Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Οι νέοι, μικροί και ανεξάρτητοι καλλιτεχνικοί χώροι της Αθήνας

Μια νέα ανεξάρτητη καλλιτεχνική κοινότητα δραστηριοποιείται σε χώρους που φιλοξενούν πολλές και διαφορετικές φωνές, αναδεικνύουν την τέχνη του δρόμου, ασχολούνται με την παραγωγή και την προβολή έργων που σχετίζεται με κοινωνικά ζητήματα, με αφηγήσεις που δεν είναι μονοδιάστατες. Κυρίως όμως θέλει να επικοινωνήσει τις ιδέες της με αμεσότητα.

CHECK ΤΕΤΑΡΤΗ Οι νέοι, μικροί και ανεξάρτητοι χώροι της Αθήνας

Υπάρχουν βιτρίνες στην πόλη που κάνουν ξεκάθαρο το τι φιλοξενούν, τι εμπορεύονται, τι είναι αυτό που τις απασχολεί. Υπάρχουν όμως κι εκείνες που αν περάσεις βιαστικά μπροστά τους μπορεί να δεις κρεμασμένες σημαίες τα χρώματα των οποίων δεν παραπέμπουν σε κάποιο κράτος, γιατί πολύ απλά δεν ανήκουν πουθενά. Άλλες έχουν αγαλματίδια που μοιάζουν με εκείνα τα οποία έχουν τη δική τους προθήκη στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, μόνο που σε αντίθεση με αυτά έχουν πάνω τους πινελιές «του δρόμου». Σε άλλες συναντάμε φωτογραφίες που δεν είναι το δείγμα δουλειάς που χρησιμοποιεί ένα τυπικό φωτογραφείο για να στολίσει την πρόσοψή του. 

Αν κοντοσταθείτε σε αυτές τις βιτρίνες, θα δείτε το έργο πολλών νέων ή ήδη καταξιωμένων καλλιτεχνών. Συχνά πρόκειται για έργα πολυμεσικά που εντάσσονται στη σύγχρονη τέχνη, ή άλλες φορές έργα που είχαμε συνηθίσει να παρατηρούμε στον δρόμο εκτίθενται και μέσα. Όταν περάσετε την πόρτα του χώρου που τα φιλοξενεί, θα συναντήσετε ανθρώπους που σίγουρα έχουν να σας πουν περισσότερα απ’ όσα μπορεί να διακρίνει το γυμνό μάτι.  

Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε έναν ενεργό, ανοιχτό χώρο που συμβαδίζει με την εικαστική και κοινωνική επικαιρότητα. Η συνύπαρξη στον χώρο με νέες ιδέες και καλλιτέχνες είναι κάτι που μας αφορά για να εξελισσόμαστε και εμείς οι ίδιοι. 

Στην Αθήνα ξεπηδούν συνέχεια χώροι που τη μία μέρα φαίνονται σαν είναι προς ενοικίαση και την επόμενη είναι γεμάτοι με κόσμο που περιεργάζεται όσα εκθέτουν. Σε γειτονιές του κέντρου με συνεχείς μεταβολές και έντονη κινητικότητα, υπάρχει πλήθος αχρησιμοποίητων χώρων που τα τελευταία χρόνια τους οικειοποιούνται ανεξάρτητοι καλλιτέχνες βάζοντας το δικό τους κομμάτι στη δημιουργία «μιας ανερχόμενης και ενεργής κοινότητας», όπως θα μου πουν και οι ίδιοι.  

Πλέον έχουμε να εξερευνήσουμε και να ενημερωθούμε για όσα ετοιμάζουν πολλές artist-run διευθύνσεις, μέρη που έχουν στήσιμο white cube gallery αλλά θέλουν να ξεφύγουν από την τυπική λειτουργία μιας τέτοιας. Πέντε νέοι και ανεξάρτητοι χώροι της Αθήνας εξηγούν ποια είναι η τέχνη που τους αφορά, αυτή με την οποία θέλουν να μας φέρουν σε επαφή.  

Esto association

«Προερχόμαστε από διαφορετικά πεδία του design αλλά με κοινές αντιλήψεις που αφορούν την αισθητική. Σαν ομάδα θέλουμε να συνδυάσουμε την έρευνα με την καλλιτεχνική παραγωγή και τον πειραματικό σχεδιασμό». Φωτ.: Δανάη Παναγιωτίδη

Η Νίκη Δανάη Χανιά είναι research based designer και creative director, ασχολείται με το αντικείμενο στην εμπορική ή την πιο πειραματική του εκδοχή. Ο Κωνσταντίνος Δουμπενίδης είναι εικαστικός καλλιτέχνης και creative director, η πρακτική του είναι πολυδιάστατη και περιλαμβάνει φωτογραφίες, βίντεο, γραφιστικά, εκδόσεις. H Μαρκέλλα Μπγιάλα είναι senior graphic designer ενώ παράλληλα τρέχει και ένα μικρό queer brand με βάση το Βερολίνο (@fashionspaetkauf). Με σπουδές στην αρχιτεκτονική, η Ηρώ Καραβία ασχολείται με το πεδίο του έμφυλου χώρου.  

To δικό τους Εsto Association εμφανίστηκε τον Νοέμβριο του 2021. «Προερχόμαστε από διαφορετικά πεδία του design αλλά με κοινές αντιλήψεις που αφορούν την αισθητική. Σαν ομάδα θέλουμε να συνδυάσουμε την έρευνα με την καλλιτεχνική παραγωγή και τον πειραματικό σχεδιασμό». Το πρώτο τους πρότζεκτ ήταν η επιμέλεια της πρώτης ατομικής έκθεσης του Αλέξανδρου Κόξια με τίτλο «We care about your privacy». «H έκθεση αφορούσε την έννοια της επιτήρησης και πώς αυτή συνδέεται άρρηκτα με τις νέες μορφές εξουσίας που εδραιώνονται σταδιακά». Το επόμενο διάστημα σχεδιάζουν να ασχοληθούν με την παραγωγή μιας σειράς έργων και δράσεων που αφορούν τη μνήμη του χώρου που τους φιλοξενεί, τη σύνδεση με τη γειτονιά και τις κοινωνικές της ομάδες. 

«Τα Εξάρχεια αποτελούσαν και αποτελούν σημείο αναφοράς για τον αθηναϊκό αστικό ιστό. Οι έντονες μεταβολές που βιώνουν τα τελευταία χρόνια είναι κάτι που μας αφορά και θέλουμε να εντάξουμε στην πρακτική μας, οι κοινωνιολογικές μεταβάσεις του τόπου έτσι κι αλλιώς αποτελούν αφορμή για καλλιτεχνική διαδικασία. Ο βασικός λόγος που επιλέξαμε να εγκατασταθούμε εδώ είναι ότι στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν διάφοροι δημιουργικοί ανεξάρτητοι χώροι που συνθέτουν ένα δίκτυο καλλιτεχνικής επιρροής και συνεργασίας. Πιστεύουμε ότι μακροπρόθεσμα οι χώροι αυτοί θα αφήσουν το δικό τους αποτύπωμα στην περιοχή. Ιδανικά, θέλουμε να δημιουργήσουμε δεσμούς μεταξύ του χώρου μας και της γειτονιάς, η οποία είναι φορτισμένη με έντονο κοινωνικό και πολιτικό στοιχείο, και στο μέλλον να δημιουργήσουμε τη βάση για έναν ανοιχτό διάλογο μεταξύ των κατοίκων και των καλλιτεχνικών χώρων, ενεργοποιώντας το αίσθημα συμμετοχής στα κοινά.

Φωτ.: Δανάη Παναγιωτίδη

Κάθε project μας είναι παράγωγο της έρευνας και όχι αυτοσκοπός. Προσπαθούμε χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που βρίσκονται γύρω μας να πειραματιστούμε, συνδυάζοντας το αντικείμενο, τον χώρο και τη γραφιστική για την παραγωγή έργων που σχετίζονται με κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Μέσω των δικών μας έργων-δράσεων αλλά και των project που φιλοξενούμε, ελπίζουμε να παράξουμε αφηγήσεις πάνω στις παραπάνω αξίες και όχι απλά ένα μονοδιάστατο εικαστικό αποτέλεσμα.  

Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε έναν ενεργό, ανοιχτό χώρο που συμβαδίζει με την εικαστική και κοινωνική επικαιρότητα. Η συνύπαρξη στον χώρο με νέες ιδέες και καλλιτέχνες είναι κάτι που μας αφορά για να εξελισσόμαστε και εμείς οι ίδιοι. 

Φέρνοντας ο καθένας μας τις δικές του εμπειρίες, θέλουμε να οργανώσουμε μια σειρά από εργαστήρια, ανοιχτές συζητήσεις αλλά και έργα που συνδυάζουν διάφορα καλλιτεχνικά μέσα.  

Φωτ.: Δανάη Παναγιωτίδη

Η στήριξη της ανεξάρτητης καλλιτεχνικής κοινότητας στην Ελλάδα είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα το κόστος συντήρησης και παραγωγής έργων σε τέτοιους χώρους να είναι δύσκολο. Από την άλλη έχουμε την αυτονομία να επιλέγουμε τις συνεργασίες μας, τα ωράριά μας και να δημιουργούμε ένα περιβάλλον το οποίο δεν αντιστοιχεί στις αυστηρές πρακτικές της γενικής αγοράς. 

    

Το κέντρο της Αθήνας χρειάζεται ανοιχτούς και ασφαλείς χώρους. Απευθυνόμαστε σε όλα εκείνα που έχουν αντίστοιχα υπόβαθρα με εμάς, τόσο ιδεολογικά όσο και καλλιτεχνικά.  

Παρότι είμαστε καινούργιος χώρος, βλέπουμε κινητικότητα και από τη γειτονιά αλλά και από άτομα που έχουν αναφορές και περιέργεια για το design. Αγαπημένος μας επισκέπτης ήταν ένας ηλικιωμένος γείτονας ο οποίος μας έφερε τα Χριστούγεννα μια τσάντα γεμάτη  γλυκά γιατί “ομορφύναμε τη γειτονιά”, όπως μας είπε». 

Ζαΐμη 24, Εξάρχεια, 2155351605 

KȮREN process space

«Ο χώρος βρίσκεται στο Κουκάκι και μας παρέχει ισορροπία μεταξύ του πολυσύχναστου κέντρου και της παλιάς αθηναϊκής γειτονιάς».

Δημιουργήθηκε έπειτα από πρωτοβουλία της Irene Ragusini, ο Ευριπίδης Παπαδοπετράκης την ακολούθησε ως συνιδρυτής. Απόφοιτοι της ΑΣΚΤ, με μεταπτυχιακές σπουδές σε Ελλάδα και εξωτερικό, μεταξύ άλλων δραστηριοποιούνται στον χώρο της εκπαίδευσης μέσα από project όπως το Athens Authentic Jazz Dance και το Acquaforte Athens. Ως εικαστικοί καλλιτέχνες έχουν στο ενεργητικό τους συνεργασίες με οργανισμούς μέσω εκπαιδευτικών ή εκθεσιακών δράσεων, ενώ πρόσφατα πραγματοποίησαν και την πρώτη ομαδική έκθεση στον χώρο τους. 

Επέλεξαν να ανοίξουν τον χώρο τους στο Κουκάκι. «Μας παρέχει ισορροπία μεταξύ του πολυσύχναστου κέντρου και της παλιάς αθηναϊκής γειτονιάς. Βρίσκεται πολύ κοντά στο ΕΜΣΤ και σε άλλους καλλιτεχνικούς χώρους, ενώ το KȮREN είναι πολύ εύκολα προσβάσιμο για τον κόσμο που το επισκέπτεται καθημερινά. Είναι μια περιοχή στην οποία απολαμβάνεις να περνάς τη μέρα σου, είτε δουλεύοντας είτε κάνοντας τη βόλτα σου εκεί. 

Ο χώρος μας έχει μια συγκεκριμένη ταυτότητα που δεν διαμορφώθηκε τόσο με το ''είδος τεχνης'', αλλά περισσότερο με τη διαδικασία παραγωγής του εικαστικού προϊόντος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραμένουμε ευέλικτοι σε θέματα θεωρητικής προσέγγισης, πλαστικότητας και αισθητικής όσον αφορά τις συνεργασίες μας με καλλιτέχνες. Οι ίδιοι έχουμε τις δικές μας προσλαμβάνουσες και εργαζόμαστε με συγκεκριμένες πρακτικές, αυτό μας ωθεί στο να συνεργαστούμε με ετερόκλητους ανθρώπους. Πλέον υπάρχει περισσότερο από ποτέ η ανάγκη ο εικαστικός κόσμος να επικοινωνήσει τη δουλειά του και να φιλοξενηθούν οι ιδέες με αμεσότητα, ενώ παράλληλα να επιδιώξει να έχει έσοδα που να απορρέουν από την τέχνη.  

Δημιουργήθηκε έπειτα από πρωτοβουλία της Irene Ragusini, ο Ευριπίδης Παπαδοπετράκης την ακολούθησε ως συνιδρυτής.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε είναι οι προφανείς, της ενοικίασης και της συντήρησης. Η επιχειρηματική δραστηριότητα μέσω ενός τέτοιου χώρου είναι περίπλοκη και απαιτεί συνεχή αναζήτηση. Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι έχουμε έναν χώρο που τον αντιλαμβανόμαστε και τον διαθέτουμε όπως εμείς κρίνουμε, ενώ αυτό αποτελεί κίνητρο ώστε να τον εκμεταλλευόμαστε κάθε στιγμή για την παραγωγή του έργου μας.   

Η ιδέα πως ο χώρος του καλλιτέχνη είναι ένα μοναχικό μέρος ή ένα μέρος που αφορά μόνο λίγους άμεσα ενδιαφερόμενους θεωρούμε πως είναι ένα κλισέ το οποίο έχουμε ήδη καταρρίψει. Η ανάγκη της δημιουργίας και της επικοινωνίας, η ανταλλαγή γνώσεων και η πρόθεση στο να εξελιχθούμε όλοι μαζί είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων του χώρου». 

Ζαν Μωρεάς 10, Κουκάκι, 2114202024 

Two Thirds Project Space

A donkey, a planet and a crocodile: Jenny Saridi, Soteur, Svediano, 2021. Φωτ.: Έλενα Μπονέλη

Αφού αποφοίτησε από τη σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το 2018 αλλά και λίγο πριν, η Ντορίνα Φουντουλάκη χρησιμοποιούσε τον χώρο σαν προσωπικό της στούντιο στο οποίο κατά καιρούς φιλοξενούσε και φίλους καλλιτέχνες. «Έναν χρόνο αργότερα περίπου γεννήθηκε η ιδέα για το Two Thirds και σιγά σιγά άρχισε να παίρνει μορφή με πολλή προσωπική δουλειά αλλα και βοήθεια φίλων. Τελικά άνοιξε τις πόρτες του τον Φλεβάρη του 2020, δυο βδομάδες πριν την πρώτη καραντίνα, όχι και το καλύτερο timing».  

Ο χώρος είναι ανοιχτός σε καλλιτέχνες που αναζητούν και θέλουν να πειραματιστούν με την πρακτική του στησίματος μιας έκθεσης. «Προσφέρει δημιουργική ελευθερία και προσπαθεί να εμπνεύσει και να προκαλέσει καλλιτέχνες. Ενώ πρακτικά είναι ένα white cube gallery λόγω της φύσης του, στόχος του είναι να ξεφύγει από αυτή την ταμπέλα. Θέλω να προσφέρω την άνεση στους καλλιτέχνες να είναι ευέλικτοι σε έναν χώρο, να μπορούν να τον χρησιμοποιήσουν σαν να ήταν το δικό τους στούντιο. Επίσης μέσα από εκθέσεις και δράσεις στοχεύω στο να έρθει πιο κοντά ο θεατής με τον καλλιτέχνη και τη διαδικασία της εικαστικής δημιουργίας, η σύνδεση με το κοινό είναι πολύ σημαντική». 

Επίκουρος desert, Αλέξανδρος Μάγκος. Φωτ.: Πηνελόπη Θωμαΐδη

Το ότι τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται συνεχώς χώροι σαν τον δικό της το αποδίδει σε μια ανάγκη των καλλιτεχνών να αλλάξει ο πατροπαράδοτος τρόπος που παρουσιάζεται η τέχνη. «Η τέχνη για μένα χρειάζεται να είναι προσιτή, ορατή και προσβάσιμη, της έχει δοθεί μια ελιτίστικη ταμπέλα που είναι καιρός να ξεπεραστεί. Δεν μπορεί να εκτίθεται μόνο μέσα στα μουσεία, ούτε πρέπει να ανήκει σε λίγους. Αρκετά χρόνια τώρα η εικαστική σκηνή της Αθήνας αλλάζει και εξελίσσεται, παρά τις αντίξοες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. H ιστορία άλλωστε έχει δείξει ότι σε δύσκολους καιρούς ειδικά, η τέχνη επιστρέφει, ανθίζει και προσκαλεί τον κόσμο προς αυτή.   

Υπάρχει η άποψη ότι οι ανεξάρτητοι χώροι δεν μπορούν να έχουν ουσιαστικό αποτύπωμα στην εικαστική σκηνή. Νομίζω είναι ψέμα, όπως επίσης ότι χρειάζεσαι χρήματα για να κάνεις κάτι μεγάλο, που μοιάζει λίγο με το “η ακριβή τέχνη είναι η καλή τέχνη”. Πρόκειται για στερεοτυπικές αντιλήψεις που πιστεύω ότι όλοι οι ανεξάρτητοι χώροι προσπαθούν να καταρρίψουν». 

Θεμιστοκλέους 42, Εξάρχεια, 5oς όροφος  

Delirium Athens

Ο Banksy έχει προσκαλέσει τον Krah να πάρει μέρος στο Cans festival ενώ στη συλλογή του μουσείου V&A υπάρχουν τρία από τα limited edition prints του.  
Ο βασικός λόγος που δημιούργησα το Delirium Athens είναι γιατί δεν υπάρχει άλλος χώρος στην Ελλάδα που να αναδεικνύει αποκλειστικά την urban art, η οποία είναι μια μίξη από διάφορα εικαστικά στυλ.
 

Έχοντας εκθέσει τα έργα του σε πολλές χώρες και διαφορετικές ηπείρους, έπειτα από την εμπειρία του ως curator σε pop-up urban art εκθέσεις αλλά και σε γκαλερί του Λονδίνου, μετά από είκοσι χρόνια «αυτοεξορίας», ο The Krah επέστρεψε στην πόλη όπου μεγάλωσε. Ο Banksy έχει προσκαλέσει τον Έλληνα street artist να πάρει μέρος στο Cans festival, σε ένα εγκαταλελειμμένο υπόγειο τούνελ στον σταθμό του Γουότερλου, ενώ στη συλλογή του μουσείου V&A υπάρχουν τρία από τα limited edition prints του.  

Άνοιξε τον δικό του χώρο στον Νέο Κόσμο. «Είναι μόνο δύο στάσεις από την Ακρόπολη και από την άλλη μεριά του δρόμου είναι το Κουκάκι, μια φάνκι περιοχή με νεολαία και διάφορα καλλιτεχνικά στοιχεία. Πιστεύω ότι είναι η επόμενη περιοχή του κέντρου που θα γεμίσει με καλλιτεχνικούς χώρους, έχει μεγάλη προοπτική.  

Ο βασικός λόγος που δημιούργησα το Delirium Athens είναι γιατί δεν υπάρχει άλλος χώρος στην Ελλάδα που να αναδεικνύει αποκλειστικά την urban art, η οποία είναι μια μίξη από διάφορα εικαστικά στυλ. Ένα από τα κοινά χαρακτηριστικά του κινήματος είναι ότι προέρχεται από τις αστικές υποκουλτούρες, πολλοί από τους καλλιτέχνες έχουν σχέση με το γκράφιτι, τα κόμικς, το τατού, την punk σκηνή, το illustration, την τυπογραφία. Αυτό το κίνημα τέχνης άνθισε στα τέλη των '90s και συνεχίζει δυναμικά παγκοσμίως. 

Στο εξωτερικό το κράτος ενθαρρύνει και βοηθάει στο άνοιγμα των μικρών επιχειρήσεων, κάτι που δεν συμβαίνει εδώ.
Στην Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογοι καλλιτέχνες, ταλέντο, κόσμος που διψάει για τέχνη και θέλει τους υποστηρίξει.  
 

Στοχεύω στο να βοηθήσω τη σκηνή της urban art στην Ελλάδα και να την προωθήσω στο εξωτερικό από αυτόν τον μικρό χώρο στον Νέο Κόσμο. Για μένα, οι καινούργιες γκαλερί που ανοίγουν στην Αθήνα είναι τα λουλούδια που ξεφυτρώνουν από τις στάχτες ενός καμένου δάσους. 

Στο εξωτερικό το κράτος ενθαρρύνει και βοηθάει στο άνοιγμα των μικρών επιχειρήσεων, κάτι που δεν συμβαίνει εδώ. Παράλληλα, όμως, στην Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογοι καλλιτέχνες, ταλέντο, κόσμος που διψάει για τέχνη και θέλει τους υποστηρίξει.  

H επόμενη έκθεση του Delirium Athens θα εγκαινιαστεί στις 18 Μαρτίου. Οι καλλιτέχνες που θα πάρουν μέρος θα είναι: WD (Wild Drawing), Leonidas Giannakopoulos, SimpleG, Konstandinos Papamichalopoulos, Area87, Yiannis Kaiman, ενώ θα υπάρχουν συμμετοχές και από ξένους καλλιτέχνες.  

Ευστράτιου Πισσά 49, Νέος Κόσμος

Or.artspace

Σε δώδεκα τετραγωνικά μέτρα, με βιτρίνα στην κεντρική οδό Δημητρακοπούλου, η ανθρωπολόγος και εικαστικός επέστρεψε στη γειτονιά που γεννήθηκε.

H Ελπίδα Ρίκου εξηγεί ότι η ονομασία του χώρου της (ένας διαζευκτικός σύνδεσμος) παραπέμπει στην επιτακτική ανάγκη να βρεθούν εναλλακτικές προοπτικές για την επιβίωση μέσω της τέχνης στην Ελλάδα. «Αυτή η ανάγκη είναι προσωπική αλλά αφορά και πολλά άλλα άτομα που ασχολούνται συστηματικά και μακροπρόθεσμα με τις σύγχρονες εικαστικές τέχνες, είτε έχουν υιοθετήσει δημόσια την ταυτότητα του καλλιτέχνη είτε επιθυμούν να το κάνουν αλλά συναντούν δυσκολίες». Σε δώδεκα τετραγωνικά μέτρα, με βιτρίνα στην κεντρική οδό Δημητρακοπούλου, η ανθρωπολόγος και εικαστικός επέστρεψε στη γειτονιά όπου γεννήθηκε και απ’ όπου κατάγεται, αφού προπάππος της ήταν ο βιομήχανος Γεώργιος Κουκάκης, που έδωσε το όνομά του στη συνοικία.  

Πιο συγκεκριμένα, το or. είναι ένα εργαστήριο όπου δημιουργούνται επιτόπου, προς πώληση κυρίως, έργα κάθε είδους και μέσου. «Δεν γίνεται διάκριση μεταξύ τέχνης και τεχνικής, θεωρίας και πράξης, μεταξύ υλικού και άυλου δημιουργήματος, μεταξύ επαγγελματιών και ερασιτεχνών, καλλιτεχνών και επιμελητών, νέων και ώριμων, γνωστών και αγνώστων δημιουργών. Το or. φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν τόπο ανταλλαγών και μαθητείας για άτομα και μικρές ομάδες που ενδιαφέρονται έμπρακτα για την έρευνα στην τέχνη και στις κοινωνικές επιστήμες. Παραμένει ένας χώρος προσωπικής εργασίας αλλά είναι πάντα ανοιχτός στις συνεργασίες, αφιερωμένος στη διερεύνηση του εφικτού και του ανέφικτου στην οικονομία της σύγχρονης τέχνης», κατά τη δημιουργό του.  

Το or. ξεκίνησε το πρόγραμμά του με τρία εργαστήρια. Ένα εξ αυτών, που βασίστηκε σε ένα παιχνίδι των σουρεαλιστών, το λεγόμενο «θεσπέσιο πτώμα», κατέληξε στην ομαδική έκθεση ΘΕSPECIAL. Με αυτό το προφίλ, το or. συνδέεται αλλά και διαφοροποιείται από το «αδελφό» πρότζεκτ TWIXTlab στο Παγκράτι, που κινείται μεταξύ σύγχρονης τέχνης, κοινωνικών επιστημών και καθημερινής ζωής, και κλείνει φέτος οκτώ χρόνια λειτουργίας.  

«Έχω διαπιστώσει πολλά παράδοξα που με προβληματίζουν στον χώρο αυτό, αλλά, παρ' όλα αυτά, σήμερα, μετά από εικοσιπέντε χρόνια που η κύρια απασχόλησή μου υπήρξε η διδασκαλία στο πανεπιστήμιο, και μάλιστα σε κακές εργασιακές συνθήκες, έχω την επιθυμία να ζήσω πιο ουσιαστικά, μέσω της τέχνης. Εν τω μεταξύ, στην Ελλάδα, η στήριξη της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας από το κράτος είναι σχεδόν ανύπαρκτη –ή συμβαίνει κατά περίσταση και με πολύ συγκεκριμένους όρους–, το νομικό πλαίσιο είναι εχθρικό προς διάφορες ανεξάρτητες πρωτοβουλίες».  

Στη γειτονιά μένουν πολλοί καλλιτέχνες, έχει διάφορους χώρους τέχνης και είναι στον άξονα της Συγγρού, όπου βρίσκεται το πολύπαθο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αλλά και η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Θεώρησα, λοιπόν, τη θέση του or. συμβολικής σημασίας, κατά κάποιον τρόπο, εφόσον επιδιώκει να συμμετέχει στις εξελίξεις στη σύγχρονη τέχνη, κρατώντας την αυτονομία του.  

Η τέχνη που με αφορά είναι αυτή που ονομάζουμε σύγχρονη, εκ των πραγμάτων αλλά και από επιλογή. Με ενδιαφέρει ιδιαίτερα ο πειραματικός, ερευνητικός, κριτικός και πολιτικός χαρακτήρας πολλών σύγχρονων πρότζεκτ. Ωστόσο, σταδιακά, και μέσω των δικών μου ερευνών και καλλιτεχνικών πειραματισμών, υιοθετώ μια στάση δυσπιστίας απέναντι στον δυσπρόσιτο, ανειλικρινή και διανοουμενίστικο χαρακτήρα πολλών σύγχρονων έργων και αναζητώ ανεπιτήδευτα, πιο άμεσα, αλλά παρ' όλα αυτά ιδιαίτερα έργα (ή διαδικασίες), που μπορούν να υποσκάψουν ως έναν βαθμό τα στερεότυπα, να μας αλλάξουν λίγο τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, όχι τόσο τα μεγάλα και σπουδαία, όσο κυρίως τα μικρά, καθημερινά, που ορίζουν τη ζωή μας».  

Οποιοδήποτε άτομο ενδιαφέρεται να δημιουργήσει σε συνεργασία με άλλους, με βάση κάποια θεματική, μπορεί να συμμετέχει στα εργαστήρια όταν προτείνονται, αλλά και να έρθει από μόνο του σε επικοινωνία με το or. για να συζητήσει δικά του έργα ή πρότζεκτ και βέβαια να επισκεφτεί τις εκθέσεις, όταν διοργανώνονται, να συνομιλήσει με τους δημιουργούς. Στο or. εκτίθεται και πωλείται, χωρίς διάκριση, ζωγραφική, φωτογραφία, βίντεο, ήχος, κείμενο, κατασκευές, περφόρμανς, κάρτες, κούπες, μπλούζες, κοσμήματα και άλλα διάφορα, δηλαδή ό,τι έχει παραχθεί από όσα άτομα συμμετέχουν στο εκάστοτε εργαστήριο που καταλήγει σε έκθεση. «Δεν πρόκειται για γκαλερί που διατηρεί ή μεταπωλεί έργα ούτε τηρεί τους τύπους που αφορούν “λευκούς κύβους”.  

Εμφανίζονται διαρκώς νέοι ανεξάρτητοι χώροι τέχνης στην Αθήνα σήμερα. Νομίζω ότι αυτό οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων, που χρειάζονται ίσως και ιδιαίτερη μελέτη, τουλάχιστον από τη σκοπιά των κοινωνικών επιστημών. Προσωπικά, το κατανοώ ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης της εγχώριας σκηνής της σύγχρονης τέχνης την εποχή της κρίσης, που αποτέλεσε αφορμή για να έρθει η documenta 14 στην Αθήνα και μαζί της να μετακομίσουν εδώ αρκετοί νέοι καλλιτέχνες, να δημιουργηθούν δικτυώσεις που συνδέουν άτομα και θεσμούς εντός και εκτός Ελλάδας. Παράλληλα λείπει ένα οργανωμένο, δημόσιο πλαίσιο στήριξης αυτής της καλλιτεχνικής παραγωγής. Έτσι, το να ανοίξει κανείς έναν χώρο τέχνης εμφανίζεται ως ο κατεξοχήν τρόπος να δείξουν τη δουλειά τους νέοι καλλιτέχνες και επιμελητές, όπως συνηθίζεται και εκτός Ελλάδας, ώστε να διαμορφώσουν  ένα “ανταγωνιστικό” βιογραφικό στον ελληνικό, αλλά και διεθνή χώρο της τέχνης. 

Οι δυσκολίες είναι πολλές και πιθανώς η μεγαλύτερη είναι ότι χρειάζεται ψυχική αντοχή ο διαρκής πειραματισμός στο όριο ή εντέλει στο περιθώριο του σύγχρονου κόσμου της τέχνης. Ακριβώς όμως αυτός ο πειραματισμός είναι που επιτρέπει στιγμές έκπληξης και ενθουσιασμού, όταν η τέχνη και η ζωή μοιάζουν για λίγο να ταυτίζονται. Η συνέχεια θα δείξει κατά πόσο είναι βιώσιμο ένα τέτοιο εγχείρημα».  

Δημητρακοπούλου 89, Κουκάκι, 2114156697