Η ΦΡΑΣΗ «ΥΓΙΕΙΝΟ ΤΣΙΚΝΙΣΜΑ» ακούγεται οξύμωρο κι όμως υπάρχει, αρκεί να εμπνευστούμε απ’ όσα ζούμε και να κάνουμε lockdown στις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, τώρα και για πάντα. Η σημερινή διαφορετική Τσικνοπέμπτη θα γιορταστεί «εν οίκω», αφού η εστίαση παραμένει κλειστή, και ένα καλό σημείο εκκίνησης για να κάνουμε τη διαφορά είναι να εφαρμόσουμε τις οδηγίες του προέδρου της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας για το ψήσιμο και τα ψητά εδέσματα.
Όπως εξηγεί, λοιπόν, ο Βαγγέλης Φιλόπουλος, ο καπνός από τις υπαίθριες οικιακές και επαγγελματικές ψησταριές και τα BBQs, μαζί με τον καπνό των τζακιών, αποτελεί την κύρια πηγή για τη δημιουργία του μαύρου άνθρακα, της γνωστής μας αιθάλης. Πρόκειται για έναν από τους πιο τοξικούς ατμοσφαιρικούς ρύπους στις μεγαλουπόλεις, που ανήκει στην κατηγορία των μικροσωματιδίων PM2,5 και διεισδύει στους πνεύμονες, προκαλώντας σωρεία βλαβών, ενώ, ως ισχυρό καρκινογόνο, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μιας σειράς καρκίνων, με πρώτο αυτόν του πνεύμονα.
Ο κ. Φιλόπουλος συμβουλεύει να περιορίσουμε τη χρήση ψησταριάς, ενώ για τα εστιατόρια –όταν ξανανοίξουν– προτείνει την υποχρεωτική χρήση φίλτρων αέρα, καλώντας την πολιτεία να καταστήσει αυτό το μέτρο υποχρεωτικό.
Με αυτά τα δεδομένα, έχουμε κάθε λόγο να αποφύγουμε το ψήσιμο και το κάπνισμα του κρέατος σε ψησταριά στο μπαλκόνι ή στο τζάκι, δηλαδή εκεί όπου θα τσικνίσουμε φέτος λόγω καραντίνας, με την πρόεδρο της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών και Πειραιά, Ματίνα Παγώνη, να ζητά να περιοριστούμε στον οικογενειακό κύκλο και να κάνουμε λίγο ακόμα υπομονή μέχρι να περάσει η «μπόρα» και να βγει η Αττική από το «κόκκινο» της αυξημένης διασποράς της Covid.
Ο έξυπνος τρόπος είναι να δούμε τη νηστεία σαν μια περίοδο να κάνουμε delete σε ό,τι μας παχαίνει, μας φουσκώνει και μας προκαλεί βαρυστομαχιά και να διαλέξουμε δροσερά, φυτικά τρόφιμα, ολικής άλεσης δημητριακά και κάποια ψάρια ή θαλασσινά, για να μη στερηθούμε την πρωτεΐνη.
Ψήνοντας τα εδέσματα στη σχάρα, είτε στα κάρβουνα του τζακιού είτε σε μπάρμπεκιου στη βεράντα, στον κήπο ή στην ταράτσα, ο καπνός που εκλύεται δεν είναι επικίνδυνος μόνο για εμάς αλλά και για τους γείτονες, καθώς τους καθιστά παθητικούς «τζακιστές» (κατά το παθητικοί καπνιστές) – μάλιστα, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνους του πεπτικού και ειδικότερα του παχέος εντέρου. Τον ίδιο κίνδυνο έχουν εντοπίσει ερευνητές στην κατανάλωση αλλαντικών, και δη των καπνιστών, οπότε, εκτός από τα ξεροψημένα κρέατα, ούτε τα λουκάνικα αποτελούν ιδανική επιλογή για την υγιεινή εκδοχή της Τσικνοπέμπτης.
Αντίθετα, μια ποικιλία ψητών λαχανικών και λεπτοψημένου κρέατος (μπιφτέκι, ταλιάτα, ψαρονέφρι, φιλέτο μοσχαριού ή κοτόπουλου) στον φούρνο μαζί με πατάτες που ψήνονται με τη φλούδα τους και γκρατινάρονται λίγο στον φούρνο ή σε αντικολλητικό τηγάνι, μαζί με βότανα και μέλι για επιπλέον γεύση, αποτελούν την πιο γευστική συνταγή για παρεΐστικο φαγητό που δεν βαραίνει και δεν προκαλεί δυσπεψία.
Η Τσικνοπέμπτη του ψαροφάγου
Μια και στη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις λόγω της πανδημίας, θα μπορούσαμε να κάνουμε μια ανατρεπτική επιλογή για Τσικνοπέμπτη και να ετοιμάσουμε πιάτα με ψητό ψάρι ή, ακόμα καλύτερα, αχνιστό (τυλιγμένο σε αλουμινόχαρτο ή χαρτί ψησίματος), ώστε να πνιγεί στους ατμούς του. Στο εναλλακτικό vegetarian-pesceterian μενού μπορούμε να προσθέσουμε μύδια και γαρίδες ψητά σε αντικολλητικό τηγάνι ή σαγανάκι – υπάρχει μεγάλη ποικιλία διαιτητικών τυριών για να πειραματιστούμε με εκδοχές της κλασικής συνταγής.
Για παράδειγμα, θαλασσινά σαγανάκι με κατίκι Δομοκού, κίτρινα τριμμένα τυριά με μειωμένα λιπαρά ή υποκατάστατο φέτας με λιγότερο αλάτι και 50% λιγότερα λιπαρά. Φυσικά, το καλύτερο συνοδευτικό είναι ψητά ή αχνιστά λαχανικά που δίνουν χρώμα στο πιάτο και αποτελούν «βόμβες» αντιοξειδωτικών συστατικών.
Και νηστίσιμα, και θρεπτικά, και διαίτης
Και επειδή πολύς κόσμος νηστεύει ή ετοιμάζεται να νηστέψει αυτή την εποχή, καλό είναι να θυμόμαστε πως η νηστεία μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα πρόγραμμα αποτοξίνωσης και να μας βοηθήσει να χάσουμε τα περιττά κιλά, αρκεί να κάνουμε τις σωστές επιλογές. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να περιορίσουμε τα αρτοσκευάσματα, που έχουν την τιμητική τους στις νηστείες, επειδή το ψωμί φτιάχνεται με αλεύρι, νερό και αλάτι. Επίσης, αποφεύγουμε να χορταίνουμε με παχυντικά νηστίσιμα τρόφιμα.
Προσέχουμε και το τσιμπολόγημα των ξηρών καρπών και των ξερών φρούτων, τα οποία αποτελούν μεν θρεπτικά τρόφιμα, αλλά πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο, λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε συμπυκνωμένες θερμίδες. Μια χούφτα ανάλατα αμύγδαλα (7-8) αποτελούν ιδανικό σνακ γιατί κόβουν την όρεξη και χορταίνουν χάρη στον συνδυασμό πρωτεϊνών, φυτικών ινών και ωφέλιμων λιπαρών που περιέχουν, αλλά ένα μπολ με ξηρούς καρπούς συνεπάγεται πολλές περιττές θερμίδες.
Ο έξυπνος τρόπος είναι να δούμε τη νηστεία σαν μια περίοδο να κάνουμε delete σε ό,τι μας παχαίνει, μας φουσκώνει και μας προκαλεί βαρυστομαχιά και να διαλέξουμε δροσερά, φυτικά τρόφιμα, ολικής άλεσης δημητριακά και κάποια ψάρια ή θαλασσινά, για να μη στερηθούμε την πρωτεΐνη. Όλα αυτά μπορούμε να τα συνδυάσουμε με κινόα, που ανήκει στα φυτικά superfoods, πλιγούρι, κουσκούς, στάρι, καστανό ρύζι ή ζυμαρικά από χαρούπι σε ζεστά πιάτα ή κρύες σαλάτες και ορεκτικά.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.