ΕΚΕΙ ΠΑΙΖΕΤΑΙ ΟΛΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ. Βασικά, πάντα εκεί παιζόταν. Τα άλλα όλα είναι παραμύθια.
Αυτή την εποχή όλοι έχουμε ζοριστεί. Άλλοι λίγο, άλλοι πολύ. Με τον ιό, με τα δελτία, με τον εγκλεισμό, με τα παιδιά που είναι σπίτι, με τον άνθρωπό μας που είναι σπίτι και άλλα πολλά. Καλά είναι όλα αυτά. Αλλά είναι παραμύθι, και μάλιστα μεγάλο.
Το μόνο που κρίνεται αυτή την εποχή είναι η σχέση μας με τον εαυτό μας. Η σημαντικότερη της ζωής μας. Από κει ξεκινούν και εκεί τελειώνουν όλα. Η σχέση με τον εαυτό μας είναι το παν. Όλα τα άλλα είναι καθρέφτες. Αυτό που ζεις μέσα είναι κι αυτό που ζεις έξω. Η Βένα Καλογήρου πάντα έλεγε «ό,τι μέσα έτσι κι έξω». Η σχέση μου με τον εαυτό μου είναι η σημαντικότερη στη ζωή μου και, δυστυχώς, η πιο παραμελημένη. Βιβλίο θα μπορούσε να γράψει κανείς εξηγώντας γιατί. Η ποιότητα της ζωής μου είναι η ποιότητα της σχέσης μου με τον εαυτό μου.
Πάντα έβλεπα ανθρώπους να λένε ή να γράφουν κακίες, να είναι αρνητικοί, επικριτικοί, να γκρινιάζουν (δεν είναι ο καρκίνος η πιο θανατηφόρα ασθένεια, η γκρίνια είναι), να τους φταίνε οι άλλοι, αυτοί που τρέχουν το πρωί, αυτοί που δεν τρέχουν το πρωί, αυτοί που ψήφισαν Αλέξη, αυτοί που δεν ψήφισαν Αλέξη, αυτοί που πάνε διακοπές τον Αύγουστο, αυτοί που δεν πάνε διακοπές τον Αύγουστο, αυτοί που πάνε με το μετρό, αυτοί που δεν πάνε με το μετρό, ο κακός ο καιρός, ο καλός ο καιρός και πάει λέγοντας.
Αν νομίζεις ότι σε αυτή την κατηγορία δεν είμαστε κι εσύ κι εγώ, είμαστε γελασμένοι κι εσύ κι εγώ. Υπάρχει, βλέπεις, ένα παραμύθι. Ότι εγώ είμαι καλά, οι άλλοι φταίνε, άρα οι άλλοι να αλλάξουν. Όχι, φιλαράκι, όλοι το έχουμε το θέμα, απλώς άλλοι λίγο, άλλοι πολύ.
Τα περισσότερα προβλήματα αυτού του κόσμου ξεκινούν από το ότι δεν μπορούμε να κάτσουμε σε ένα δωμάτιο μόνοι μας με τον εαυτό μας. Δεν τον γουστάρουμε. Πρέπει να παίζει ραδιόφωνο, μουσική, ή τηλεόραση, ή ίντερνετ. Δεν τον μπορούμε. Αφόρητη αγένεια απέναντι στον εαυτό μας. Σαν να έχεις μουσαφίρη και να τον γράφεις κανονικά και να ασχολείσαι με κάτι άλλο συνέχεια.
Γιατί τρωγόμαστε με τους άλλους; Επειδή τρωγόμαστε με τον εαυτό μας. Αυτή είναι η αλήθεια. Δεν γουστάρουμε τον εαυτό μας. Δεν κοιτάμε καν τον εαυτό στον καθρέφτη – το μάτι πέφτει μόνιμα στις ατέλειες: στις ραγάδες, στα ψωμάκια, στις ρυτίδες, και ξέρεις πολύ καλά κι εσύ κι εγώ πού αλλού. Συχνά μιλάμε στον και για τον εαυτό μας τόσο απαξιωτικά που ο χειρότερος εχθρός μας δεν θα τολμούσε ποτέ να μιλήσει.
Τα περισσότερα προβλήματα αυτού του κόσμου ξεκινούν από το ότι δεν μπορούμε να κάτσουμε σε ένα δωμάτιο μόνοι μας με τον εαυτό μας. Δεν τον γουστάρουμε. Πρέπει να παίζει ραδιόφωνο, μουσική, ή τηλεόραση, ή ίντερνετ. Δεν τον μπορούμε. Αφόρητη αγένεια απέναντι στον εαυτό μας. Σαν να έχεις μουσαφίρη και να τον γράφεις κανονικά και να ασχολείσαι με κάτι άλλο συνέχεια. Ο μουσαφίρης θα χαλαστεί, θα στενοχωρηθεί, θα εκνευριστεί, κάποια στιγμή θα πάθει κατάθλιψη και στο τέλος θα αρρωστήσει.
Κάπου είχα διαβάσει ότι η κατάθλιψη είναι θυμός απέναντι στον εαυτό μου. Προχθές είχα ανεβάσει ένα εξαιρετικό του Σαρτρ: «Όταν νιώθεις μοναξιά, όταν είσαι μόνος, έχεις κακή παρέα». Εκεί είναι το πρόβλημα. Τα υπόλοιπα, ο ιός, τα δελτία, η γυναίκα σου, είναι παραμύθια. Κοιτάξου στον καθρέφτη για να δεις από πού να ξεκινήσεις.
Είχα διαβάσει σε ένα βιβλίο παλιά πόσο σημαντικό είναι να μπορείς κάθε μέρα να κάνεις δέκα όμορφα πράγματα μόνος σου, χωρίς να έχεις ανάγκη κανέναν άλλον. Όταν το διάβασα, δεν μπορούσα να βρω ούτε ένα.
Σιγά σιγά, βρήκα. Γι' αυτό, πια, κάνω αυτό που κάνω. Γιατί από τα 7,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους δεν πρέπει να υπήρχε άλλος με χειρότερη σχέση με τον εαυτό του από μένα.
Σε αυτόν τον εγκλεισμό περνάω καλά. Γιατί; Γιατί περνάω καλά μ' εμένα. Το πρωί θα τρέξω οπωσδήποτε 40 λεπτάκια σε ώρα που δεν έχει κόσμο, αργότερα θα διαβάσω μισή ώρα ένα από τα πολλά αδιάβαστα βιβλία που έχω σπίτι, θα γράψω στο ημερολόγιό μου σκέψεις και συναισθήματα για να τα βάλω σε σειρά, θα πάρω τουλάχιστον ένα φιλαράκι τηλέφωνο να δω τι κάνει, θα πω μια «καλημέρα» από κοντά ή μακριά σε έναν άγνωστο στον δρόμο, δεν θα δω δελτία ειδήσεων, θα δω Τσιόδρα και Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, θα δω μια καλή ταινία το βράδυ, θα βάλω χαλαρωτική μουσική για να κάνω τον διαλογισμό μου, θα κάτσω μόνος και θα αγναντεύω. Με προσέχω, πια, σαν τα μάτια μου. Γι' αυτό και μπορώ να βοηθήσω τους άλλους. Γιατί, πρώτα απ' όλα, βοηθάω τον εαυτό μου.
Γι' αυτό απολαμβάνω και όλα τα υπόλοιπα στη ζωή μου, με τα παιδιά μου, με τη σύντροφό μου, με τη μάνα μου, με τους συγγενείς μου, με τους φίλους μου, με τους συνανθρώπους μου. Τα απολαμβάνω όσο ποτέ. Γιατί; Γιατί η σχέση μου με τον εαυτό μου είναι καλύτερη από ποτέ (εννοείται έχω πολύ δρόμο ακόμα).
Και γιατί περνάω καλά με τον εαυτό μου πια;
Γιατί το έχω δουλέψει. Έχω διαβάσει βιβλία, έχω πάει σε ειδικούς, κάνω ψυχοθεραπεία, παρακολουθώ σεμινάρια, ακούω ομιλίες, με τρέφω, με γυμνάζω σωστά και πάει λέγοντας. Στερήθηκα και στερούμαι πολλά όλα αυτά τα χρόνια για να φτιάξω τη σχέση μου μ' εμένα. Όμως άξιζε. Έχω υγεία, έχω χαρά, έχω έμπνευση και μπορώ σε μια δύσκολη συγκυρία σαν κι αυτή να είμαι καλά για να μπορώ να βοηθήσω κι άλλους.
Η σχέση σου με τον εαυτό σου είναι πολυτιμότερη και από τη σχέση σου με τα παιδιά σου.
Γιατί; Γιατί τα 'χουν πει όλα οι αρχαίοι μας πρόγονοι: «Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος».
Ξεκίνα από σένα.