Μουσεία σε όλο τον κόσμο διοργανώνουν εκδηλώσεις για να τιμήσουν τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Egon Schiele (1890-1918, όμως, υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης προώθησης του κινήματος #metoo για τη σεξουαλική παρενόχληση, οι επιμελητές μουσείων και εκθέσεων για το έργο του επαναδιατυπώνουν ερωτήσεις σχετικά με τον αυστριακό καλλιτέχνη που αντιμετώπισε ποινική δίωξη το 1912.
Επρόκειτο για μια υπόθεση σεξουαλικής επίθεσης σε ανήλικο κορίτσι, που συγκλόνισε την κοινωνία της εποχής του καλλιτέχνη.
Το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης, το οποίο την προηγούμενη εβδομάδα εγκαινίασε μια έκθεση για το συνολικό έργο του Schiele, φρόντισε να προσθέσει στα έργα του μία σειρά από νέες ετικέτες που αναφέρονται άμεσα στις κατηγορίες εναντίον του.
«Οι ετικέτες αναγνωρίζουν ότι ο Schiele αποτελεί μέρος της τρέχουσας συζήτησης για τη σεξουαλική παρενόχληση και καλά θα κάνουμε να το αντιμετωπίσουμε», εξήγησε η εκπρόσωπος του μουσείου. «Πρόκειται για μία ερμηνεία που δημιουργεί ένα περιβάλλον για τους επισκέπτες, συμπεριλαμβανομένων γεγονότων για τη ζωή του καλλιτέχνη και την υποδοχή των έργων του - τότε και τώρα», καταλήγει.
Ας σημειωθεί, ότι όταν ήταν 21 ετών, ο Schiele συνελήφθη για την απαγωγή και τον βιασμό ενός 13χρονου κοριτσιού. Αργότερα αθωώθηκε και για τις δύο κατηγορίες, αλλά πέρασε 24 ημέρες στη φυλακή και τελικά βρέθηκε ένοχος για «ανηθικότητα», επειδή το κορίτσι είχε δει κάποια από τα γυμνά έργα να κρέμονται στο στούντιό του.
Όσο για τις επικαιροποιημένες ετικέτες εμφανίζονται στην έκθεση "Klimt and Schiele: Drawn" (25 Φεβρουαρίου - 28 Μαΐου 2018), με έργα που προέρχονται από τις εκθέσεις του μουσείου Albertina της Βιέννης και μέσω αυτής της έκθεσης εξετάζεται το πώς οι δύο αυστριακοί καλλιτέχνες απεικόνισαν το ανθρώπινο σώμα.
«Οι ετικέτες αναγνωρίζουν ότι ο Schiele αποτελεί μέρος της τρέχουσας συζήτησης για τη σεξουαλική παρενόχληση και καλά θα κάνουμε να το αντιμετωπίσουμε», εξήγησε η εκπρόσωπος του μουσείου. «Πρόκειται για μία ερμηνεία που δημιουργεί ένα περιβάλλον για τους επισκέπτες, συμπεριλαμβανομένων γεγονότων για τη ζωή του καλλιτέχνη και την υποδοχή των έργων του - τότε και τώρα», καταλήγει.
Στα κείμενα που συνοδεύουν τις νέες αυτές ετικέτες σημειώνεται ότι «πρόσφατα, ο Schiele έχει αναφερθεί στο πλαίσιο της σεξουαλικής κακομεταχείρισης από καλλιτέχνες. Το γεγονός αυτό προέρχεται εν μέρει από συγκεκριμένες κατηγορίες (που τελικά κατέπεσαν ως αβάσιμες), αλλά δεν παύουν να θεωρούνται οριακές συμπεριφορές, από κάποιον που κινήθηκε στα άκρα της κοινωνίας». Στο ίδιο επιτοίχιο κείμενο ο επισκέπτης της έκθεσης αντικρίζει τον τίτλο «Schiele: Τα υλικό του σκανδάλου».
Εν τω μεταξύ, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη εξακολουθεί να εξετάζει το πώς θα μπορούσε να προσεγγίσει αυτό το θέμα σε μια προσεχή έκθεση.
Σημειώνεται ότι φέτος το καλοκαίρι το Met θα παρουσιάσει μία σπάνια συλλογή ερωτικών έργων τέχνης των Klimt, Schiele και Picasso -έναν ακόμη καλλιτέχνη που κατηγορείται για κακομεταχείριση γυναικών- στην έκθεση "Obsession: Nudes by Klimt, Schiele και Picasso από τη συλλογή Scofield Thayer" στο Met Breuer (3 Ιουλίου - 7 Οκτωβρίου 2018).
«Όπως και άλλα μουσεία, οι εκθέσεις και οι συλλογές του Met αντανακλούν τις σύγχρονες έρευνες και ερμηνείες σε μία σειρά από κοινωνικά φαινόμενα», δήλωσε η Sheena Wagstaff, πρόεδρος του Met και συνέχισε: «Αυτή η διεργασία παίρνει τη μορφή εκδόσεων και ετικετών σε αντικείμενα, πίνακες και έργα τέχνης».
Υπενθυμίζεται ότι τον Ιανουάριο, οι New York Times είχαν διερωτηθεί μέσα από ρεπορτάζ τους για το αν τα μουσεία πρέπει να μπουν στη διαδικασία να ενημερώνουν από εδώ και στο εξής τους επισκέπτες για το αν καλλιτέχνες που εμφανίζονται σε έκθεσή τους - συμπεριλαμβανομένου του Schiele και του Picasso - έχουν κατηγορηθεί για σεξουαλική παρενόχληση ή επίθεση.
Η καλλιτέχνις Emma Sulkowicz τόλμησε να σταθεί σχεδόν γυμνή μπροστά από τις δουλειές του Picasso και του Chuck Close στα μουσεία της Νέας Υόρκης και σε μια διαμαρτυρία εμπνευσμένη από το συγκεκριμένο ρεπορτάζ των Times. Όπως είχε δηλώσει θα έκανε ακριβώς το ίδιο και μπροστά στα έργα του Schiele, αλλά δεν κατάφερε να βρει κανένα δικό του στη Νέα Υόρκη.
Καθώς τα μουσεία ευαισθητοποιούνται όλο και περισσότερο με αυτά τα ζητήματα και σε ό,τι αφορά την παρουσίαση έργων στις εκθέσεις τους, το σαφές είναι αυτό που διπλωματικά εξηγεί το Master Of Fine Arts: «Το έργο Τέχνης είναι εδώ για να μείνει».
Ενθαρρύνουμε τους επισκέπτες μας να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα, αναγνωρίζοντας παράλληλα το φάσμα των απαντήσεων και των συναισθημάτων που μπορεί να επιφέρουν τα έργα του Schiele στις επόμενες γενιές καλλιτεχνών, δηλαδή ενσυναίσθηση, δυσφορία, έμπνευση».
Με στοιχεία από το news.artnet.com