ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ιδιαίτερα επιτυχημένη έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης «Αστυγραφία», ένα «ταξίδι» στη μεταπολεμική Αθήνα και τη διαμόρφωσή της κατά τις δεκαετίες 1950-1970 μέσα από το βλέμμα ζωγράφων και άλλων εικαστικών δημιουργών σε αντιπαράθεση με κλασικές ταινίες της ίδιας περιόδου, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει ένα μεγάλο κινηματογραφικό αφιέρωμα με τίτλο «Αστυγραφίες στην οθόνη».
Το πρόγραμμα που έχει καταρτιστεί σε συνεργασία με την Πινακοθήκη περιλαμβάνει 24 ταινίες, μεγάλου και μικρού μήκους, μυθοπλασίας αλλά και ντοκιμαντέρ, ελληνικές και ξένες, όπου πρωταγωνιστεί η πόλη αλλά και αναγνωρίσιμοι τύποι της ανθρωπογεωγραφίας και της κοινωνικής διαστρωμάτωσης.
Η κεντρική σύλληψη της έκθεσης που επιμελήθηκε η διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ Συραγώ Τσιάρα επικεντρώνεται στην εμπειρία της διαβίωσης στη μεγάλη πόλη, ενώ παράλληλα εξετάζει την εσωτερική μετανάστευση που εκτινάχθηκε αμέσως μετά τον πόλεμο, την ακραία ανοικοδόμηση και εν τέλει την αστικοποίηση της Αθήνας.
Το πρόγραμμα που έχει καταρτιστεί σε συνεργασία με την Πινακοθήκη περιλαμβάνει 24 ταινίες, μεγάλου και μικρού μήκους, μυθοπλασίας αλλά και ντοκιμαντέρ, ελληνικές και ξένες, όπου πρωταγωνιστεί η πόλη αλλά και αναγνωρίσιμοι τύποι της ανθρωπογεωγραφίας και της κοινωνικής διαστρωμάτωσης.
Η Ταινιοθήκη σχεδίασε ένα πρόγραμμα που συμπληρώνει την έκθεση της Πινακοθήκης με εμβληματικές ταινίες του ελληνικού καλλιτεχνικού κυρίως κινηματογράφου, αποσπάσματα των οποίων παρουσιάζονται στην έκθεση, μαζί με κάποιες ξένες επίσης μυθοπλασίας, αλλά και ντοκιμαντέρ, ακόμα και πρόσφατης παραγωγής.
Τις προβολές θα προλογίζουν εκλεκτοί προσκεκλημένοι, ενώ θα διοργανωθεί και συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με θέμα την αναπαράσταση του αστικού βιώματος μέσα από τα μάτια σημαντικών αρχιτεκτόνων και δημιουργών. Συμπληρωματικά, τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ θα δώσουν δύο συναυλίες στις οποίες θα ερμηνεύσουν δημοφιλείς μουσικές από τον κινηματογράφο.
Οι ελληνικές ταινίες του αφιερώματος σκιαγραφούν το αστικό τοπίο της Αθήνας των δεκαετιών ’50 και ’60. Αγαπημένες ταινίες του κινηματογραφόφιλου κοινού, οι οποίες καταγράφουν και αποκαλύπτουν τις μικρότερες και μεγαλύτερες αλλαγές που συντελέστηκαν όλο εκείνο το διάστημα, μετασχηματίζοντας το κέντρο της Αθήνας, διαμορφώνοντας μια νέα εκδοχή της γραφικής μικρής πρωτεύουσας των αρχών του 20ού αι. και διαμορφώνοντας τις νέες συνοικίες που γιγάντωσαν το μεγάλο χάσμα μεταξύ των φτωχών στρωμάτων και της τάξης των νεόπλουτων.
Αναπόδραστα θίγεται το μεγάλο ζήτημα της άναρχης αστικής ανάπτυξης, η οποία ωστόσο πρόσφερε εργασία σε όλους τους «αποκλεισμένους» του εμφυλίου πολέμου και ευρύτερα στις λαϊκές τάξεις που συγκεντρώθηκαν στην πρωτεύουσα μετά την ολέθρια για την Ελλάδα δεκαετία του ’40.
Οι ταινίες, που έχουν επιλεγεί από τη διευθύντρια της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού και θα προβληθούν στις 11 με 17 Απριλίου, είναι οι εξής: «Ο δράκος» (1956) του Νίκου Κούνδουρου, η ταινία που άλλαξε τη ρότα του ελληνικού κινηματογράφου, το «νεορεαλιστικό» «Πικρό ψωμί» (1951) του Γρηγόρη Γρηγορίου, το πρωτοποριακό για την εποχή «Πρόσωπο με πρόσωπο» (1966) του Ροβήρου Μανθούλη, ο απολαυστικός «Θησαυρός του μακαρίτη» (1959) του Νίκου Τσιφόρου με τον Βασίλη Αυλωνίτη και τη Γεωργία Βασιλειάδου, αλλά και ο συγκλονιστικός «Ιωάννης ο Βίαιος» (1972) της Τώνιας Μαρκετάκη, η ταινία του καλοκαιρινού ερωτισμού της Αθήνας των ’80s «Οι απέναντι» (1981) του Γιώργου Πανουσόπουλου, η τολμηρή για την κοινωνική της καταγγελία «Ανοιχτή επιστολή» (1968) του Γιώργου Σταμπουλόπουλου, το ανατρεπτικό «Ναι μεν, αλλά…» (1972) του Παύλου Τάσιου, το «γκονταρικό» «Τα χρώματα της ίριδος» (1974) του Νίκου Παναγιωτόπουλου, και μια σειρά εξαιρετικών ταινιών χαρακτηριστικών της ζωής στις διεθνείς μητροπόλεις όπως «Τα χέρια πάνω από την πόλη» (1963) του Φραντσέσκο Ρόσι με θέμα τη διαφθορά στον κατασκευαστικό τομέα στη Νάπολη, «2 ή 3 πράγματα που ξέρω γι' αυτήν» (1967) του Ζαν Λικ Γκοντάρ για το Παρίσι του ’60, «Ο τελευταίος μαύρος άντρας στο Σαν Φρανσίσκο» (2019) του Τζο Τάλμποτ για το πρόβλημα της αστικής ανάπτυξης στο Σαν Φρανσίσκο και το «Υπό κατασκευή» (2001) του Χοσέ Λουίς Γκερίν σχετικά με το gentrification της Βαρκελώνης. Ο Γκερίν θα παραβρεθεί στην προβολή για να προλογίσει την ταινία του, δίνοντας και το σήμα για την έναρξη του αφιερώματος.
Θα προβληθούν επίσης οι μικρού μήκους ταινίες «Εκπομπή» (1968, Θ. Αγγελόπουλος), «Τζίμης ο τίγρης» (1966, Π. Βούλγαρης), Η ρόδα (1964, Θ. Αδαμόπουλος), «Ακρόπολις» (2001, Εύα Στεφανή), «Από μπουζούκια σε μπουζούκια» (1962, Π. Κουτρουμπούσης) και «Αθήνα, αγάπη μου» (2022, Δ. Κεχρής), όπως και τα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους «Χτίστες, νοικοκυρές και η οικοδόμηση της σύγχρονης Αθήνας» (2021, Τ. Λάγγης, Γ. Γαϊτανίδης), «ΚΟΝΤΡΑΜΠΑΝΤΟ – Αναζητώντας τη Μέλπω» (2023, Β. Σκούρα), «Για πέντε διαμερίσματα και ένα μαγαζί» (2004, Γ. Σκοπετέας) και «Sinfonietta-πόλης, συνομιλία με τον Dziga Vertov» (2024, Δ. Θεοδωρόπουλος).
Εκτός του σημαντικού Ισπανού δημιουργού Χοσέ Λουίς Γκερίν, την έναρξη του αφιερώματος θα χαιρετίσουν η Συραγώ Τσιάρα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου και η Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος του Δ.Σ. της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Οι δύο συναυλίες της Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ θα πραγματοποιηθούν την Τρίτη 16 Απριλίου, στις 5 μ.μ. σε κοινό πρόγραμμα με την προβολή της ταινίας «Ο δράκος» του Νίκου Κούνδουρου (είσοδος μόνο με προσκλήσεις από τους μουσικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς της ΕΡΤ – Δεύτερο Πρόγραμμα, Τρίτο Πρόγραμμα και Kosmos) και στις 8 μ.μ., πριν από την προβολή της ταινίας «Πρόσωπο με πρόσωπο» του Ροβήρου Μανθούλη (με ενιαίο εισιτήριο 7 ευρώ για το κοινό πρόγραμμα της συναυλίας και της ταινίας). Το Σάββατο 13 Απριλίου στις 12 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα τον κινηματογράφο και την πόλη, με τίτλο «Αστυγραφίες στην οθόνη».
Το κινηματογραφικό αφιέρωμα με τίτλο «Αστυγραφίες στην οθόνη» θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 11 και 17 Απριλίου.
Περισσότερες πληροφορίες και αναλυτικό πρόγραμμα εδώ.