμπάνι που υποδείκνυε την τάξη του θανόντος–, από το μουσουλμανικό νεκροταφείο της Ακρόπολης, ένα πιάτο Ιζνίκ κι ένα βάζο κατασκευασμένο στην Αθήνα τεχνικής «μαγιόλικα», κασσίτερος εμφιαλωμένος και γυαλί, μια πίπα καπνίσματος, κουπάκια του καφέ. Επίσης, ένα λεύκωμα του λόρδου Βύρωνα με την μπούκλα του, το χρυσό του ρολόι με μπλε σμάλτο, το στεφάνι από τον τάφο του στο Μεσολόγγι και αναπαραγωγή πορτρέτου της κόρης των Αθηνών Τερέζας Μακρή. Για τον ερευνητή, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα έγγραφα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται από συμβόλαια πώλησης ακινήτων μέχρι και περιγραφή βασανιστηρίων Ελλήνων από τις οθωμανικές Αρχές.

Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Ελληνικός γάμος. Armand Charles Caraffe (??-1812), Collection of original pen and ink drawings, some signed by the artist, illustrating Greek and Turkish costume and oriental scenes.
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Παναγιώτης Ζωγράφος, «Πολιορκία των Αθηνών κατά το 1827» από τα Απομνημονεύματα του στρατηγού Μακρυγιάννη. Υδατογραφία, 1836-1839. Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Το παζάρι της Αθήνας. Edward Dodwell (1767-1832), Views in Greece from drawings by Edward Dodwell. London: Rodwell and Martin, 1821
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Πύργος των Αέρηδων. Διακρίνεται ο Μεντρεσές, ιεροδιδασκαλείο των Τούρκων. William Cole (1800-1892), Select views of the remains of ancient monuments in Greece, as at present existing, from drawings taken and coloured on the spot in the year 1833. London, 1835.
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Χορός των Δερβίσηδων στον Πύργο των Αέρηδων. Edward Dodwell (1767-1832), Views in Greece from drawings by Edward Dodwell. London: Rodwell and Martin, 1821.
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Η κόρη των Αθηνών, Τερέζα Μακρή, από το T. Allason, 1812. Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Η ελληνική κυψέλη κατασκευασμένη από ιτιά ή λυγαριά και επιχρισμένη με πηλό ή χώμα. Sir George Wheler (1650-1723), A journey into Greece by George Wheler ... with variety of sculptures. London: W. Cademan, 1682.
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Το μνημείο του Φιλοπάππου (με πλανόδιο καφετζή). James Stuart (1713-1788) and Nicholas Revett (1720-1804), The antiquities of Athens measured and delineated by James Stuart ... and Nicholas Revett. London: Printed by J. Haberkorn, 1762-1816, III, Chapt. V.
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Σκίτσο του Fauvel που αναφέρεται σε παράδοση που διέσωσε ο Καμπούρογλου. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος στα τελευταία του έστησε μια κολόνα και στα θεμέλιά της έδεσε όλες τις αρρώστιες με μετάξια, λογιών-λογιών χρώματα και από κει είπε: «Σαν θα πεθάνω, όποιος αρρωσταίνει να έρθει να δέσει ένα μετάξι στην κολόνα τρεις κόμπους με ό,τι χρώμα έχει η αρρώστια του και να πει: Αι Γιάννη εγώ δένω την αρρώστια μου και η χάρη σου να τη λύσει». Louis Franηois Sιbastien Fauvel (1753-1838), “A bound collection of 74 original pencil drawings... of inscriptions, vases, and architectural fragments in collections of Fauvel... or in various parts of Athens and Attica.”
Όταν η Αθήνα ήταν οθωμανική επαρχία Facebook Twitter
Το Κάστρο της Αθήνας (Atina Kal'as?), ψηφιακή αναπαραγωγή σε πραγματικό μέγεθος χάρτη από το Οθωμανικό Αρχείο της πρωθυπουργίας στην Κωνσταντινούπολη, 1826-7.


«Οθωμανική Αθήνα, 1458-1833»,
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη. Σουηδίας 61
Mέχρι τις 30 Ιουνίου. Δευτ., Τρ., Τετ.,
Παρ.: 9.oo-17.00, Πέμ.: 9.oo-20.00, Σάβ.: 9.oo-14.00


Επιμελήτρια έκθεσης: Μαρία Γεωργοπούλου
Επιστημονική συνεργάτιδα:Αλίκη Ασβεστά
Η έκθεση θα είναι ανοικτή τις Κυριακές 21 & 28 Ιουνίου κατά τις οποίες θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις.

22

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χάρις Επαμεινώνδα: Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις

Εικαστικά / Χάρις Επαμεινώνδα: «Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις»

Η βραβευμένη με Αργυρό Λέοντα Κύπρια εικαστικός συνθέτει έναν κόσμο θραυσμάτων, αποκομμάτων της εσωτερικότητας, με ελλειπτικές εικόνες, τον οποίο μας προκαλεί να ανακατασκευάσουμε μέσα από τη σταδιακή του αποκάλυψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
 Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Εικαστικά / Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Οι δύο καλλιτέχνες με καταγωγή από Κύπρο και Ελλάδα αντίστοιχα, παρουσιάζουν νέα έργα τους σε μια από τις σημαντικότερες εικαστικές διοργανώσεις της Βρετανίας που φιλοξενεί 30 καλλιτέχνες και συλλογικότητες, με αναθέσεις και θεματικές που έχουν να κάνουν με τη γεωγραφία και τις αξίες που διαπερνούν την πόλη αυτή: καταγωγή και μνήμη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση για την πολύχρωμη, πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Εικαστικά / Μια έκθεση για την πολύχρωμη και πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο Τόνι Μιλάκης καταγράφει μια πόλη που η πραγματικότητα προσφέρει τις καλύτερες ζωγραφικές λύσεις, που ακόμη και το πιο ευφάνταστο μυαλό ενός καλλιτέχνη δεν μπορεί να τις επινοήσει.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Ο Ζαν Φρανσουά Μιλέ και η ατέρμονη γοητεία της φύσης και των εργατών της γης

Εικαστικά / Ζαν Φρανσουά Μιλέ: ο ζωγράφος που ο Βαν Γκογκ αποκαλούσε «πρωτοπόρο»

«Όσο το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο νομίζω ότι ο Μιλέ πίστευε σε κάτι ανώτερο» έγραφε ο Βαν Γκογκ για τον «ζωγράφο των χωρικών» αλλά και έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γαλλικού ρεαλισμού. Η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου τον τιμά με μια μεγάλη έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το Μοναστήρι του Καρόλου: Το μουσείο του «κομμωτή των σταρ»

Εικαστικά / Κάρολος: O «κομμωτής των σταρ» έχει πλέον δικό του μουσείο στα Χανιά

Το «Μοναστήρι του Καρόλου», ένα ενετικό κτίσμα του 1583 και κατοικία του αυτοδίδακτου δημιουργού από το 1991, έχει μετατραπεί σε ένα μοναδικό καταφύγιο όπου συνυπάρχουν η ιστορία της κομμωτικής, έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών μαζί με μνήμες της Μαρίας Κάλλας, της Μπριζίτ Μπαρντό αλλά και της Μαντάμ Ορτάνς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιγάντιοι φαλλοί, το σεξ ως ζωτική δύναμη: Τα «ερωτικά» του Takis αναστατώνουν ακόμα

Εικαστικά / Γιγάντιοι φαλλοί, το σεξ ως ζωτική δύναμη: Τα «ερωτικά» του Takis αναστατώνουν ακόμα

«Τα έργα του αποθεώνουν την ικανότητα του έρωτα να μας αποσπά από την ιδέα του θανάτου». Και έχουμε την ευκαιρία να τα δούμε στην αναδρομική έκθεση του Ιδρύματος Γουλανδρή στην Άνδρο, και στην Αθήνα. Όλα σχεδόν, εκτός από το πιο γνωστό του, το οποίο οι επιμελητές απέρριψαν ως «κραυγαλέο»...
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το Fondation Louis Vuitton υποδέχεται 270 έργα του Gerhard Richter σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση

Εικαστικά / Gerhard Richter: «Τώρα που δεν απέμειναν ιερείς ή φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στον κόσμο»

270 έργα ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή ζωγράφους θα εκτεθούν το φθινόπωρο στο Fondation Louis Vuitton σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ