Σε πρόσφατο αφιέρωμα που έγινε στον Πιερ-Πάολο Παζολίνι από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, την Πρεσβεία της Ιταλίας και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο στην Αθήνα, αναφέρθηκε η φράση που είχε πει ο αιρετικός σκηνοθέτης: «Αν θέλουμε να γίνουμε απλοί άνθρωποι και ειλικρινείς, πρέπει να ξεκινήσουμε από το μηδέν, να αρχίσουμε να οργώνουμε τη γη μας, όπως γινόταν παλιά».
Αντίστοιχες ανησυχίες άρχισαν να απασχολούν μερίδα Γάλλων οινοποιών στα μέσα της δεκαετίας του '90 κι έτσι ξεκίνησε αυθόρμητα η τάση των «φυσικών κρασιών», δηλαδή η (επι)στροφή σε εναλλακτικές μεθόδους καλλιέργειας και οινοποίησης. Η αλήθεια είναι ότι ο όρος «φυσικά κρασιά» είναι μεν ελκυστικός, αλλά αποπροσανατολίζει.
Στα ελληνικά, είναι προτιμότερο να τα διαχωρίζουμε σε κρασιά «ήπιας-φυσικής οινοποίησης» και «συμβατικά», που ακολουθούν δηλαδή βιομηχανοποιημένες πρακτικές. Οποιοσδήποτε διαχωρισμός έχει να κάνει με στάση και στυλ των οινοποιών σε καμία περίπτωση δεν χαρακτηρίζει την ποιότητα. Το εμφιαλωμένο κρασί, σε οποιαδήποτε έκφρασή του, είναι το αγνότερο προϊόν που φτάνει στο τραπέζι μας.
Οι πολέμιοι τέτοιων κρασιών συχνά θέτουν ερωτήματα για τις πιστοποιήσεις. Βεβαίως και υπάρχουν φορείς που πιστοποιούν, αυτό όμως δεν είναι κριτήριο ή προϋπόθεση. «Εμπιστοσύνη» είναι η καλύτερη απάντηση και μόνο αυτή πρέπει να χαρακτηρίζει τις επιλογές μας.
Οι πολέμιοι τέτοιων κρασιών συχνά θέτουν ερωτήματα για τις πιστοποιήσεις. Βεβαίως και υπάρχουν φορείς που πιστοποιούν, αυτό όμως δεν είναι κριτήριο ή προϋπόθεση. «Εμπιστοσύνη» είναι η καλύτερη απάντηση και μόνο αυτή πρέπει να χαρακτηρίζει τις επιλογές μας.
Σύντομα και περιεκτικά, οι προϋποθέσεις βάσει των οποίων χαρακτηρίζεται ένα κρασί «φυσικό» ή «ήπιας καλλιέργειας και οινοποίησης» είναι οι ήπιες μέθοδοι καλλιέργειας (βιολογική, βιοδυναμική κ.λπ.), η συλλογή σταφυλιών με το χέρι, η απαγόρευση τεχνολογικών παρεμβάσεων και χρήσης οινολογικών πρόσθετων, η χρήση αυτόχθονων ζυμών και ελάχιστη ή καθόλου χρήση θειώδους.
Έλληνες οινοποιοί που για τουλάχιστον μία δεκαετία ακολουθούν με συνέπεια τέτοιες μεθόδους καλλιέργειας και οινοποίησης είναι οι Παναγιώτης Παπαγιαννόπουλος (Τετράμυθος, Ορεινή Αιγιαλεία), Ευρυβιάδης Σκλάβος (Κεφαλονιά), αδελφοί Τάτση (Γουμένισσα), Γιάννης Οικονόμου (Σητεία), Δημήτρης Γεώργας (Αττική) και η οικογένεια Λίγα (Γιαννιτσά).
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια περίφημη δουλειά κάνουν οι Αποστόλης Θυμιόπουλος (Νάουσα), Παναγιώτης Δημητρόπουλος (Αχαΐα), Jerome Binda (Τήνος) και Κωστής Δαλαμάρας (Νάουσα), η οικογένεια Ταραλά (Νάουσα), η οικογένεια Κιουτσούκη (Θεσσαλονίκη) και ο négociant Γιώργος Ιωαννίδης. Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε στον Χαρίδημο Χατζηδάκη που καθιέρωσε το δικό του στυλ στη Σαντορίνη.
Σας προτείνουμε 5 ελληνικές ετικέτες από γηγενείς ποικιλίες που εκφράζουν απόλυτα αυτή την παγκόσμια τάση στο κρασί. Δοκιμάστε και η απόφαση δική σας, ανάλογα με το τι πάει στη γευστική σας παλέτα.
ΤΣΑΟΥΣΙ ΣΚΛΑΒΟΥ
Ληξούρι, Κεφαλονιά
Oινοποιείο Σκλάβου / Τσαούσι / 2017
Ο οραματιστής Ευρυβιάδης Σκλάβος φημίζεται για την ανάδειξη των τοπικών ποικιλιών της Κεφαλονιάς με το προσωπικό οινοποιητικό του στυλ. Αυτήν τη φορά μάς συστήνει την εξαιρετικά σπάνια ποικιλία Τσαούσι. Αρώματα τροπικών φρούτων με νότες χαμομηλιού, λεμονανθού και ορυκτότητας. Στόμα λιπαρό, με τραγανή οξύτητα και μακρά επίγευση.
MUSCAT blanc SEC NATURE
Άνω Διακοπτό, Αχαΐα
Οινοποιείο Τετράμυθος / Μοσχάτο (μικρόρωγο) / 2017
Αν το σπουδαίο κρασί γεννιέται στ' αμπέλι, τότε αυτό το ξηρό Μοσχάτο είναι η τρανή απόδειξη. Κόσμημα της φύσης σε υψόμετρο 1.000 μέτρων με βόρειο προσανατολισμό. Το αποτέλεσμα απίθανο σε ένα λευκό που δείχνει μεγάλη εξέλιξη στον χρόνο. Μύτη πολύπλοκη και ανθική, με νύξεις λουκουμιού. Πλούσιο στο στόμα, με κοφτερή οξύτητα και επίγευση που συνέχεια εξελίσσεται. Τα αδέλφια Σπανού μαζί με τον οινολόγο Παναγιώτη Παπαγιαννόπουλο είναι οι «ενορχηστρωτές» αυτής της άρτιας οινικής συμφωνίας.
ΡΟΔΙΤΗΣ BARRIQUE
Γιαννιτσά, Πέλλα
Κτήμα Λίγα / Κυδωνίτσα / 2017
Η οικογένεια Λίγα εφαρμόζει φυσική αειφόρο καλλιέργεια (Masanobu Fukuoka), δηλαδή ούτε ποτίζουν, ούτε ραντίζουν, ούτε οργώνουν με μηχανικά μέσα το αμπέλι, αφήνοντας ουσιαστικά τη φύση να ισορροπήσει από μόνη της. Αναζητούν με επιμονή και συνέπεια πλούτο στο σταφύλι. Τα κρασιά τους, αποκλειστικά από γηγενείς ποικιλίες, έχουν μοναδικό χαρακτήρα. Ο Ροδίτης, με ζύμωση σε παλαιά γαλλικά βαρέλια για έναν χρόνο, έχει διακριτική μύτη, ζουμερή γεύση και μπαχαρένια επίγευση.
ANGEL'S HEART
Γουμένισσα, Κιλκίς
Κτήμα Τάτση / Νεγκόσκα / 2013
Μία από τις σπάνιες μονοποικιλιακές οινοποιήσεις της ερυθρής ποικιλίας Νεγκόσκα από την οικογένεια Τάτση που έχει μεγάλη αμπελουργική ιστορία στην περιοχή της Γουμένισσας. Στη μύτη ώριμα κόκκινα φρούτα, γλυκά και πικάντικα μπαχάρια, καθώς και αποξηραμένα σύκα. Στο στόμα πλούσιο και τανικό, με αισθητή οξύτητα και απολαυστικό φρέσκο κόκκινο φρούτο. Επίγευση μακράς διάρκειας με αίσθηση σοκολάτας και πιπεριού.
ΣΗΤΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Ζήρος, Λασίθι
Κτήμα Οικονόμου / Λιάτικο - Μαντηλάρι / 2004
Ο Γιάννης Οικονόμου απεχθάνεται τον όρο «φυσικά κρασιά» και δηλώνει απλά «εγώ σέβομαι το κρασί των προγόνων μου». Δεν μπορεί να είναι και διαφορετικά, μια και ο καλός Κρητικός οινοποιός επέστρεψε στη γενέθλια γη μετά από συνεργασίες με κορυφαία κτήματα του Bordeaux, του Piemonte και του Freiburg για να φροντίσει τ' αμπέλια και να φτιάξει το δικό του κρασί στο οροπέδιο της Ζήρου. Μοναδικός χαρακτήρας οξειδοαναγωγικής ωρίμανσης και εξαιρετική πολυπλοκότητα. Κρασιά περιζήτητα, που τα συναντάμε σε φημισμένα εστιατόρια της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας.