Η ηπατίτιδα C είναι µια σοβαρή ασθένεια που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας C (HCV), ο οποίος, όταν εισέλθει στον οργανισμό, προσβάλλει κυρίως το συκώτι (ήπαρ), όπου συνήθως παραμένει για χρόνια. Έτσι, προκαλεί χρόνια ηπατίτιδα, δηλαδή χρόνιο ερεθισμό και διαρκή καταστροφή του συκωτιού, που μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση. Τότε μπορεί να εμφανιστεί υγρό στην κοιλιά (ασκίτης), αιμορραγία από φλέβες του οισοφάγου (κιρσορραγία), εγκεφαλοπάθεια ή ίκτερος. Επιπλέον, οι ασθενείς µε κίρρωση έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του ήπατος και επιπλοκές, όπως η νεφρική ανεπάρκεια και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Στη χώρα µας υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα C και περισσότεροι από 75.000 δεν γνωρίζουν ότι νοσούν, καθώς στατιστικά εκτιμάται ότι 4 στους 5, δηλαδή ποσοστό 80%, όσων πάσχουν από ηπατίτιδα C δεν το γνωρίζουν.
Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι πρόκειται για µια ύπουλη, «αθόρυβη» νόσο, αφού για πολλά χρόνια δεν παρουσιάζει συμπτώματα ακόμη και σε ασθενείς που έχουν φτάσει στο στάδιο της κίρρωσης. Ένας επιπλέον παράγοντας που συμβάλλει στην υπο-διάγνωση της νόσου είναι η άγνοια των τρόπων μετάδοσης, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να πιστεύουν ότι δεν έχουν εκτεθεί στον ιό, ενώ συμβαίνει το αντίθετο.
Ποιοι είναι οι τρόποι μετάδοσης
Ο ιός της ηπατίτιδας C µεταδίδεται κυρίως µε την έκθεση σε µολυσµένο αίµα και συνήθως µέσω της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, που είναι και ο συχνότερος τρόπος µετάδοσης, ή της μετάγγισης αίµατος ή παραγώγων του ή μεταμόσχευσης οργάνου, πριν από το 1992.
Έως το 1992 το αίµα και τα παράγωγά του δεν ελέγχονταν για ηπατίτιδα C, αφού δεν γνωρίζαμε για τον ιό. Μετά το 1992 ελέγχονται και είναι ασφαλή. Συνεπώς, ενδέχεται να έχουν μολυνθεί τα άτομα που έχουν μεταγγιστεί με αίμα πριν από το 1992 λόγω ατυχήματος, χειρουργικής επέμβασης ή νόσου, όπως η μεσογειακή αναιμία.
Επίσης, ο ιός HCV μπορεί να μεταδοθεί μέσω κοινής χρήσης βελονών-συρίγγων ή προσωπικών αντικειµένων που µπορεί να έλθουν σε επαφή µε το αίµα (οδοντόβουρτσες, ξυραφάκια, νυχοκόπτες, σύνεργα µέτρησης της γλυκόζης του αίµατος). Σε ό,τι αφορά τις αισθητικές παρεμβάσεις, όπως το τατουάζ ή το piercing, ο κίνδυνος μετάδοσης της λοίμωξης είναι πολύ µικρός, εάν βέβαια τηρούνται οι βασικοί κανόνες αποστείρωσης και υγιεινής των χρησιμοποιούμενων εργαλείων. Η ηπατίτιδα C μπορεί να μεταδοθεί μέσω σεξουαλικής επαφής και από τη μητέρα (που νοσεί) στο μωρό κατά τον τοκετό, όπου ο κίνδυνος μετάδοσης είναι πολύ μικρός (2-5%).
Τέλος, ελλοχεύει ο κίνδυνος µετάδοσης του ιού HCV στις µονάδες αιμοκάθαρσης, στους ασθενείς, παρότι τα περιστατικά έχουν ελαττωθεί σηµαντικά λόγω της βελτίωσης των νοσηλευτικών πρακτικών. Ωστόσο, σ' ένα ποσοστό που αγγίζει το 40% των ασθενών με ηπατίτιδα C, η αιτία της μόλυνσης δεν ταυτοποιείται τελικά με κάποιον από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου. Πάντως, ο ιός της ηπατίτιδας C δεν μεταδίδεται από τουαλέτες, πιάτα, ποτήρια, σκεύη κουζίνας ή γενικότερα με την κοινωνική επαφή, όπως η αγκαλιά, το φιλί και η χειραψία.
Ποιοι πρέπει να εξεταστούν για ηπατίτιδα C
Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ηπατίτιδα C, συστήνεται να εξεταστούν όλα τα άτομα του γενικού πληθυσμού της χώρας μας που έχουν γεννηθεί μεταξύ 1945 και 1980. Δείτε περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο www.kanoumethoryvo.gr.
Επιπλέον, με βάση τους τρόπους μετάδοσης, θα πρέπει να ελεγχθούν οι ομάδες υψηλού κινδύνου, στις οποίες ανήκουν όλα τα άτομα που έχουν αύξηση των ηπατικών ενζύμων (τρανσαμινασών), οι πρώην και ενεργοί χρήστες ναρκωτικών, όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του ή μεταμόσχευση οργάνου πριν από το 1992, όσοι έχουν υποβληθεί ή υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, όσοι έχουν εκτεθεί σε δυνητικά μολυσμένα ιατρικά ή παραϊατρικά εργαλεία, οι ερωτικοί σύντροφοι των ατόμων με ηπατίτιδα C, τα άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους και τα παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρες προσβεβλημένες με ηπατίτιδα C.
Πού θα απευθυνθείτε για τις απαιτούμενες εξετάσεις
Μπορείτε να μάθετε εύκολα και γρήγορα αν έχετε εκτεθεί στον ιό, είτε έχετε γεννηθεί μεταξύ 1945 και 1980 είτε ανήκετε στις παραπάνω ομάδες κινδύνου. Η διαδικασία είναι απλή και ανώδυνη. Απαιτείται μια εξέταση αίµατος με έλεγχο για αντισώματα έναντι του ιού της ηπατίτιδας C. Η εξέταση μπορεί να γίνει µέσω του ασφαλιστικού φορέα σχεδόν σε όλα τα µικροβιολογικά εργαστήρια, στα συµβεβληµένα ιατρεία του ΕΟΠΥΥ ή στα µικροβιολογικά εργαστήρια των δηµόσιων νοσοκοµείων.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία της ηπατίτιδας C μπορείτε να λάβετε δωρεάν, χωρίς ραντεβού, στα δηµόσια ηπατολογικά ιατρεία, για τα οποία μπορείτε να ενημερωθείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.kanoumethoryvo.gr/medical-centers, στην ιστοσελίδα helpa-prometheus.gr και στο τηλέφωνο 211 0122102.
Τελευταίες εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση
Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι και αισιόδοξοι για την έκβαση των ασθενών με ηπατίτιδα C, καθώς το 2014 αποτέλεσε ορόσημο για τη θεραπεία µε την κυκλοφορία νέων φαρµάκων, τα οποία είναι άκρως ασφαλή και αποτελεσματικά. Τα φάρµακα αυτά είναι δισκία που λαµβάνονται από το στόµα για μικρό χρονικό διάστημα, 2-3 μήνες, προσφέροντας πιθανότητες πλήρους ίασης σε ποσοστό άνω του 95% των ασθενών. Σημαντικό, επίσης, είναι ότι τα νέα αυτά φάρμακα δίνονται δωρεάν και μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά όλοι οι ασθενείς με ηπατίτιδα C.
Info
O Ευάγγελος Χολόγκιτας είναι αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας στο ΓΝΑ «Λαϊκό» και γενικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος.