Για να δούμε:Απαντήσεις σε ερωτήματα πανεπιστημιακών αναφορικά με το σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας ΖΕΥΣ (zeus.minedu.gov.gr)Σχόλιο 1Υπάρχει πλήρης αδυναμία ελέγχου της ταυτοπροσωπίας του ψηφοφόρου από την εφορευτική επιτροπή ή/και τους υποψηφίους ή τους νόμιμους αντιπροσώπους τους: Κάθε ψηφοφόρος μπορεί να εκχωρήσει το δικαίωμα του ως εκλέκτορας σε άλλο άτομο το οποίο δεν νομιμοποιείται να είναι εκλέκτορας (ή να πιεστεί να το κάνει). Τούτο δεν είναι δυνατόν σε ψηφοφορία με κοινή κάλπη, έστω και αν ο ψηφοφόρος το θέλει. Πρέπει ο ίδιος να παρουσιαστεί στο εκλογικό τμήμα (σημειωτέον, ότι η νομοθεσία δεν προβλέπει την δυνατότητα έγγραφης εξουσιοδότησης για εκχώρηση του δικαιώματος ψήφου σε άλλο άτομο). Απάντηση 1Το σύστημα Ζευς δεν είναι σχεδιασμένο για να υποκαταστήσει τις εθνικές εκλογές, αλλά για χρήση σε σχετικά μικρή κλίμακα, σε περιβάλλοντα που δεν χαρακτηρίζονται από εκτεταμένες υπόνοιες εξαναγκασμού ή εξαγοράς ψήφων, και σε περιπτώσεις όπου τυχόν τεχνικές αστοχίες δεν οδηγούν σε πολιτειακές περιπέτειες. Οι καθηγητές των ΑΕΙ αποτελούν μέρος της πνευματικής ελίτ του τόπου, με συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξαρτησία και δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι ενέχονται σε ευτελείς και έκνομες πρακτικές εκχώρησης του εκλογικού δικαιώματός τους.Σχόλιο 2Στην συνήθη ψηφοφορία με κοινή κάλπη, οι υποψήφιοι ή και οι εξουσιοδοτημένοι εκπρόσωποι των υποψηφίων μπορούν να παρακολουθούν την ψηφοφορία καθ' όλη την διάρκεια της ώστε να εγγυηθούν το αδιάβλητο της διαδικασίας, ή και να υποβάλουν ενστάσεις μετά. Η ηλεκτρονική ψηφοφορία δεν δίνει καμία τέτοια δυνατότητα.Απάντηση 2Απολύτως ανακριβές. Στο σύστημα Ζευς την ψηφοφορία παρακολουθεί η εφορευτική επιτροπή καθ' όλη τη διάρκειά της και, όπως προβλέπεται από το σχετικό ΦΕΚ (αριθμός φύλλου 2564, 21 Σεπτεμβρίου 2012) μπορούν να υποβληθούν ενστάσεις μέχρι τη δημοσίευση του πρακτικού εκλογής (Άρθρο 6, παρ. 3: «Οι ενστάσεις υποβάλλονται εγγράφως ενώπιον των οργάνων διενέργειας εκλογών έως τη σύνταξη του πρακτικού εκλογής»).Σχόλιο 3Οι διαδικασίες ανάδειξης των διοικητικών οργάνων των ΑΕΙ είναι αρμοδιότητα αποκλειστικά των ίδιων των ΑΕΙ. Διαφορετικά, νομίζω ότι η έννοια της «πλήρους αυτοδιοίκησης» που προβλέπεται από το Σύνταγμα, πλήττεται άμεσα. Εν προκειμένω, μέσω της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας εκχωρείται κατά μέγα μέρος, η αρμοδιότητα εκλογής των εσωτερικών μελών του συμβουλίου στο Υπουργείο Παιδείας, και μάλιστα εντελώς απρόσωπα! Αναφέρω ενδεικτικά από την προαναφερθείσα ΥΑ, άρθρο 5 παρ.2: «... Το σύστημα "ΖΕΥΣ" εξάγει τα τελικά αποτελέσματα και προσδιορίζει τον/τους εκλεγέντα/ες». Για το σύστημα «ΖΕΥΣ» (όπως και για κάθε άλλο) υποθέτω ότι υπάρχει κάποιος διαχειριστής (ή διαχειριστές), που έχει την εποπτεία και την ευθύνη όλου του συστήματος, και ο οποίος σε κάποιο (άγνωστο) βαθμό μετέχει της διαδικασίας (ενδεχομένως να έχει έλεγχο σε ουσιώδη βήματά της), χωρίς να αποτελεί μέλος κανενός ΑΕΙ και χωρίς φυσικά να έχει εξουσιοδοτηθεί από τοΌργανο διενέργειας των εκλογών (που εν προκειμένω είναι το Πρυτανικό Συμβούλιο). Ως εκ τούτου, νομιμοποιείται το Όργανο διενέργειας των εκλογών,ή τα υπ' αυτού εξουσιοδοτημένα πρόσωπα για την υποβοήθηση της διαδικασίας (ΥΑ, άρθρο 2 παρ.2) να χρησιμοποιήσει για την εκλογική διαδικασία, τεχνικό ή άλλο μέσο, το οποίο εποπτεύεται και ελέγχεται από τρίτους και μάλιστα το ίδιο το εποπτεύον υπουργείο;Απάντηση 3Οι διαχειριστές του συστήματος Ζευς δεν μπορούν επ ουδενί να παραβιάσουν την ανωνυμία της ψήφου, καθώς τα ψηφοδέλτια κρυπτογραφούνται με τους Κωδικούς Ψηφοφορίας όλων των μελών της εφορευτικής επιτροπής στον υπολογιστή (browser) του ψηφοφόρου.Αν κάποιος αμφισβητεί την ακεραιότητα των διαχειριστών του συστήματος, δηλαδή εικάζει ότι το σύστημα Ζευς δεν λειτουργεί σύμφωνα με τον κώδικα που έχει δημοσιευθεί αλλά δρα με δόλιο τρόπο, μπορεί πάντοτε να εγκαταστήσει το σύστημα ψηφοφορίας σε σύστημα της δικής του εμπιστοσύνης, αφού ο πλήρης κώδικάς του είναι ανοιχτός και δημοσιευμένος (https://github.com/grnet/zeus).Σχόλιο 4Κάθε ΑΕΙ, καλείται δια του Οργάνου διενέργειας των εκλογών να υλοποιήσει την διαδικασία εκλογής των εσωτερικών μελών του συμβουλίου μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Κατά συνέπεια, και δεδομένου ότι είναι μια καινοφανής (για τα ελληνικά δεδομένα τουλάχιστον) εκλογική διαδικασία που απαιτεί/προϋποθέτει ειδικές τεχνικές και επιστημονικές γνώσεις, θα πρέπει επισήμως και ενυπόγραφα να δίνονται εγγυήσεις για την εφαρμοσιμότητά της και τον αδιάβλητο χαρακτήρα της. Αντ' αυτού(α) Το μόνο τέτοιο σημείο που υπάρχει αυτή τη στιγμή, είναι η διατύπωση στην παρ.1 του άρθρου 4 της ανωτέρω ΥΑ: "... Η εκλογική διαδικασία πραγματοποιείται μέσω ειδικού πληροφοριακού συστήματος (σύστημα "ΖΕΥΣ") του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α., η πρόσβαση στο οποίο πραγματοποιείται από την ηλεκτρονική διεύθυνση zeus.minedu.gov.gr Το σύστημα "ΖΕΥΣ" υποστηρίζεται από το ...ΕΔΕΤ και βασίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένα τεχνολογικά πρότυπα για την διεξαγωγή ηλεκτρονικών ψηφοφοριών, που διασφαλίζουν το αδιάβλητο και απόρρητο της εκλογικής διαδικασίας" (η έμφαση δική μου). Στο σημείο αυτό θα έπρεπε, είτε στην ΥΑ, είτε, έστω ενυπόγραφη εγκύκλιο από την πολιτική ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. να αναφέρονται ρητά τα "διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα".(β) Τα Πρυτανικά Συμβούλια το μόνο που γνωρίζουν είναι τα αναφερόμενα στην ανωτέρω ιστοσελίδα του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α., η οποία είναι ανυπόγραφη (φέρει απλώς τον λογότυπο του υπουργείου), χωρίς αναφορά υπεύθυνης υπηρεσίας και ονόματα υπευθύνων.Απάντηση 4Το σύστημα Ζευς είναι βασισμένο στο σύστημα Helios v.3, όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα zeus.minedu.gov.gr. Η αρχιτεκτονική του συστήματος Helios έχει παρουσιαστεί και αξιολογηθεί θετικά στην επιστημονική κοινότητα, μέσω της καθιερωμένης επιστημονικής μεθόδου (peer review process). Το σύστημα Ζευς χρησιμοποιεί καθιερωμένες κρυπτογραφικές μεθόδους και πρωτόκολλα που έχουν περάσει τη βάσανο της επιστημονικής κριτικής. Τα Πρυτανικά Συμβούλια, όπως και κάθε ενδιαφερόμενος, έχουν στη διάθεσή τους τον πλήρη πηγαίο κώδικα του συστήματος Ζευς (ο σχετικός σύνδεσμος, https://github.com/grnet/zeus είναι δημοσιευμένος στην ιστοσελίδα του συστήματος) και μπορούν να τον εξετάσουν και να τον αναλύσουν σε βάθος.Σχόλιο 5Η επικοινωνία των αρχών και των ψηφοφόρων με το πληροφοριακό σύστημα «Ζευς» γίνεται μέσω ενός απλού προγράμματος περιήγησης του Παγκόσμιου Ιστού (web browser), ενώ προστατεύεται όπως ακριβώς και οι οικονομικές συναλλαγές μέσω Διαδικτύου. Ποιος ως πρόσωπο, εγγυάται αυτό το επίπεδο ασφάλειας και γιατί αυτό είναι επαρκέςκαι μάλιστα για μια διαδικασία εντελώς άλλου χαρακτήρα, όπως είναι η εκλογική διαδικασία;Απάντηση 5Η επικοινωνία γίνεται μέσω του πρωτοκόλλου Transport Layer Security (TLS), το οποίο χρησιμοποιείται για την κρυπτογράφηση της επικοινωνίας στο διαδίκτυο εδώ και χρόνια. Το πρωτόκολλο TLS εγγυάται τόσο την ασφαλή μεταφορά δεδομένων, όσο και την ταυτοποίηση του υπολογιστή που λαμβάνει τα δεδομένα.Δεν υπάρχει στη βιβλιογραφία παράδειγμα παραβίασης των κρυπτογραφικών πρωτοκόλλων του συστήματος Ζευς, η ορθότητα των οποίων εξάλλου είναι αποδεδειγμένη μαθηματικά, και η υλοποίηση είναι, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, διαθέσιμη σε όποιον θέλει να την ελέγξει λεπτομερώς.Σχόλιο 6Παραμένει ασαφές το τί ακριβώς σημαίνει "Το απόρρητο είναι...πρακτικά εξασφαλισμένο". Στο κεφάλαιο Απαντήσεις για τους ψηφοφόρους, αναφέρεται ότι "... το απόρρητο είναι πρακτικά εξασφαλισμένο, αφού αρκεί να μείνει ασφαλής ένας και μόνο Κωδικός από όλους". Και αν αυτό δεν συμβεί; Στην συνήθη ψηφοφορία μπορεί να παρίστανται ακόμα και όλοι οι υποψήφιοι ή και οι αντιπρόσωποί τους. Εν προκειμένω δεν υπάρχει καμία τέτοια δυνατότητα.Απάντηση 6Για την αποκρυπτογράφηση των ψηφοδελτίων απαιτούνται οι Κωδικοί ΟΛΩΝ των μελών της εφορευτικής επιτροπής. Η εφορευτική επιτροπή φέρει ευθύνη για την ορθή διαχείριση και αποθήκευση των κωδικών της (όπως σε παραδοσιακές εκλογές φέρει την ευθύνη για την ορθή διαχείριση των ψηφοδελτίων). Για το θέμα της παρουσίας ψηφοφόρων στις εργασίες της εφορευτικής επιτροπής, αυτό είναι θέμα της εφορευτικής επιτροπής του εκάστοτε ιδρύματος, όχι του συστήματος Ζευς.Σχόλιο 7Η ακεραιότητα της ψηφοφορίας είναι μαθηματικά επαληθεύσιμη από τον καθένα μέσω της χρήσης κρυπτογραφίας, και χωρίς καμία προσβολή του απόρρητου": Ποιος είναι ο "καθένας" που έχει την τεχνογνωσία να επαληθεύσει την ακεραιότητα της ψηφοφορίας, μέσω κρυπτογραφίας;Απάντηση 7Οποιοσδήποτε επιστήμονας της κρυπτογραφίας, μαθηματικός ή απόφοιτος τμήματος πληροφορικής ή μηχανικών ηλεκτρονικών υπολογιστών που έχει διδαχθεί αρχές κρυπτογραφίας.Σχόλιο 8Είναι προφανές ότι οποιοδήποτε μέλος της Εφορευτικής Επιτροπής μπορεί, για καθαρά προσωπικούς λόγους, να ακυρώσει εντελώς την ψηφοφορία!Απάντηση 8Αυτό είναι ακριβές. Πρόκειται για το τίμημα που πρέπει να καταβάλουμε προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι το απόρρητο της ψηφοφορία δεν θα μπορεί να παραβιαστεί από κανέναν διαχειριστή του συστήματος. Ο κίνδυνος αυτός, ωστόσο, είναι εξαιρετικά χαμηλός, επειδή τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών είναι εξέχοντα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, με υψηλό δείκτη ευθύνης και αξιοπιστίας.Σχόλιο 9Το σύστημα "ΖΕΥΣ" συμμετέχει ως μέλος της Εφορευτικής Επιτροπής. Δεν εγγυάται κανένας ότι ο διαχειριστής του συστήματος δεν γνωρίζει τον κωδικό αυτόν.Απάντηση 9Ακόμα και αν ίσχυε αυτό, δεν αρκεί αυτός ο κωδικός για την αποκρυπτογράφηση των ψηφοδελτίων.Σχόλιο 10" Όπως και με την επιτροπή, αρκεί και μόνο ένας τίμιος συμμέτοχος στη μίξη για να εξασφαλιστεί το απόρρητο [της μίξης των ψηφοδελτίων]". Τί είδους εχέγγυα μπορεί να δοθούν υπεύθυνα και ενυπόγραφα γι' αυτό;Απάντηση 10Η δημοσίευση του ίδιου του κώδικα του συστήματος, αποτελεί την καλύτερη εξασφάλιση. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, όταν κάποιος αμφισβητεί την ορθή λειτουργία του συστήματος Ζεύς, μπορεί πάντοτε να το εγκαταστήσει σε μηχάνημα της επιστοσύνης του.Σχόλιο 11Από τις Απαντήσεις για τους ψηφοφόρους: "Κάθε ψηφοφόρος μπορεί να ψηφίσει όσες φορές θέλει μέχρι να λήξει η διαδικασία της ψηφοφορίας... Κάθε νέα ψήφος στην απόδειξη της καταχώρησής της αναφέρει σαφώς την ακύρωση της προηγούμενης ψήφου". Αρκεί η απόδειξη αυτή, ή υπάρχει η πιθανότητα λάθους (καταχώρηση διπλής ψήφου, ενώ υπάρχει αποδεικτικό ακύρωσης της τελευταίας), Τί είδους εχέγγυα μπορεί να δοθούν υπεύθυνα και ενυπόγραφα γι' αυτό;Απάντηση 11Βλ. παραπάνω. Η δημοσίευση του ίδιου του κώδικα του συστήματος αποτελεί την καλύτερη εξασφάλιση. Για όλα αυτά παράγονται κρυπτογραφικές αποδείξεις.Σχόλιο 12Στο ερώτημα "Μπορεί κάποιος να ψηφίσει αντί για μένα;" δεν δίνεται απάντηση, πέραν του ότι "... οφείλετε να ειδοποιήσετε αμέσως την εφορευτική επιτροπή για να διερευνήσει το θέμα και για να σας εξασφαλίσει το δικαίωμα ψήφου".Απάντηση 12Η πρόσβαση στην ψηφοφορία γίνεται μέσω μοναδικού συνδέσμου για κάθε ψηφοφόρο. Αν αυτός διαρρεύσει, μπορεί κάποιος να προσπαθήσει να ψηφίσει με αυτόν. Σε αυτήν την (απίθανη) περίπτωση, ο ψηφοφόρος θα το αντιληφθεί, καθώς θα λάβει επιβεβαίωση για ψήφο που δεν έχει κάνει, και θα πρέπει να επικοινωνήσει με την εφορευτική επιτροπή για περαιτέρω διερεύνηση.Σχόλιο 13Κυρίως όμως στην ίδια την ιστοσελίδα του συστήματος "Helios" http://heliosvoting.org/ frequently-asked-questions/ στο οποίο βασίζεται το σύστημα "ΖΕΥΣ" (όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του ΖΕΥΣ) υπάρχει αυτούσια η ακόλουθη ερωτο-απάντηση: Should we start using Helios for public-office elections? Maybe US President 2012? No, you should not. Online elections are appropriate when one does not expect a large attempt at defrauding or coercing voters. For some elections, notably US Federal and State elections, the stakes are too high, and we recommend against capturing votes over the Internet. This has nothing to do with Helios itself: we just don't trust that people's home computers are secure enough to withstand significant attacks. If you'd like to use a truly verifiable voting system for your public-office election, we recommend an in-person election. Helios could be adapted to the in-person, precinct voting setting, but we have not done this work yet, and we intend to focus on online elections first.Απάντηση 13Συμφωνούμε απολύτως. Το σύστημα Ζευς δεν είναι φτιαγμένο για να υποκαταστήσει εθνικές εκλογές, αλλά μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί σε πανεπιστημιακές εκλογές, όπως άλλωστε έχει χρησιμοποιηθεί το σύστημα Helios. Στις πανεπιστημιακές εκλογές δεν περιμένουμε εκτεταμένες προσπάθειες για νοθεία ή εξαναγκασμό ψηφοφόρων, όπως λέει και η αναφορά που παρατίθεται.Σχόλιο 14Όλες οι κρυπτογραφήσεις χρησιμοποιούν ψηφιακά πιστοποιητικά της μορφής δημόσιου-ιδιωτικού κλειδιού. Ό,τι και να λέγεται, η αλήθεια είναι η εξής: Οι διαχειριστές της διαδικασίας έχουν πάντα στα χέρια τους όλα τα ιδιωτικά κλειδιά. Αυτά αρκούν για την αποκρυπτογράφηση των πάντων. Όλες οι ενέργειες που κάνει ένας υπολογιστής είναι εφαρμογή αντιστρέψιμων (1-1) απεικονίσεων. Ό,τι μπορεί να αντιστρέψει μόνος του ο υπολογιστής μπορεί να αντιστραφεί από τον καθένα που θα έχει όλα τα κλειδιά στο command-line. Η διαδικασία είναι εντελώς διάτρητη. Οι διαχειριστές έχουν το πρώτο λόγο και τον έλεγχο πάντα.Σχόλιο 14Απολύτως ανακριβές. Οι διαχειριστές δεν έχουν στα χέρια τους τα ιδιωτικά κλειδιά, καθώς αυτά παράγονται στον τοπικό υπολογιστή του χρήστη και δεν μεταφέρονται ΠΟΤΕ στο κεντρικό σύστημα Ζευς.Σχόλιο 15Aναφέρεται ότι αρκεί ένα "τίμιο" πρόσωπο στην εφορευτική όπως και στην δια ζώσης ψηφοφορία (στο τέλος της παραγράφου με τίτλο «Η Μίξη των Ψηφοδελτίων» στο https://zeus.minedu.gov.gr/). Αυτό δεν ευσταθεί, διότι η εφορευτική επιτροπή δεν ελέγχεται από κανένα, αφού οι ψηφοφόροι, ή οι εκπρόσωποί τους δεν μπορεί να έχουν εικόνα της ψηφοφορίας, όπως στην συνήθη ψηφοφρία με φυσική παρουσία;Απάντηση 15Αν κάποιος αμφισβητεί την ακεραιότητα της εφορευτικής επιτροπής, αυτό δεν είναι θέμα του συστήματος Ζευς αλλά του συνόλου των εκλογών, με όποιον τρόπο και να γίνουν. Σε κάθε περίπτωση, η εφορευτική επιτροπή μπορεί να μοιραστεί με τους υποψηφίους οποιεσδήποτε πληροφορίες, πρίν, κατά, και μετά το πέρας της ψηφοφορίας.Σχόλιο 16Η ασφαλής σύνδεση γίνεται με το zeus.minedu.gov.gr μέσω κρυπτογράφησης δημόσιου-ιδιωτικού κλειδιού (εν προκειμένω τους έχει εκδόσει η Trans-European Research and Education Networking Association (TERENA)). Ο Server γνωρίζει και τα δύο. Δηλαδή τα γνωρίζει ο διαχειριστής, ο οποίος τα αντέγραψε στον server του, που του τα πούλησε η TERENA. Το σύστημα θα καταγράψει τα πάντα. Από ποια IP μπήκε ο ψηφοφόρος, τί ώρα και τί ψήφισε και όλα αυτά θα κρυπτογραφηθούν με το κλειδί του server. Όλα αυτά αντιστρέφονται στο commandline.Απάντηση 16Δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο το πρωτόκολλο TLS. Επιπλέον, ακόμα και αν δρούσαν με τον περιγραφόμενο δόλιο τρόπο οι διαχειριστές του συστήματος, δεν θα μπορούσαν να αποκαλύψουν τα ψηφοδέλτια των ψηφοφόρων καθώς δεν έχουν ποτέ πρόσβαση στους Κωδικούς Ψηφοφορίας των μελών της εφορευτικής επιτροπής.Σχόλιο 17Σε κάποιο σημείο αναφέρεται η τυχαία διαδικασία μίξης (ένα είδος ανακατέματος). Αυτό μπορεί να μην είναι αντιστρέψιμο. Όμως αυτό απαιτεί ενδελεχή έλεγχο του πηγαίου κώδικα του προγράμματος. Αυτό είναι εγγενής αδυναμία: Η μη διαβλητότητα της διαδικασίας με φυσική παρουσία μπορεί να ελεγχθεί από κάθε αδαή ψηφοφόρο, όμως το να ελεγχθεί ότι όντως ο πηγαίος κώδικας κάνει αυτό που ισχυρίζονται ότι κάνει, απαιτεί τεχνογνωσία που λίγοι διαθέτουν. Δηλαδή, δεν υπάρχει λόγος να εμπιστευτεί κανείς a priori τη διαδικασία αφού δεν μπορεί να την ελέγξει, και αντ' αυτού καλείται να εμπιστευτεί τους προγραμματιστές. Και εδώ είναι το πρόβλημα: Ποιος μπορεί να εγγυηθεί/ισχυριστεί ενυπόγραφα, ότι η ύπαρξη σφάλματος (bug) στο software που κυκλοφορεί είναι σπάνιο φαινόμενο;Απάντηση 17Το παραπάνω σχόλιο ισχύει για οποιοδήποτε πρόγραμμα και σύστημα πληροφορικής, με τα οποία ζούμε την καθημερινή μας ζωή, από τηλεπικοινωνίες, μέχρι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, και χειρισμό ιατρικών οργάνων. Πάντοτε επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε ή να απορρίψουμε τη χρήση ενός προγράμματος βασιζόμενοι στη φήμη του παραγωγού του, στον αριθμό των εν ενεργεία χρηστών του, στους ελέγχους που έχουν εκτελέσει άλλοι σε αυτό, κ.λπ. Το σύστημα Ζευς:• λειτουργεί με ανοιχτό και δημοσιευμένο κώδικα, ώστε να είναι δυνατός κάθε έλεγχος και να υποδειχθούν τυχόν αδυναμίες, όπως είναι η διεθνής πρακτική στα ασφαλέστερα κρυπτογραφικά συστήματα στον κόσμο• υιοθετεί αποδεδειγμένες πρακτικές και πρωτόκολλα που έχουν ήδη δημοσιευθεί, ελεχθεί και χρησιμοποιηθεί από άλλα συστήματα σε όλον τον κόσμοΌσον αφορά τέλος την εγγύηση ότι η εμφάνιση σφαλμάτων είναι σπάνιο φαινόμενο, αυτό είναι αντικείμενου ολόκληρων επιστημονικών κλάδων. Η καλύτερη διασφάλιση είναι η πλήρης διαφάνεια και η δημοσιοποίηση όλου του τρόπου λειτουργίας ενός προγράμματος, όπως και συμβαίνει με το σύστημα Ζευς.