Όταν το 2016 η σχεδιάστρια Maria Grazia Chiuri έφυγε από τον οίκο Valentino όπου εργαζόταν στο πλευρό του Pierpaolo Piccioli, ανέλαβε να σηκώσει στους ώμους της ένα πολύ βαρύ όνομα που για πρώτη φορά ανέθετε σε μια γυναίκα το τιμόνι του: τον οίκο Dior.
Έπρεπε να περάσουν 70 σχεδόν χρόνια από την ίδρυση του εμβληματικού παριζιάνικου ατελιέ το 1946 για να υπογράψει συλλογή του οίκου ένα γυναικείο χέρι, και μάλιστα όχι γαλλικής αλλά ιταλικής καταγωγής.
Ήδη από το βάπτισμα του πυρός, τον Σεπτέμβριο του 2016, η Chiuri κατέστησε σαφές πως δεν θα περιοριστεί σε «ασφαλείς» επιλογές για να αποφύγει τυχόν συγκρίσεις με τα βαριά ονόματα που είχαν προηγηθεί ως creative directors, και η τόλμη της δεν περιορίστηκε στις αισθητικές και αμιγώς σχεδιαστικές επιλογές της, αλλά επεκτάθηκε στην έκφραση κοινωνικών και καλλιτεχνικών ανησυχιών της.
Η τέχνη της δεν είναι ο μόνος λόγος που η Chiuri επέλεξε να αποτίσει φόρο τιμής στην de Saint Phalle. Η ιδιαίτερη καλλιτέχνις είχε στενούς δεσμούς με τον κόσμο της μόδας και μία θέση στο πάνθεον των Γάλλων σχεδιαστών πολύ πριν την ανακαλύψει η creative director του Dior.
Όταν συνδύασε τα ιδιαίτερα και εκλεπτυσμένα σχέδια με αμφιέσεις που κυριολεκτικά φώναζαν τις απόψεις της, αφού στην πασαρέλα περπάτησαν μοντέλα με t-shirts που έγραφαν «θα έπρεπε όλοι να είμαστε φεμινιστές» και «γιατί δεν έχουν υπάρξει σπουδαίες γυναίκες καλλιτέχνιδες;», έγινε φανερό σε όλους πως για την Chiuri η μόδα είναι ακόμα ένας τρόπος να εκφράσει κανείς τα ενδιαφέροντα και τις θέσεις του.
«Ο οίκος Dior είναι συνώνυμος με τη θηλυκότητα. Αυτό μου έλεγαν όλοι όταν άρχισα να εργάζομαι εδώ» είχε πει πέρυσι η ίδια στην βρετανική Vogue.
«Εντάξει, τους είπα, πρέπει όμως να μιλήσουμε για τη θηλυκότητα, τι σημαίνει η λέξη αυτή σήμερα; Προσπαθώ να απευθύνομαι στις γυναίκες του σήμερα αλλά και του μέλλοντος. Το σήμα Dior πρέπει να σημαίνει γυναικεία χειραφέτηση. Τα λουλούδια από μόνα τους δεν αρκούν πια».
Ένα θέμα που αγαπά να ενσωματώνει στις συλλογές της είναι η τέχνη και οι καλλιτέχνες, ιδιαίτερα οι γυναίκες που χάραξαν το δικό τους μονοπάτι στον σαφώς πατριαρχικό κόσμο της τέχνης ως εικονοκλάστες που ακολούθησαν τους δικούς τους κανόνες και άλλαξαν τον χώρο στον οποίο δραστηριοποιήθηκαν μια για πάντα.
Θα μπορούσε κανείς να ανιχνεύσει στην αδυναμία που τους δείχνει μια αντανάκλαση της δικής της δημιουργικής μάχης ώστε να κατορθώσει να ισορροπήσει την ομορφιά με την ουσία. Το ευτύχημα είναι πως αυτή τη μάχη φαίνεται να την κερδίζει.
Για την φετινή συλλογή Άνοιξη / Καλοκαίρι του οίκου Dior, η Maria Grazia Chiuri λάνσαρε μια συλλογή που εν μέρει έχει εμπνευστεί από το έργο της εμβληματικής Γαλλο-αμερικανίδας καλλιτέχνιδας Niki de Saint Phalle (1930–2002), της οποίας τα γεμάτα ζωή και φωτεινά χρώματα γλυπτά ήταν χάρμα οφθαλμών μεν, αλλά όχι επιφανειακά και απλώς όμορφα έργα.
Η αυτοδίδακτη εικαστικός γεννήθηκε το 1930 στο Neuilly-sur-Seine και έζησε μια μυθιστορηματική ζωή γεμάτη διαρκείς ανατροπές και μεγάλα δράματα.
Ξεκίνησε να ασχολείται με την τέχνη ως μορφή θεραπείας για να αντιμετωπίσει, μεταξύ άλλων, τα προβλήματα που της είχε δημιουργήσει η σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη από τον πατέρα της ήδη από την ηλικία των 11 ετών.
Το ύφος της τέχνης της παρέμεινε σταθερά πειραματικό και ναΐφ. Αρχικά τράβηξε την προσοχή του κόσμου της τέχνης με τα άγρια και γεμάτα θυμό assemblages και έργα που προέκυπταν από σακιά χρώματος που στερέωνε σε καμβάδες και μετά τα πυροβολούσε.
Εξελισσόμενη, δοκιμάστηκε στη γλυπτική και συγκεκριμένα τη μνημειώδη γλυπτική και τελικά έγινε κυρίως γνωστή για την επιμονή της στην αναπαράσταση του συναισθήματος, της αισθαντικότητας και της σεξουαλικότητας μέσα από την οργιώδη χρήση του χρώματος.
Η τέχνη της όμως σίγουρα δεν είναι ο μόνος λόγος που η Chiuri επέλεξε να αποτίσει φόρο τιμής στην de Saint Phalle.
Η ιδιαίτερη καλλιτέχνης είχε στενούς δεσμούς με τον κόσμο της μόδας και μία θέση στο πάνθεον των Γάλλων σχεδιαστών πολύ πριν την ανακαλύψει η creative director του Dior, καθώς είχε υπάρξει μοντέλο από την εφηβική της ηλικία και μάλιστα μούσα του, Marc Bohan, διαδόχου του Yves Saint Laurent στον Dior.
Στην ηλικία των 18 ήταν στο εξώφυλλο του περιοδικού Life, ενώ τρία χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 1952, ήταν στο εξώφυλλο της γαλλικής Vogue ενώ, μεταξύ άλλων, είχε φωτογραφηθεί για τα περιοδικά Elle και Harper's Bazaar.
Το προσωπικό ταξίδι και η εξέλιξη της de Saint Phalle ήταν εκείνο που ενέπνευσαν την Chiuri ώστε να δημιουργήσει μερικά από τα πιο ιδιαίτερα κομμάτια της συλλογής που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην εβδομάδα μόδας του Παρισιού.
Έχουμε συνηθίσει την εμβληματική τσάντα Lady Dior σε σοβαρές ή έστω ελάχιστα παιγνιώδεις εκδοχές, που δεν επιτρέπουν να ξεφύγει από την κλασική της καταγωγή.
Ωστόσο, όταν διακοσμείται με τα εμβληματικά σχέδια της de Saint Phalle, όπως εδώ με το ζευγάρι που αγκαλιάζεται κάτω από το πλούσιο φύλλωμα ενός θεσπέσιου δέντρου, παίρνει νέα πνοή χωρίς να χάνει καθόλου την αξία της.
Πρόκειται για έναν ιδεώδη συγκερασμό του κλασικού και του νεωτεριστικού που αποδεικνύει πως η Maria Grazia Chiuri είναι εξίσου πιστή στον οίκο που την εμπιστεύθηκε και στις φαντεζί επιλογές της, τηρώντας ιδανικά τις ισορροπίες.
Ακτινοβολώντας τη θετικότητα και την αγάπη που η καλλιτέχνις πάσχιζε να μεταγγίζει σε κάθε έργο της, το κόσμημα για τον λαιμό σε σχήμα καρδιάς αποτελεί μια επιλογή που αποπνέει πολυτέλεια χωρίς να καθιστά απαγορευτικό το να φορεθεί ανά πάσα στιγμή και σε κάθε περίσταση.
Η ίδια καρδιά, το σύμβολο με την παιδιάστικη αμεσότητα που τόσο αγαπούσε η de Saint Phalle, κοσμεί και άλλα κομμάτια της συλλογής που σχεδίασε η Chiuri και μπορεί να λειτουργήσει ως φυλαχτό που επιθυμεί να περιβάλλει με αγάπη τόσο εκείνη που τα φοράει, όσο και όσους τη βλέπουν κι έχουν ανάγκη μια νότα αισιοδοξίας και τρυφερότητας.
Το φανταστικό σύμπαν της Niki de Saint Phalle κατοικείται από παράξενα, αλλά συνάμα ελκυστικά πλάσματα. Φιγούρες που αλλού θα φάνταζαν τερατώδεις, στις δικές της εικόνες μοιάζουν οικείες και γλυκούλες.
Οι δράκοι είναι χαριτωμένοι, τα φίδια κομψά και οι αράχνες που μοιάζουν τρυφερές κάνουν άνετα παρέα με τα λουλούδια, τις μουσικές νότες, τα αστέρια και τις δηλώσεις παντοτινής αγάπης.
Τα μεταξωτά μαντίλια της κολεξιόν αποτελούν σίγουρα τον ιδανικό καμβά ώστε αυτός ο παράδοξος αλλά γοητευτικός κόσμος να μας συνοδεύει σε κάθε περίσταση, δίνοντας μας κουράγιο να αντιμετωπίσουμε τα δικά μας, λιγότερο χαριτωμένα, τέρατα.
Επιπλέον, αν το αντικείμενο του πόθου ή το έτερον σας ήμισυ εκτιμά τα παιγνιώδη και ποιοτικά δώρα, τι καλύτερη έκφραση της αγάπης σας από ένα μαντήλι που λέει «είσαι ο Τυραννόσαυρος Ρεξ μου» ή «θα σου είμαι για πάντα πιστός/πιστή»;
Μία από τις κλασικά γαλλικές αναφορές της de Saint Phalle στη συγκεκριμένη πασαρέλα ήταν η μακρυμάνικη μαρινιέρα με την προσθήκη ενός από τους δράκους που αγαπούσε να ζωγραφίζει η ναΐφ αυτοδίδακτη καλλιτέχνης.
Πρόκειται για ένα ευκολοφόρετο ρούχο που παρά το ευφάνταστο twist του δεν προδίδει σε τίποτα τη γαλατική λάμψη για την οποία είναι γνωστός ο οίκος Dior.
Οι φετινές εμφανίσεις με τα συμπαγή χρώματα, όπως σε αυτήν τη δερμάτινη φόρμα, αποπνέουν μια αύρα ιδιαίτερα σύγχρονη, γεμάτη αυτοπεποίθηση και πυγμή. Θυμίζουν επίσης τα πλείστα έργα της σειράς «Nanas» (κορίτσια, στα γαλλικά).
Πρόκειται για υπερμεγέθη δυναμικά αφηρημένα γλυπτά που αναπαριστούν γυναίκες όλων των μορφών, διαστάσεων, με άπειρα χρώματα, τα οποία εξυμνούν τη θηλυκότητα, τη μητρότητα, τη γονιμότητα και την αυταξία των γυναικών.
Ένα εξαιρετικά φιλόδοξο εγχείρημα της Saint Phalle είναι ο ονειρικός Κήπος Ταρό, μία γλυπτοθήκη που βρίσκεται κοντά σε έναν αρχαίο οικισμό Ετρούσκων στην Τοσκάνη της Ιταλίας.
Εκεί η καλλιτέχνις ξεδίπλωσε όλο το ταλέντο της στην μνημειώδη γλυπτική και επηρεασμένη από το Parc Güell του Antoni Gaudí στην Βαρκελώνη, δημιούργησε ένα ολόκληρο υπαίθριο σύμπαν γεμάτο με τα αγαπημένα της μοτίβα.
Αναφερόμενη στο συγκεκριμένο project της, η de Saint Phalle το περιέγραφε περισσότερο ως πράξη χειραφέτησης και επιβεβαίωσης της ικανότητας της να δημιουργήσει τιτάνια έργα παρά ως καλλιτεχνική πράξη.
«Ακολουθώ μια διαδρομή που επιλέχθηκε για εμένα, πιστή στην πιεστική ανάγκη να δείξω πως μια γυναίκα μπορεί να εργαστεί σε έργα μνημειώδους κλίμακας» δήλωνε.
Με ένα τόσο ισχυρό μήνυμα δεν είναι να απορεί κανείς που η Chiuri επέλεξε να αποτίσει φόρο τιμής στον Κήπο Ταρό και να τοποθετήσει σε απλικαρίσματα στο φόρεμα αυτό τα συναρπαστικά γλυπτά της.