ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΕΙΣ το κρέας από τη διατροφή σου, αλλά ακόμα «δεν είσαι πολύ σίγουρος». Κι αν τελικά το κάνεις, τι είσαι; Vegeterian ή vegan; Ακόμα μπερδεύεις τους όρους. Ξέρεις ότι δεν είναι το ίδιο, αλλά δεν μπορείς να καταλάβεις ακριβώς τη διαφορά. Η αλήθεια είναι ότι ένα πολύ συχνό λάθος που κάνουμε σχεδόν όλοι είναι ότι πιστεύουμε πως βιγκανισμός (δηλαδή, αυστηρή ή ολική χορτοφαγία) σημαίνει να μην τρως τίποτε άλλο εκτός από λαχανικά, φρούτα και όσπρια.
Κι όμως, η αλήθεια είναι πως από καρυκεύματα μέχρι κέικ και από γλυκά μέχρι πίτσες, όλα τα αγαπημένα μας φαγητά μπορούν να γίνουν vegan. Το μόνο που χρειάζεται είναι plant-based υλικά: λαχανικά, φρούτα, όσπρια, σπόροι, δημητριακά και σιτηρά, αλλά και ξηροί καρποί που σε διάφορους συνδυασμούς και με ευφάνταστες παραλλαγές μπορούν να δημιουργήσουν μοναδικά πιάτα.
«Βιγκανισμός είναι ένας τρόπος ζωής που στοχεύει στο να αποκλείσει, στο μέτρο του δυνατού και εφικτού, όλες τις μορφές εκμετάλλευσης αλλά και βίας απέναντι στα ζώα για την παραγωγή τροφίμων, ειδών ένδυσης, αλλά και για κάθε άλλο σκοπό».
Πάμε, όμως, να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώντας από το ότι η χορτοφαγία δεν είναι ένα πράγμα. Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τύποι. Vegan είναι αυτός που δεν καταναλώνει τίποτα ζωικό, ήτοι δεν τρώει κόκκινο κρέας, ψάρι ή πουλερικά, αυγά, γαλακτοκομικά, μέλι, ζελέ και γενικά οτιδήποτε έχει ζωική προέλευση. Και αυτή είναι η πιο μεγάλη διαφορά με τον vegetarian, που ενώ δεν τρώει καθόλου κρέας, μπορεί να έχει στη διατροφή του γαλακτοκομικά ή ακόμα και αυγά.
Ο pescatarian περιορίζει τη διατροφή του σε ψάρι και θαλασσινά, ο pollotarian τρώει μόνο πουλερικά και όχι κόκκινο κρέας, ψάρι ή θαλασσινά, ενώ, τέλος, flexitarian είναι εκείνος που ουσιαστικά επιχειρεί τη μετάβαση στον βιγκανισμό, μειώνοντας σταδιακά το κρέας και προσπαθώντας να αποκτήσει μια αμιγώς plant-based διατροφή.
Οι λόγοι για τους οποίους κάποιος μπορεί να επιλέξει να γίνει vegan ποικίλλουν, όπως και οι επιμέρους κατηγορίες της χορτοφαγίας: κάποιοι το κάνουν από απλή περιέργεια, άλλοι επειδή πιστεύουν (εσφαλμένα) πως με αυτόν τον τρόπο θα χάσουν βάρος και πολλοί απλώς για να ακολουθήσουν το trend της εποχής. Ωστόσο, όσοι αποφασίζουν να δουν σοβαρά τη συγκεκριμένη φιλοσοφία, το κάνουν για άλλους, βαθύτερους λόγους.
Άλλωστε, με βάση τον επίσημο ορισμό, όπως τον δίνει η αγγλική Vegan Society, «βιγκανισμός είναι ένας τρόπος ζωής που στοχεύει στο να αποκλείσει, στο μέτρο του δυνατού και εφικτού, όλες τις μορφές εκμετάλλευσης αλλά και βίας απέναντι στα ζώα για την παραγωγή τροφίμων, ειδών ένδυσης, αλλά και για κάθε άλλο σκοπό». Η στροφή σε έναν πιο πράσινο τρόπο ζωής είναι άλλος ένας σημαντικός λόγος, αφού η vegan διατροφή είναι ευεργετική και για το περιβάλλον, καθώς η παραγωγή φυτικών τροφών απαιτεί λιγότερο νερό και έχει χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από ό,τι η κτηνοτροφία.
Φυσικά, ας μην παραγνωρίζουμε τα οφέλη για την υγεία, που, σύμφωνα με μελέτες, είναι πολλά και αποδεδειγμένα. Οι vegans παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης στο αίμα σε σύγκριση με όσους ακολουθούν διατροφή με ζωικά προϊόντα. Επιπλέον, η πρόσληψη φυτικών ινών και θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες και μέταλλα, είναι αυξημένη, ενώ η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών είναι σημαντικά περιορισμένη. Μοναδική προϋπόθεση η διατροφή να είναι πολύ καλά δομημένη, προκειμένου να εξασφαλίζει επαρκή ποσότητα ενέργειας, πρωτεΐνης και μικροθρεπτικών συστατικών για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.
Σε κάθε περίπτωση, να ξεκαθαρίσουμε πως το να γίνεις vegan δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα τρως πιο υγιεινά. Εκεί έξω υπάρχει πλέον αρκετό junk food με την ετικέτα «vegan», οπότε καλό είναι αυτά τα προϊόντα να τα απολαμβάνει κανείς με μέτρο. Μια σωστή vegan διατροφή πρέπει να είναι πλούσια σε ποικιλία τροφών και να περιλαμβάνει όλα τα είδη φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών, δημητριακών, σπόρων, οσπρίων. Βέβαια, ειδικά σήμερα, που υπάρχει τεράστια ποικιλία προϊόντων σχετικών με τον βιγκανισμό, το να υιοθετήσεις ένα vegan lifestyle είναι μακράν πιο εύκολο. Από το 1944, όταν ο βιγκανισμός έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του, μέχρι σήμερα, που έχει αποκτήσει μέχρι και Παγκόσμια Ημέρα, την 1η Νοεμβρίου, πολλά έχουν αλλάξει.
Οι άνθρωποι που υιοθετούν αυτό τον τρόπο ζωής αυξάνονται με όλο και πιο γοργούς ρυθμούς, ενώ παράλληλα εταιρείες κάθε είδους δημιουργούν vegan προϊόντα για να αντικαταστήσουν την παραδοσιακή χρήση ζωικών σε κάθε τομέα. Έτσι σήμερα βρίσκουμε από vegan καθαριστικά, καλλυντικά και παπούτσια μέχρι υποκατάστατα κρέατος, γαλακτοκομικών και αυγών – δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα που να μην υπάρχει και στη vegan εκδοχή του!