Η 10Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας και είναι μία ημέρα που έρχεται να μας θυμίσει τη σημασία που έχει η ψυχική υγεία τόσο για κάθε άτομο, όσο και για ολόκληρη την κοινωνία. Ο εορτασμός του 2020 έλαβε χώρα σε μία πολύ ιδιαίτερη συνθήκη. Η καθημερινότητα μας έχει αλλάξει σημαντικά ως συνέπεια της πανδημίας Covid-19. Οι επιπτώσεις της πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης μεταφέρθηκαν ραγδαία στην κοινωνία και στην οικονομία και οι ταχείες εξελίξεις επηρεάζουν ακόμα περισσότερο τις ζωές και τις ψυχές πολλών συνανθρώπων μας. Για τους λόγους αυτούς η επένδυση σε προγράμματα ψυχικής υγείας είναι πλέον πιο σημαντική από ποτέ και το μήνυμα του φετινού εορτασμού ιδιαίτερα επίκαιρο: «Move for mental health: let's invest» που σημαίνει «Ας επενδύσουμε στην ψυχική υγεία».
Οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (ΚοιΣΠΕ) είναι αφενός μονάδες ψυχικής υγείας του υπουργείου Υγείας που δημιουργούν θέσεις εργασίας για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, αφετέρου κοινωνικές επιχειρήσεις που συμβάλουν στην κοινωνική ένταξη αυτών των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.
Η διττή αυτή υπόσταση των Κοινωνικών Συνεταιρισμών δημιουργεί κοινωνική υπεραξία και μία αρκετά αποδοτική επένδυση για την ψυχική υγεία. Μέσω αυτής της επένδυσης, κάθε ευρώ που επενδύεται στους ΚοιΣΠΕ επιστρέφει ένα ευρώ και ίσως περισσότερο στο σύστημα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας από την οικονομία που κάνει από μη γενόμενες νοσηλείες σε ψυχιατρικές κλινικές κ.ά. Αντί για ασθενείς που χρήζουν νοσηλείας σε ψυχιατρικά τμήματα, έχουμε ικανούς εργαζόμενους που παράγουν εισόδημα, καταβάλλουν εισφορές στο κράτος, κυρίως όμως αποδεικνύουν ότι η ψυχική πάθηση δεν είναι εμπόδιο για να εργαστούν.
Οι ΚοιΣΠΕ τοποθετούν το θέμα της εργασίας στην ουσιαστική του διάσταση. Η εργασία είναι δικαίωμα και όχι μόνο θεραπεία.
Περαιτέρω, οι ΚοιΣΠΕ τοποθετούν το θέμα της εργασίας στην ουσιαστική του διάσταση. Η εργασία είναι δικαίωμα και όχι μόνο θεραπεία. Καταγράφουν και κατοχυρώνουν αυτοί οι Κοινωνικού Συνεταιρισμοί, τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών ως κοινωνικών υποκειμένων με θετικό τρόπο. Αποτελούν επίσης μια πρόταση πολιτισμού, αφού μια κοινωνία χαρακτηρίζεται από τη μεταχείριση που επιφυλάσσει στους πιο αδύναμους πολίτες της, οι οποίοι λόγω κοινωνικής θέσης ή ελλειμματικότητας αδυνατούν να ενσωματωθούν αυτόνομα στον κοινωνικό ιστό και να επιτελέσουν τον κοινωνικό τους ρόλο.
Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι ΚοιΣΠΕ είναι υπηρεσίες καθαριότητας κτηρίων, διαχείρισης περιβάλλοντος και πρασίνου, υπηρεσίες μαζικής εστίασης, σχολικά γεύματα, υπηρεσίες στάθμευσης και καθαρισμού αυτοκινήτων κ.ά. Παράλληλα ορισμένοι συνεταιρισμοί παράγουν προϊόντα όπως μέλι, οπωροκηπευτικά, κουμ κουάτ και άλλα προϊόντα (βιολογικά και ελεγχόμενης φυτικής παραγωγής), ελαιόλαδο, κρασί σαπούνι. Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν τριάντα ΚοιΣΠΕ, που από το 2012 έχουν συστήσει την Πανελλήνια Ομοσπονδία ΚοιΣΠΕ, η οποία συστηματικά προωθεί τον θεσμό της Κοινωνικής & Αλληλέγγυας Επιχειρηματικότητας στη χώρα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στη δύσκολη συγκυρία της πανδημίας Covid-19, οι ΚοιΣΠΕ απειλούνται με απώλεια θέσεων που έχουν δημιουργηθεί και αντέξει τα τελευταία 20 έτη. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα οι εργαζόμενοι των ΚοιΣΠΕ, ιδίως στον τομέα της καθαριότητας και της εστίασης, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης τόσο για την αναχαίτιση της επιδημίας όσο και την υποστήριξη του δικαιώματος για αξιοπρεπή εργασία. Ας ευχηθούμε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, η επένδυση για την Ψυχική Υγεία να είναι διαρκής και αυξανόμενη για την ευημερία των πολιτών και για την ισορροπία της κοινωνίας.
Κουπίδης Σωτήριος
Ιατρός Εργασίας, MD, MSc,PhD
Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας ΚοιΣΠΕ
ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2020)
Στο πέρασμα των είκοσι τελευταίων χρόνων, με τη συνεχή υποστήριξη της Ελληνικής Πολιτείας, μέσω του υπουργείου Υγείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ΚοιΣΠΕ πήραν σάρκα και οστά. Το ιδιαίτερο αυτό κοινωνικό συνεταιριστικό κίνημα έχει τα εξής ποσοτικά χαρακτηριστικά:
• 30 ΚοιΣΠΕ σε όλη την επικράτεια και 3 πρωτοβουλίες σύστασης νέων.
• 3.300 οργανωμένοι συνεταιριστές, εκ των οποίων οι 1.300 είναι άτομα με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
• 1.000 εργαζόμενοι με μερική ή πλήρη απασχόληση εκ των οποίων οι 520 είναι άτομα με ψυχικές διαταραχές.
• Πάνω από 7.500.000 ευρώ ο εκτιμώμενος κύκλος εργασιών του έτους 2019.
Περισσότερα στο www.pokoispe.gr