ADVERTORIAL
ΜETA AΠΟ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ μάχης με τον ιό HIV, οι νέες θεραπείες τον καθιστούν μη ανιχνεύσιμο, ωστόσο δεν έχει βρεθεί ακόμα αποτελεσματική θεραπεία για το βαρύ στίγμα που κουβαλούν οι ασθενείς. Πέντε διακεκριμένοι επιστήμονες που συμμετείχαν τον περασμένο Μάιο στο 1o Διεπιστημονικό Συνέδριο με τίτλο «τα Σύνορα της Σεξουαλικότητας» εξηγούν τι σημαίνει να ζεις με αυτό το στίγμα, που αποδεικνύεται πολύ πιο ανθεκτικό από την ίδια τη νόσο.
Αντώνης Πούλιος
Κλινικός ψυχολόγος - ψυχαναλυτής, διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ, επιστημονικός υπεύθυνος κοινοτικών προγραμμάτων Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», μέλος της επιστημονικής και της εκπαιδευτικής επιτροπής του Orlando LGBT+ «Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα»
«Υπάρχουν ομάδες και κοινότητες ανθρώπων που νοσούν από το στίγμα του HIV πριν καν εκτεθούν σε αυτόν, εξαιτίας των αναπαραστάσεων και των προκαταλήψεων που σχετίζονται με τις λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου. Ο HIV αποτελεί στο κοινωνικό φαντασιακό το όριο που χωρίζει τις αποδεκτές από τις περιθωριακές για την κυρίαρχη κανονιστική κουλτούρα απολαύσεις, όπως αυτές που υποτίθενται για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, τα άτομα που κάνουν χρήση ουσιών ή/και που εργάζονται στο σεξ. Οι δε άνθρωποι που ζουν με τον HIV στιγματίζονται από μια ηθικολογία, σύμφωνα την οποία η μετάδοση οφείλεται στο ότι ανήκουν σε ομάδες εκτός της κανονιστικής κοινωνικής νόρμας, είναι ανεύθυνοι ή “μη-κανονικά” λάγνοι, συνεπώς έως και επικίνδυνοι για το κοινωνικό σύνολο. Το στίγμα του HIV σχετίζεται, έτσι, με την ανάγκη μιας κοινωνίας να καθορίσει και να περιχαρακώσει τις κανονικότητές της, να δικαιολογήσει την περιθωριοποίηση των απολαύσεων που κρίνει περιθωριακές, επικίνδυνες, ίσως και να κρύψει τον φθόνο της σε σχέση με αυτές, κάτι που εντείνεται σε περιόδους μεγάλης καταστολής και καταπίεσης, όπως η τρέχουσα».
Λυδία Λεωνίδου
Παθολόγος-λοιμωξιολόγος, Μονάδα Λοιμώξεων Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών
«Η αντιρετροϊκή θεραπεία έχει εξελιχθεί σημαντικά, αλλάζοντας τη φυσική πορεία της λοίμωξης από θανατηφόρα ασθένεια σε χρόνια κατάσταση. Χορηγείται σε όλα τα οροθετικά άτομα το συντομότερο δυνατό. Η θεραπεία καθιστά τον ιό μη ανιχνεύσιμο στο αίμα (undetectable) και βοηθά το άτομο να έχει προσδόκιμο παρόμοιο με αυτό του γενικού πληθυσμού. Αυτό είναι το πρώτο U στην εξίσωση U = U. Το δεύτερο σημαίνει untransmissible, εννοώντας τον ασθενή με αποτελεσματική θεραπεία και μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο, που δεν μπορεί να μεταδώσει τη μόλυνση. Tα οροθετικά άτομα μπορούν, έτσι, να αποκτήσουν περισσότερη αυτοπεποίθηση στην προσωπική και κοινωνική ζωή τους. Για τα οροαρνητικά άτομα που μπορεί να βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο σεξουαλικής μόλυνσης υπάρχει πλέον η δυνατότητα να χορηγηθεί προληπτική θεραπεία για να μειωθεί σημαντικότατα ο κίνδυνος μόλυνσης (pre-exposure prophylaxis)».
Κωνσταντίνος Πρωτοπαπάς
Ακαδημαϊκός υπότροφος Δ’ Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Αττικόν
«Η παγκόσμια κοινότητα έχει θέσει έναν φιλόδοξο στόχο: να διαγνωσθεί τουλάχιστον το 90% των ατόμων που έχουν μολυνθεί, να λάβει θεραπεία το 90% και να επιτύχουμε μη ανιχνεύσιμο φορτίο στο 90% αυτών, με τελικό στόχο να σταματήσει η επιδημία. Για να τον επιτύχουμε πρέπει να μειώσουμε το στίγμα και τις διακρίσεις. Στη χώρα μας όλα τα οροθετικά άτομα έχουν δικαίωμα δωρεάν πρόσβασης στην εξειδικευμένη φροντίδα και την αντιρετροϊκή αγωγή.
Τα άτομα που φροντίζουμε ανήκουν σε σημαντικό ποσοστό στην ομάδα των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες. Οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών το 2020 αποτέλεσαν το 17,6% των νέων περιπτώσεων. Έχουμε, επίσης, την ομάδα των ετεροφυλόφιλων, μεταξύ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό είναι άτομα αλλοδαπής εθνικότητας. Μπορούμε εύκολα να φανταστούμε ότι τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν διπλό στιγματισμό. Το 46% των ασθενών λέει ότι δεν έχει αποκαλύψει το γεγονός ότι είναι θετικό, επειδή φοβάται, ενώ το 15% δήλωσε ότι απέφυγε να επισκεφθεί το νοσοκομείο, ακόμη και αν ήταν απαραίτητο. Το στίγμα και οι διακρίσεις μπορεί να κρατήσουν ένα άτομο μακριά από την έγκαιρη διάγνωση».
Γιάννης Μποζιάρης
Resource Mobilization Coordinator, ΘΕΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
«Ως επαγγελματίες υγείας, σωματικής ή ψυχικής, ως εργαζόμενοι σε φορείς παροχής υπηρεσιών προς τις κοινότητες ή ακόμη και ως εισηγητές ή διεκδικητές κυβερνητικής πολιτικής, θα έχουμε αποτύχει αν στην υλοποίηση του έργου μας, στην προσέγγισή μας, στο μήνυμά μας ανάγουμε την οροθετικότητα στη βασική ταυτότητα του ατόμου ή της ομάδας ατόμων στην οποία απευθυνόμαστε.
Ο σχεδιασμός των υπηρεσιών μας δεν θα πρέπει να στηρίζεται σε δικά μας συμπεράσματα σχετικά με την ταυτότητα ή το αίσθημα του ανήκειν του ατόμου. Θα πρέπει να μάθουμε πώς το άτομο κατανοεί την ταυτότητά του, πώς δημιουργεί δεσμούς και σχέσεις, ποια η κοινότητα ή οι κοινότητες στις οποίες το ίδιο εντάσσει τον εαυτό του, ποιες διαδρομές ακολούθησε, ποια τραύματα προκαλούν τους φόβους του και το θέτουν σε κίνδυνο, πού νιώθει ασφάλεια.
Η υπάρχουσα ανάγκη στρέφει τη συλλογική προσπάθεια των εμπλεκόμενων μερών προς τη δημιουργία συνθηκών καλύτερης ποιότητας ζωής των ωφελούμενων ατόμων και όχι προς την επιστημονική ταξινόμηση σε ομάδες με αόριστη ατομικότητα. Η προσέγγισή μας πρέπει να είναι συμπεριληπτική, διαθεματική και με σεβασμό στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού».
Ερωφίλη Κόκκαλη
Σύμβουλος σεξουαλικής υγείας, ΑΤΗ Checkpoint
«Τα τελευταία πέντε χρόνια εργάζομαι στο Athens Checkpoint. Ανάμεσα στα χιλιάδες μοναδικά διαφορετικά άτομα που έχω συναντήσει, υπήρχε κάτι κοινό. Πιο κοινό από την ηλικία, τη φυλή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου ή το HIV status. Αυτό το κοινό σημείο είναι το στίγμα για τον HIV/AIDS.
Η πατριαρχία, ο αυριανισμός, η ομοφοβία και ο χριστιανισμός, ισχυρότατες επιρροές σε κάθε οικογένεια, δεν εξηγούν στα παιδιά πως ο HIV είναι ένας ρετροϊός, δεν είναι πνευματική κατάσταση, δεν είναι ηθική αξία, δεν είναι συναίσθημα, δεν είναι συμβόλαιο με τη μοναξιά και τον θάνατο. Δεν αποφεύγεται με την προσευχή και τη μονογαμία αλλά με την προφύλαξη. Δεν είναι απαραίτητα ντροπή ή υπερηφάνεια.
To κεφάλαιο AIDS βρίσκεται στις ταινίες του Χόλιγουντ, στις καχύποπτες ματιές των συναδέλφων, στις αδιάκριτες ερωτήσεις φίλων, σε διαφημιστικά φυλλάδια, σε σποτ, σε βιβλία αλλά και στα εξώφυλλα εφημερίδων. Δεν βρίσκεται όμως στα σχολικά βιβλία σεξουαλικής εκπαίδευσης με περιεχόμενο όπως: «Σεξουαλικές πρακτικές», «Σεξουαλικός προσανατολισμός», «Συναίνεση και Αυτοδιάθεση», «Αντισύλληψη», «Οργασμός».»