Ζούμε στην εποχή που πολλοί προσπαθούν ή προσποιούνται πως ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής και αρκετοί τα καταφέρνουν. Καθημερινά, στα social media, χρήστες από κάθε γωνιά του πλανήτη ανεβάζουν χιλιάδες φωτογραφίες από αίθουσες γυμναστηρίων, πάρκα, συνεδρίες Yoga και Pilates αλλά και αμέτρητα motivational quotes που παρακινούν τους διαδικτυακούς φίλους να προβούν σε κάποια αλλαγή στην καθημερινότητά τους που θα τους οδηγήσει στη βελτίωση της εικόνας, της υγείας και της ζωής τους γενικά. Παρόμοια εικόνα συναντά κανείς και στις αναρτήσεις που σχετίζονται με τις διατροφικές συνήθειες των χρηστών. Τα hashtags τύπου #eatclean #eathealthy #healthyfood και πολλά ακόμη κάνουν πάταγο κάτω από φωτογραφίες με smoothies, μπολ δημητριακών με super foods, σαλάτες και πιάτα με λαχανικά ή οτιδήποτε θεωρεί κανείς υγιεινό και καθαρό τέλος πάντων. Δεν γνωρίζω αν όλο αυτό αποτελεί μια ακόμη μόδα των καιρών ή είναι απλώς η άμυνα των ανθρώπων απέναντι στη σκληρή καθημερινότητα και τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής που άθελά μας ακολουθούμε. Το σίγουρο είναι πως χωρίς καν να το καταλάβω κατέληξα να ανήκω κι εγώ στην κατηγορία των ανθρώπων που έχουν κάνει καθημερινή συνήθεια την άθληση και αντιμετωπίζουν με υστερία το τι μπαίνει στο πιάτο τους.
Η αλήθεια είναι πως δεν φτάνει να ακολουθεί κανείς τη μόδα αλλά πρέπει και να αγαπά πραγματικά και να απολαμβάνει αυτού του είδους τις συνήθειες. Προσωπικά, θυμάμαι πως από μικρός ακολουθούσα έναν σχετικά καλό τρόπο ζωής. Όντας από παιδί λάτρης του αθλητισμού, πάντοτε έκανα κάποιο αγώνισμα, ενώ είχα την τύχη να μεγαλώσω σε ένα σπίτι όπου η μεσογειακή διατροφή θεωρούνταν δεδομένη. Συνεπώς, τροφές όπως όσπρια και λαχανικά –που πολλοί σιχαίνονται και μόνο το άκουσμά τους–, φρούτα και δημητριακά βρίσκονταν στο πιάτο μας σε καθημερινή βάση και μάλιστα τα απολαμβάναμε ιδιαιτέρως. Δεν έλειπαν βέβαια και τα σνακ ή τα γλυκίσματα, αλλά, αλήθεια, δεν νομίζω πως υπάρχει παιδί που θέλει ή προσπαθεί να τα αποφύγει. Επίσης, λίγο αργότερα, στην εφηβεία, συνήθειες όπως το τρέξιμο και η προπόνηση στο γυμναστήριο έγιναν καθημερινή συνήθεια, οπότε αναπόφευκτα η ρουτίνα μου άρχισε να συνδυάζεται με συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής και σταδιακή αποφυγή αυτού που ονομάζουμε junk food.
Δεν γνωρίζω αν έχει συμβεί και σε άλλους, αλλά είναι τρομερή η αίσθηση του να ξαπλώνεις το βράδυ για να κοιμηθείς και να γνωρίζεις πως κανένα αθώο πλάσμα δεν θυσιάστηκε μόνο και μόνο για να καταλήξει στο στομάχι ή την ντουλάπα σου.
Όμως η πραγματική αλλαγή στον τρόπο ζωής μου έγινε σχετικά πρόσφατα, συγκεκριμένα πριν από περίπου τρία χρόνια. Ήταν η μέρα που άνοιξε η πόρτα του σπιτιού και μπήκε στο σπίτι η μητέρα μου με ένα τετράποδο κουταβάκι, το οποίο ίσα που ξεπερνούσε σε μέγεθος την παλάμη της. Τότε άρχισε να αλλάζει εντελώς η αντίληψή μου σχετικά με το τι σημαίνει υγιεινή διατροφή. Ζώντας και φροντίζοντας καθημερινά το σκυλάκι, άρχισα να νιώθω, χωρίς να το επιδιώκω, μια αποστροφή κάθε φορά που έβλεπα κρέας στο πιάτο μου. Άρχισα να σκέφτομαι σοβαρά το ενδεχόμενο να το αφαιρέσω σταδιακά από τη διατροφή μου. Κάπως έτσι, δίπλα στη λέξη «υγιεινή» θα έμπαινε σύντομα και η λέξη «ηθική» όσον αφορά τη διατροφή.
Και όταν λέμε ηθική διατροφή δεν αναφερόμαστε μόνο σε ό,τι σχετίζεται με το πιάτο μας αλλά και σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, μια ολόκληρη κοσμοθεωρία που ξεκινά από την πεποίθηση πως ο άνθρωπος δεν είναι πλασμένος για να καταναλώνει άλλα έμβια όντα ή τα παράγωγά τους. Όταν μπαίνει κανείς σε αυτό το μονοπάτι, η αλλαγή, εκτός από το πιάτο του, επεκτείνεται και σε άλλους τομείς της καθημερινότητάς του, όπως το ντύσιμο, η έννοια και η φροντίδα για το περιβάλλον κ.λπ. Τότε ήταν που αποφάσισα λοιπόν κι εγώ πως θα αφαιρούσα μια για πάντα το κρέας και τα ζωικά παράγωγα από τη διατροφή μου και θα άλλαζα ριζικά την καθημερινότητά μου.
Υπάρχουν αμέτρητες περιπτώσεις ανθρώπων που προσπάθησαν δοκιμαστικά να αφαιρέσουν το κρέας ή γενικότερα τα ζωικά προϊόντα από τη διατροφή τους. Ωστόσο, πολλοί εξ αυτών απέτυχαν, αφού αντιμετώπισαν αρκετές δυσκολίες και σε σωματικό και σε ψυχολογικό επίπεδο. Η αλήθεια είναι πως η αλλαγή που αντιμετωπίζει το σώμα σε μια τέτοια προσπάθεια είναι απότομη και δεν αποκλείεται να εμφανιστούν κάποια δυσάρεστα συμπτώματα όπως ζαλάδες, αίσθηση εξάντλησης, ατονία κ.λπ. Ωστόσο, όσον αφορά την προσωπική μου εμπειρία, δεν συνέβη κάτι τέτοιο παρά μόνο σε πολύ μικρό βαθμό. Η αλήθεια είναι πως χωρίς να έχω υπάρξει ποτέ ιδιαίτερα θρήσκος, τα τελευταία χρόνια επέλεγα πάντα να ακολουθώ πιστά τη νηστεία της Σαρακοστής αλλά και κάποιων άλλων περιόδων, όπως τις ημέρες πριν από τον Δεκαπενταύγουστο, περισσότερο για λόγους αποτοξίνωσης. Αυτή η συνήθεια με βοήθησε, ώστε η αλλαγή να μου φανεί παιχνιδάκι, αφού το μόνο που έπρεπε να κάνω ήταν να μη σταματήσω τη νηστεία μου ποτέ. Το πραγματικά ευτυχές όμως ήταν πως πραγματικά δεν ένιωθα να μου λείπει τίποτα. Καθημερινά ξυπνούσα με περισσότερη ενέργεια και όρεξη, ενώ η διάθεσή μου ανέβηκε κατακόρυφα. Το κυριότερο όμως ήταν ότι άρχισα να νιώθω πολύ καλύτερα με τον ίδιο μου τον εαυτό. Δεν γνωρίζω αν έχει συμβεί και σε άλλους, αλλά είναι τρομερή η αίσθηση του να ξαπλώνεις το βράδυ για να κοιμηθείς και να γνωρίζεις πως κανένα αθώο πλάσμα δεν θυσιάστηκε μόνο και μόνο για να καταλήξει στο στομάχι ή την ντουλάπα σου.
Υπάρχουν πολλοί vegans που τρέφονται αποκλειστικά με βιολογικά, όσο το δυνατόν πιο φρέσκα και μη τυποποιημένα προϊόντα. Εν μέρει προσπαθώ κι εγώ να επιλέγω φρέσκες τροφές, όπως φρούτα και λαχανικά, χωρίς να λείπουν και οι ατασθαλίες βέβαια, και να αποφεύγω τα συσκευασμένα και τυποποιημένα τρόφιμα, ειδικότερα αυτά στων οποίων τις ετικέτες αναγράφονται συστατικά που δεν γνωρίζω. Από την άλλη, υπάρχουν πολλοί που επιλέγουν να μη βλάπτουν τα ζώα μέσω της διατροφής τους, παρ' όλα αυτά λατρεύουν το junk food. Εξάλλου η ζάχαρη, τα αναψυκτικά αλλά και πολλά από τα δεκάδες κέικ, παγωτά και άλλα σκευάσματα που βρίσκεις σε διάφορα καταστήματα που πωλούν σχετικά προϊόντα προέρχονται από φυτικά υλικά. Και αν τα καταστήματα που διαθέτουν τέτοιου είδους τρόφιμα ξεφυτρώνουν το ένα μετά το άλλο σαν τα μανιτάρια και διευκολύνουν τη ζωή μας, δεν συμβαίνει το ίδιο με τα εστιατόρια. Χρειάζεται αρκετή αναζήτηση και πολλή υπομονή για να καταφέρει κάποιος vegan να βρει κάποιο εστιατόριο ή ζαχαροπλαστείο που να καλύπτει τις ανάγκες του. Εκτός από κάποια αμιγώς χορτοφαγικά εστιατόρια που συναντά κανείς στο κέντρο της Αθήνας, είναι ελάχιστα αυτά που έχουν καταχωρίσει στο μενού τους επιλογές για χορτοφάγους. Από την άλλη, ευτυχώς που η ελληνική κουζίνα έχει αρκετές τέτοιες επιλογές, οπότε σε κάποια μαγειρεία ή ταβέρνες μπορεί κανείς να σταθεί πιο τυχερός και να βρει επιλογές όπως λαδερά, όσπρια κ.λπ.
Αν φαντάζεται, πάντως, κανείς πως το δύσκολο στο να ακολουθήσει τον vegan τρόπο ζωής είναι η εύρεση τροφής και εστιατορίων είναι γελασμένος. Ο πραγματικός Γολγοθάς ξεκινά τη στιγμή που αρχίζει να μιλά γι' αυτό στους γύρω του, σε φίλους και συγγενείς. Προσωπικά, πέρα από κάποιες επιφυλάξεις που είχαν οι κοντινοί μου άνθρωποι, μπορώ να πω πως ήμουν τυχερός και δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερες αντιδράσεις γι' αυτή μου την επιλογή. Βέβαια, το πιο αστείο που έχει να αντιμετωπίσει κανείς είναι οι αντιδράσεις της παρέας όταν αποφασίσει να βγει για φαγητό. «Μα, καλά, σαλάτα θα φας; Τι είσαι, αγελάδα; Φάε λίγο κρέας να λιγδώσεις» είναι μερικές από τις φράσεις που ακούς πολύ συχνά, αλλά αρκεί μια μικρή δόση χιούμορ για να τις αντιμετωπίσεις. Επίσης, συχνά δίνονται και συμβουλές, αφού όλοι μετατρέπονται αυτομάτως σε γιατρούς: «χρειάζεσαι το κρέας για να νιώσεις υγιής», «ο Θεός έπλασε τα ζώα για να τα τρώμε». Οι συμβουλές που αφορούν την τσέπη σου, του τύπου «αυτά που τρως είναι πανάκριβα», «δεν σε συμφέρει, πώς τα βγάζεις πέρα;», θεωρώ πως είναι οι πιο συνηθισμένες που μπορεί να ακούσει κανείς. Πάντως, η δικαιολογία πως μια τέτοιου είδους διατροφή μπορεί να κοστίσει ακριβά είναι το μεγαλύτερο ψέμα, αφού μια βόλτα στους διαδρόμους ενός σούπερ-μάρκετ ή στο μανάβικο της γειτονιάς είναι ικανή για να πείσει τον καθένα πως τροφές όπως οι πατάτες, το ρύζι, τα όσπρια και τα φρούτα έχουν πολύ χαμηλές τιμές και βρίσκονται παντού σε αφθονία.
Ειλικρινά, θεωρώ πως στις μέρες μας, παρά τις αρκετές δυσκολίες, γίνεται όλο και πιο εύκολο και ίσως επιτακτικό να ακολουθήσει κανείς έναν τέτοιο τρόπο ζωής. Πέρα από τα οφέλη που μπορεί να έχει σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο, είναι το συνολικό κέρδος που μετρά περισσότερο. Ένας κόσμος με λιγότερη βία, αγάπη για τα ζώα και το περιβάλλον, αλλά και με πίστη σε ένα καλύτερο μέλλον, σε έναν πλανήτη στον οποίο κανένα έμβιο ον δεν θα βιώνει τον πόνο και τη βία.