ΔΥΟ ΑΠΟ ΤΙΣ κορυφαίες επιδείξεις της σεζόν, το show της Comme des Garçons από την αριστοτέχνη Rei Kawakubo και η τελευταία συλλογή της δημιουργικής διευθύντριας του Alexander McQueen, Sarah Burton στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού, ήταν έργα γυναικών σχεδιαστών. Το βάθος και η ομορφιά αυτών που έδειξαν μέσα σε λίγες ώρες, ξεπερνώντας σχεδόν οτιδήποτε άλλο παρουσιάστηκε στην πασαρέλα σε αυτή την περίεργη, μουντή και λασπώδη φετινή σεζόν μόδας, αποδεικνύει γιατί χρειαζόμαστε περισσότερες γυναίκες ως δημιουργικές διευθύντριες σε μεγάλες εταιρείες μόδας.
Η επίδειξη του περασμένου Σαββάτου ήταν η τελευταία της Burton. Τον Σεπτέμβριο, διέρρευσε η είδηση ότι η σχεδιάστρια, η οποία προσλήφθηκε από τον Alexander McQueen το 1997 και ανέλαβε μετά τον θάνατό του το 2010, επρόκειτο να αποχωρήσει από τη φίρμα που φέρει το όνομά του, χωρίς να έχει οριστεί ο ή η διάδοχός της.
Τι να πει κανείς για τα ρούχα αυτά; Το δελτίο τύπου που εξέδωσε περιοριζόταν σε μία πρόταση μόνο: «Για να ξεφύγω από το ζοφερό παρόν, ελπίζω να παρουσιάσω ένα φωτεινό και ανάλαφρο μέλλον».
Η τελευταία συλλογή της Burton ήταν ένας συνδυασμός επιθετικότητας και ευπάθειας, τρυφερότητας και σθένους. Το μήνυμα του McQueen όσο και της Burton ήταν πάντα ότι ο αισθησιασμός αλλά και η σεξουαλική επιθετικότητα ακόμα λειτουργούν ως θωράκιση, ότι συνιστά ενδυνάμωση το να έχει κανείς επίγνωση της σεξουαλικότητάς του.
Κατά καιρούς, αυτό το μήνυμα έχει χαθεί στην επιδίωξη μιας καθαρής ομορφιάς, αυτή όμως ήταν η καλύτερη συλλογή της σχεδιάστριας εδώ και καιρό, όχι μόνο λόγω της δύναμης των ρούχων αλλά και του τρόπου με τον οποίο η Burton συνδύασε τα ρούχα της με συγκεκριμένα μοντέλα – το μοντέλο που ήταν έγκυος, αρκετές plus-size γυναίκες, γυναίκες που βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους (η Kaia Gerber άνοιξε την επίδειξη) και γυναίκες που έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη επιτυχίας (η Naomi Campbell, στενή φίλη του McQueen, η οποία σκούπισε τα δάκρυά της καθώς έκλεινε την επίδειξη).
Η σχεδιάστρια Kawakubo από την άλλη, ιδρύτρια της Comme des Garçons, δεν θα μπορούσε να έχει πιο διαφορετική σχέση με το ανθρώπινο σώμα. Από το 2014, η Kawakubo φτιάχνει αυτό που κάποτε αποκάλεσε «αντικείμενα για το σώμα» – μάζες υφάσματος τυλιγμένες και στοιβαγμένες, που μοιάζουν περισσότερο με γλυπτά παρά με ρούχα.
Το Σάββατο, οι αποπροσανατολιστικές αρχέγονες οπερατικές κραυγές της Αμερικανίδας συνθέτριας και τραγουδίστριας Meredith Monk ξεχύνονταν από τα ηχεία, καθώς τα μοντέλα τσαλαβουτούσαν μέσα σε μάζες από νέον και δέρμα και γούνινα τελειώματα, με τις πλαστικές περούκες στα κεφάλια τους να θυμίζουν το χαρακτηριστικό bob κούρεμα της ίδιας της Kawakubo.
Τι να πει κανείς για τα ρούχα αυτά; Το δελτίο τύπου που εξέδωσε περιοριζόταν σε μία πρόταση μόνο: «Για να ξεφύγω από το ζοφερό παρόν, ελπίζω να παρουσιάσω ένα φωτεινό και ανάλαφρο μέλλον». Αυτό θα μπορούσε να το εκλάβει κανείς και ως ειρωνικό – εξάλλου, αυτό που κάνει την Kawakubo τόσο αγαπητή είναι το αίνιγμα: μπορείς να δεις ό,τι θέλεις στα ρούχα της, και αυτό που προσφέρει αντέχει σε οποιαδήποτε ερμηνεία μπορείς να φανταστείς.
Οι περισσότεροι σχεδιαστές μόδας επιζητούν μετά μανίας να γίνουν τα οράματά τους απολύτως κατανοητά από το κοινό. Η Kawakubo δεν παίζει τέτοια παιχνίδια – ή, μάλλον, παίζει διαφορετικά παιχνίδια. Αυτό που έχει σημασία γι' αυτήν είναι να προστατεύσει τον εαυτό της, το μυαλό της, την ικανότητά της να εφευρίσκει. Άλλοι σχεδιαστές –με εξαίρεση την Miuccia Prada ίσως– σπανίως προσκαλούν το κοινό σε τέτοιο διανοητικό παιχνίδι. (Δεν είναι περίεργο που ο παρευρισκόμενος Pharrell Williams, ο διάσημος μουσικός αλλά και δημιουργικός διευθυντής της ανδρικής ένδυσης στη Louis Vuitton, υποκλίθηκε κυριολεκτικά στην Kawakubo μετά την επίδειξη).
Στην LVMH, τον μεγαλύτερο όμιλο ειδών πολυτελείας στον κόσμο, μόνο οι Dior και Pucci έχουν σχεδιάστριες στο τιμόνι. Στην Kering, η Burton ήταν η μόνη. Η Chanel, η οποία ανήκει στην οικογένεια Wertheimer, έχει την προστατευόμενη του Karl Lagerfeld Virginie Viard. Γιατί οι γυναίκες εξακολουθούν να υπόκεινται στις αντιλήψεις των ανδρών σχεδιαστών, ειδικά όταν τόσοι πολλοί από αυτούς φαίνεται να μην έχουν ιδιαίτερη κατανόηση του τι θέλουν ή τι χρειάζονται ή πώς ζουν οι γυναίκες;
Η ιστορία του σχεδιασμού μόδας αρχίζει με τις γυναίκες. Μπορεί να αναφέρεται το όνομα του Charles Frederick Worth ως δημιουργού της υψηλής ραπτικής όπως την ξέρουμε, αλλά ήταν η Rose Bertin, η σχεδιάστρια μόδας της Μαρίας Αντουανέτας, η οποία δημιούργησε την ευρύτερη έννοια του καινούργιου και των τάσεων στη μόδα.
Και πολλοί εκ των πιο σημαντικών εκπροσώπων της χρυσής εποχής της μόδας, όταν η μόδα ήταν πραγματικά μοντέρνα, ήταν γυναίκες: Coco Chanel, Elsa Schiaparelli, Jeanne Lanvin, Madeleine Vionnet, Madame Grès. Όπως και οι τρεις σημαντικές σχεδιάστριες που δημιούργησαν την αμερικανική γλώσσα της μόδας στα μέσα του 20ού αιώνα: Η Ann Lowe, η Claire McCardell και η Bonnie Cashin.
Με στοιχεία από The Washington Post