Τι κάνει ένας φαρμακοποιός στην Αϊτή; Πώς πήρε την απόφαση να μην ακολουθήσει την πεπατημένη με βάση τις σπουδές του αλλά να ξεκινήσει αποστολές με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα; Ποιο είναι ένα τυπικό 24ωρό του στην αποστολή; Mετά από έξι μήνες, o Χρήστος Κουνινιώτης μόλις επέστρεψε από τη δεύτερη αποστολή του στην Αϊτή και περιγράφει την εμπειρία του από μια κατεστραμμένη από τους σεισμούς χώρα που του λείπει ήδη.
«Είναι πολλοί οι λόγοι που με ωθούν να φεύγω σε αποστολές με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Πρώτα απ' όλα είναι το αίσθημα κοινωνικής προσφοράς. Νιώθω πραγματικά ότι χρησιμοποιώ τις γνώσεις μου για έναν ανώτερο σκοπό, ανακουφίζω τον πόνο των συνανθρώπων μας και αυτό είναι δώρο ανεκτίμητο. Έπειτα, μεγάλο κίνητρο για μένα είναι το πολυπολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο δουλεύουμε. Ξένο και ντόπιο προσωπικό με τόσο διαφορετικά ήθη και παραδόσεις συνεργάζεται. Κι αυτό δεν είναι εύκολο. Αποτελεί όμως μια πρόκληση για μένα, μέσα από την οποία μαθαίνω τον κόσμο και κατ’ επέκταση τον εαυτό μου. Επίσης, η ίδια η φύση της δουλειάς μου σε πιο ακραίες συνθήκες και με πολύπλευρες δυσκολίες με συναρπάζει.
Η ειδικότητα του φαρμακοποιού αποκτά ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Στην Αϊτή η μητρική θνησιμότητα είναι πολύ αυξημένη και με το πρόγραμμά μας επεμβαίνουμε δραστικά στο νότιο τμήμα της χώρας, προστατεύοντας την υγεία μητέρας και παιδιού. Μεγάλες ποσότητες φαρμάκων και ιατροφαρμακευτικού υλικού πρέπει να φτάσουν έγκαιρα και με ασφάλεια στην περιοχή, διατηρώντας πάντα τα υψηλά χαρακτηριστικά ποιότητας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Ο ανεφοδιασμός του νοσοκομείου μας αλλά και των κέντρων υγείας που υποστηρίζουμε με φάρμακα και εξοπλισμό δεν είναι εύκολος τόσο λόγω των κακών οδικών δικτύων όσο και λόγω της αυξανόμενης ανασφάλειας και των συμμοριών που δρουν στη χώρα.
Στην Αϊτή η μητρική θνησιμότητα είναι πολύ αυξημένη και με το πρόγραμμά μας επεμβαίνουμε δραστικά στο νότιο τμήμα της χώρας, προστατεύοντας την υγεία μητέρας και παιδιού. Μεγάλες ποσότητες φαρμάκων και ιατροφαρμακευτικού υλικού πρέπει να φτάσουν έγκαιρα και με ασφάλεια στην περιοχή, διατηρώντας πάντα τα υψηλά χαρακτηριστικά ποιότητας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Ως φαρμακοποιός ήμουν υπεύθυνος για τον έγκαιρο εφοδιασμό των δομών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ενώ σε περίπτωση ελλείψεων, σε συνεργασία με τους γιατρούς της οργάνωσης, πρότεινα εναλλακτικές θεραπείες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν με βάση τα αποθέματα φαρμάκων που διαθέταμε.
Μια βαθιά ταλαιπωρημένη χώρα
14 Αυγούστου 2021: Ένας ακόμη φονικός σεισμός 7,2 Ρίχτερ χτυπάει την πάμφτωχη Αϊτή. Κτίρια γκρεμισμένα ή ακατάλληλα για χρήση μένουν μέχρι και σήμερα να θυμίζουν στους κατοίκους την καταστροφή. Ο σεισμός έγινε πρωινή ώρα και ευτυχώς δεν θρηνήσαμε πάρα πολλά θύματα, καθώς οι κάτοικοι ήταν ήδη στους δρόμους για τις δουλειές τους. Ο Νότος, εκεί όπου λειτουργεί τα τελευταία πέντε χρόνια το πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που ήμουν κι εγώ, επλήγη περισσότερο, ενώ ακόμη και τώρα, πολλούς μήνες μετά τον σεισμό, οι κάτοικοι αναζητούν λύσεις στέγασης.
Η βάση μας καταστράφηκε ολοκληρωτικά και ήταν θέμα τύχης ότι δεν τραυματίστηκε κάποιος συνάδελφος, ενώ το νοσοκομείο είχε τεράστιες ρωγμές και αναγκαστήκαμε να το εγκαταλείψουμε. Παρ' όλα αυτά, δεδομένων των προβλέψεων για αυξανόμενες ανάγκες μητρικής φροντίδας, αποφασίσαμε να παραμείνουμε στη χώρα τα επόμενα πέντε χρόνια προκειμένου να βοηθήσουμε στην ανάκαμψη της περιοχής. Το νοσοκομείο μας ξαναφτιάχνεται, ενώ επιχειρούμε να αποκαταστήσουμε την επικοινωνία μας με τα απομονωμένα κέντρα υγείας προκειμένου οι γυναίκες να έχουν ασφαλείς τοκετούς ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα χωριά στο βουνό.
Ένα 24ωρό μου στην αποστολή
Καθημερινά ξυπνούσα γύρω στις έξι με εξίμισι προκειμένου να απολαύσω το πρωινό και τον καφέ μου. Μετά τον σεισμό μέναμε σε ξενοδοχείο σε διπλανή πόλη (δέκα χιλιόμετρα από το νοσοκομείο), επομένως στις επτά φεύγαμε με το αυτοκίνητο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για να πάμε στο γραφείο.
Τις ώρες της δουλειάς η παρουσία μου μοιραζόταν μεταξύ του γραφείου και του νοσοκομείου, σε επισκέψεις στα κέντρα υγείας και στην κεντρική αποθήκη των φαρμάκων μας. Τελειώνοντας τη δουλειά της ημέρας, εγώ και άλλοι δύο συνάδελφοι επιλέγαμε το τρέξιμο για να επιστρέψουμε στο ξενοδοχείο μας. Ήταν μια ευχάριστη συνήθεια που με βοηθούσε να χαλαρώνω μετά τους απαιτητικούς ρυθμούς της δουλειάς.
Στο ξενοδοχείο, καθώς δεν μπορούσαμε να κυκλοφορήσουμε πεζή μετά τη δύση του ηλίου λόγω των αυξημένων μέτρων ασφαλείας, η ζωή ήταν πιο περιορισμένη: ταινία, επιτραπέζιο, μουσική και ιστορίες που διηγούμασταν μαζί με τους συναδέλφους από τις άλλες χώρες.
Εκτός από το τρέξιμο, αυτό που με βοηθούσε να χαλαρώνω ήταν η γιόγκα, οι βόλτες το Σαββατοκύριακο στην όμορφη φύση γύρω από το ξενοδοχείο, το μαγείρεμα και ο μπαγλαμάς μου, τον οποίο είχα πάρει μαζί και μου κρατούσε συντροφιά.
Παλεύοντας με τις λαϊκές δοξασίες
Αυτό πραγματικά είναι ιδιαίτερα δύσκολο σε μια κοινωνία όπως αυτή της Αϊτής, όπου τα βουντού, τα μαραμπού και οι λαϊκές δοξασίες είναι καλά ριζωμένα. Ακόμη και το καλύτερο νοσοκομείο να στήσει η οργάνωση, οι μητέρες δεν θα έρθουν από μόνες τους. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των προαγωγών υγείας, οι οποίοι με απλά λόγια εξηγούν τα οφέλη τού να γεννάς σε ένα ασφαλές ιατρικό περιβάλλον. Πρέπει επίσης να προσεγγίσεις τους θρησκευτικούς ηγέτες στα απομονωμένα χωριά προκειμένου να έχεις καλύτερη συνεργασία μαζί τους.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, η τοπική κοινωνία σέβεται το έργο μας και όλο και περισσότερες γυναίκες έρχονται να γεννήσουν στις υποδομές μας. Προσωπικά, πιστεύω ότι ιδιαίτερα μετά τον σεισμό εκτίμησαν περισσότερο τη στάση μας καθώς είμαστε από τους λίγους φορείς υγείας που παραμένουμε στην περιοχή. Φυσικά, αποτελούμε και έναν μεγάλο εργοδότη στην περιοχή, η οποία μαστίζεται από μεγάλους δείκτες ανεργίας.
Τι κρατάω από την αποστολή
«Η Αϊτή είναι μια πολύ όμορφη χώρα με περήφανο παρελθόν και αμφίβολο μέλλον. Αυτό που θα μου μείνει είναι οι άνθρωποι, που έχουν μάθει να χαμογελούν και να είναι αλληλέγγυοι, παρά τις άπειρες δυσκολίες τους. Νιώθω ότι αυτά που κέρδισα συναισθηματικά στην αποστολή αυτή είναι περισσότερα από αυτά που πρόσφερα και είναι δύσκολο να τα αποτυπώσω με λέξεις. Σίγουρα η χώρα του "pa gwen pwoblem" (δεν υπάρχει πρόβλημα) ήδη μου λείπει».
Στο Port a Piment, όπου βρισκόταν για έξι μήνες ο Χρήστος, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εστιάζουν σε προγράμματα για τη μητέρα και τα παιδιά. Προσφέρουν υπηρεσίες σχετικά με τον προγεννητικό έλεγχο, τον οικογενειακό προγραμματισμό, τη μαιευτική φροντίδα, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σε σχέση με τη σεξουαλική και μητρική υγεία.