EINAI ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΟ ότι το καθεστώς Ερντογάν –πέραν όλων των άλλων– μιλάει ανοιχτά πλέον εδώ και και καιρό για τη «Γαλάζια Πατρίδα», δημοσιεύοντας και τους αντίστοιχους χάρτες με το μισό Αιγαίο υπό τουρκική κυριαρχία – όπου περιλαμβάνονται και τα ελληνικά νησιά Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ρόδος, Κως και πολλά άλλα.
Και αυτή η ξεκάθαρη επεκτατική απειλή και παράνομη διεκδίκηση που δηλώνεται δημόσια από την Τουρκία αντιμετωπίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως «ιδιοτροπία» ενός sui generis Ερντογάν, στην οποία δεν χρειάζεται να δίνουμε και πολλή σημασία.
Λες και δεν έχει περάσει στην πράξη, απαιτώντας από την Ελλάδα την παραχώρηση κυριαρχικών της δικαιωμάτων, χρησιμοποιώντας ακόμα και την πολεμική απειλή. Ή λες και δεν έχει εμπλακεί στρατιωτικά ήδη στη Συρία και στη Λιβύη στέλνοντας τους τζιχαντιστές μισθοφόρους με τους οποίους συνεργάζεται. Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά (και πολύ περισσότερα) η Ευρωπαϊκή Ένωση συνομιλεί με τον Ερντογάν σαν να είναι ένας κανονικός ηγέτης και όχι ένας παρανοϊκός ιμπεριαλιστής.
Η τουρκική μεγάλη ιδέα της «Γαλάζιας Πατρίδας» δεν συγκινεί μόνο τους οπαδούς του Ερντογάν, ισλαμιστές και εθνικιστές, αλλά και τους Κεμαλικούς. Ειδικά το μίσος για τους Έλληνες, που καλλιεργείται συστηματικά μέσω της καθεστωτικής προπαγάνδας εδώ κι έναν χρόνο, φαίνεται ότι έχει δημιουργήσει τον εχθρό που τους ενώνει.
Το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» (Mavi Vatan στα τουρκικά) υπάρχει και προωθείται μεθοδικά εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά ποτέ ως τώρα δεν το διακήρυτταν δημόσια και τόσο προκλητικά. Μέσω του δόγματος «Mavi Vatan - Γαλάζια Πατρίδα», οι Τούρκοι επιδιώκουν να ηγεμονεύσουν στη Μεσόγειο και να επεκταθούν προς τη Δύση, αμφισβητώντας φυσικά την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο της γερμανικής εφημερίδας Frankfurter Rundschau, «"Γαλάζια Πατρίδα" είναι το όνομα του νέο-οθωμανικού δόγματος, με το οποίο ο Ερντογάν στηρίζει ιδεολογικά τον ισχυρισμό περί τουρκικής υπεροχής μέχρι τη Βόρεια Αφρική και την Κρήτη. Διεισδύει έτσι στο κενό εξουσίας, το οποίο δημιούργησε στην περιοχή η παθητικότητα της Δύσης». Η κυριαρχία επί του ελληνικού Αιγαίου αποτελεί φυσικά προϋπόθεση για την επέκταση της Τουρκίας του Ερντογάν προς τη Δύση και την ηγεμονία του στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ αναφέρει συχνά τελευταία ότι «ο αγώνας μας σε αυτό που ονομάζουμε "Γαλάζια Πατρίδα" συνεχίζεται. Στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Κύπρο, όπου κι αν αυτή βρίσκεται, δεν είναι δυνατόν να απεμπολήσουμε κανένα δικαίωμά μας και κανένα δίκαιό μας που απορρέει από διεθνείς συμφωνίες».
Ως «διεθνείς συμφωνίες» προφανώς εννοεί την παράνομη συμφωνία με την διοίκηση της Τρίπολης της Λιβύης που συνήψαν Ερντογάν και Σάρατζ, η οποία αντίκειται στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Στο άρθρο 121 της Σύμβασης αναφέρεται ρητά ότι όλα τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ και ότι αυτή καθορίζεται με τον ίδιο τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Ο Ερντογάν όμως υποστηρίζει ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν ΑΟΖ. Ο ισχυρισμός αυτός είναι ξεκάθαρα αντίθετος με όσα ορίζει το Δίκαιο της Θάλασσας και όλοι οι ξένοι ηγέτες γνωρίζουν ότι οι διεκδικήσεις του είναι παράνομες.
Η Τουρκία όμως δεν είναι ένα κράτος δικαίου, γι' αυτό και πριν από λίγες μέρες ο Ντογού Περιντσέκ, πολιτικός σύμμαχος του Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε ότι τα θέματα στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορούν να λυθούν με το δίκαιο και με διαπραγματεύσεις, αλλά με τη στρατιωτική ισχύ και τον πόλεμο.
Αυτές τις μέρες όλο και πιο συχνά τα τουρκικά ΜΜΕ, πολιτικά στελέχη, δήμαρχοι και στρατιωτικοί υπερασπίζονται δημόσια τη διεκδίκηση της «Γαλάζιας Πατρίδας» και λένε πως πρέπει να ξεκινήσουν την υλοποίησή της.
Η τουρκική μεγάλη ιδέα της «Γαλάζιας Πατρίδας» δεν συγκινεί μόνο τους οπαδούς του Ερντογάν, ισλαμιστές και εθνικιστές, αλλά και τους Κεμαλικούς. Ειδικά το μίσος για τους Έλληνες, που καλλιεργείται συστηματικά μέσω της καθεστωτικής προπαγάνδας εδώ κι έναν χρόνο, φαίνεται ότι έχει δημιουργήσει τον εχθρό που τους ενώνει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι και τα κόμματα της (με πολλά προβλήματα) αντιπολίτευσης υπερασπίζονται τον τουρκικό ιμπεριαλισμό της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Όλος αυτός ο παροξυσμός με το δόγμα «Mavi Vatan», ωστόσο, από την πλευρά της κυβέρνησης φαίνεται ότι στοχεύει και στη μετατόπιση της δημόσιας συζήτησης στην Τουρκία από την οικονομική κρίση, τη φτώχεια και την ανεργία, που ταλαιπωρούν τον τουρκικό λαό, στην «εθνική ιδέα που ενώνει όλους τους Τούρκους». Φυσικά, δεν είναι αυτή η μοναδική σκοπιμότητα, καθώς πρόκειται για διακηρυγμένο στρατηγικό στόχο της Τουρκίας.
Στην ερώτηση πώς γίνεται να βλέπουν οι Τούρκοι πολίτες τον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας» που περιλαμβάνει ακόμα και ελληνικά νησιά, όπως τη Λέσβο και τη Χίο, και να μην αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για παράνομη διεκδίκηση, ένας αντικαθεστωτικός Τούρκος απαντά: «Είναι η απόδειξη για το πώς τα τουρκικά ΜΜΕ και η κυβέρνηση χειραγωγούν τον λαό. Επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι όλα αυτά είναι τουρκικά. Δεκάδες τηλεοπτικοί σταθμοί, εφημερίδες, στρατός από τρολ στο Διαδίκτυο επαναλαμβάνουν καθημερινά τα ίδια ψέματα».
«Με τον ίδιο τρόπο, πολλοί οπαδοί του Ερντογάν πιστεύουν ότι η Τουρκία έχει πιο ισχυρή οικονομία από τη Γερμανία» λέει, επισημαίνοντας ότι αυτό οφείλεται σε μια ψεύτικη εικόνα ισχυρής οικονομίας που καλλιεργείται στο εσωτερικό της Τουρκίας, από την κυβέρνηση που κρύβει την αλήθεια.
«Κατά τη διάρκεια του ναζισμού, πόσοι Γερμανοί είχαν πειστεί ότι οι Εβραίοι ήταν κακοί και έπρεπε να πεθάνουν; Όταν οι Σοβιετικοί πολιορκούσαν το Βερολίνο, οι Γερμανοί πίστευαν ότι ήταν κοντά στον θρίαμβο. Η προπαγάνδα των δικτατορικών και αυταρχικών καθεστώτων κάνει τους ανθρώπους τυφλούς. Σήμερα στην Τουρκία, λόγω προπαγάνδας, πολλοί πιστεύουν ότι οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Κούρδοι είναι κακοί και δεν πρέπει να έχουν δικαιώματα».
Ο διωκόμενος από το τουρκικό καθεστώς διανοούμενος Μεχμέτ Εφέ Τσαμάν, που ζει αυτοεξόριστος στον Καναδά τα τελευταία χρόνια και μπορεί να μιλάει ελεύθερα, έγραψε πρόσφατα σε ένα άρθρο του ότι οι Τούρκοι αντιλαμβάνονται ως αδικία που πρέπει να διορθωθεί ότι Ελλάδα κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου, προβάλλοντας επιχειρήματα όπως: «Μα το Αιγαίο είναι μία μεγάλη θάλασσα! Ας τη διαιρέσουμε σε δύο ίσα τμήματα» (εξού και το περίφημο καζάν-καζάν, δηλαδή win-win, του Ερντογάν). Αυτά τα επιχειρήματα όμως, όπως επισημαίνει, είναι αποκομμένα και από την πραγματικότητα και από το Δίκαιο, αφού τα κυριαρχικά δικαιώματα και τα σύνορα των κρατών καθορίζονται από τις διεθνείς Συνθήκες και το διεθνές Δίκαιο και «τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στα νησιά του Αιγαίου είναι αναμφισβήτητα».
«Αυτό που η Τουρκία αντιλαμβάνεται ως πρόβλημα, είναι η εγγύτητα κάποιων ελληνικών νησιών προς την ακτή της» εξηγεί ο καθηγητής Μεχμέτ Εφέ Τσαμάν. «Αυτό όμως δεν αλλάζει την πραγματικότητα. Εκτός από την Ίμβρο την Τένεδο τα Πριγκιπονήσια και όλα τα νησιά, νησάκια και βραχονησίδες που βρίσκονται σε απόσταση τριών μιλίων από την Ανατολία, όλα τα άλλα νησιά, νησάκια και βραχονησίδες ανήκουν στην Ελλάδα. Δεν είναι δυνατόν να λάβουμε σοβαρά υπόψιν κουβέντες καφενείου του τύπου: "Μα, αυτό είναι υπερβολικό". Η Συνθήκη της Λωζάνης υπογράφηκε το 1923 και τα νησιά έμειναν στην Ελλάδα... Η Τουρκία δεν πρόβαλε κάποια αντίρρηση τότε σε αυτό, ούτε υπήρχε, άλλωστε, κάποιο νομικό έδαφος για κάτι τέτοιο».
Ο Τούρκος διανοούμενος επισημαίνει επίσης ότι ενώ «τα νησιά, όπως και η ηπειρωτική χώρα, έχουν δικαιώματα σε υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα και ΑΟΖ, αυτό η Τουρκία δεν το δέχεται».
Ο Μεχμέτ Εφέ Τσαμάν όμως απάντησε και στον πολεμοχαρή σύμμαχο του Ερντογάν: «Ο Περιντσέκ δηλώνει πως αυτή η ιστορία λύνεται με πόλεμο. Συμφωνείτε με αυτό; Αν η απάντησή σας είναι ναι, τότε σας έχω ένα κακό νέο. Αυτό δεν είναι πατριωτισμός. Αυτό λέγεται επεκτατισμός».
«Η Τουρκία σήμερα δυναμιτίζει τα θεμέλια της Συνθήκης της Λωζάνης. Αν αυτό το έκανε η Ελλάδα, η Άγκυρα θα έπρεπε να την υπερασπιστεί με όλο της το σθένος γιατί η Συνθήκη της Λωζάνης ήταν που κατέστησε άκυρη τη Συνθήκη των Σεβρών...» υποστηρίζει. «Η Τουρκία μοιάζει στριμωγμένη στο κείμενο της Λωζάνης, που αποτελεί όμως την εγγύηση για την ύπαρξη της. Δεν σκέφτεται ποια θα ήταν η εναλλακτική. Συγχωρέστε με, αλλά αυτή δεν είναι μία πολύ έξυπνη θέση κι επιπλέον είναι μία θέση νομικά και ηθικά αδύναμη. Και το σημαντικότερο, είναι μία επικίνδυνη θέση... Ελπίζω ότι οι ταραχοποιοί στην Άγκυρα και μερικοί τυχοδιώκτες δευτεροκλασάτοι αξιωματικοί με προφίλ σαν του Ενβέρ Πασά, να μη ρίξουν τη χώρα στη φωτιά».
Ο Ενβερ Πασάς, με τον οποίο παρομοιάζουν όλο και πιο πολλοί τον Ερντογάν τελευταία, ήταν Οθωμανός στρατιωτικός και πολιτικός, ένας από τους ηγέτες του Κινήματος των Νεοτούρκων, που προώθησε το ιδεολόγημα του Παντουρκισμού με μια σειρά από προσωπικούς τυχοδιωκτικούς σχεδιασμούς και καταστροφικό αποτέλεσμα. Έχει ταυτιστεί με τη γενοκτονία των Αρμενίων και με την ταπεινωτική για τους Τούρκους ήττα της μάχης του Σαρίκαμις.
Άλλη μία παρομοίωση που γίνεται όλο και πιο συχνά τελευταία από πολλούς αναλυτές και την επισημαίνει και ο Τούρκος καθηγητής Μ. Caman, είναι εκείνη που παρομοιάζει το τουρκικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» (Mavi Vatan) με το γερμανικό δόγμα του «ζωτικού χώρου» (Lebensraum), τον γεωπολιτικό στόχο της Γερμανίας στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, που σε ακόμα πιο ακραία μορφή υποστηρίχθηκε και από τη ναζιστική Γερμανία. Επί Χίτλερ το Lebensraum αποτέλεσε και ιδεολογική αρχή του ναζισμού που δικαιολογούσε την επεκτατική-ιμπεριαλιστική πολιτική της Γερμανίας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν πριν από σχεδόν έναν χρόνο εμφανίστηκε με φόντο τον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας» και έχει πει ότι στα 100 χρόνια από την ίδρυση του τουρκικού κράτους, που πλησιάζουν, θέλει να έχει επεκτείνει την επικράτεια της χώρας του και να την κάνει μεγαλύτερη από αυτήν που παρέδωσε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Τα θεμέλια αυτής της «Γαλάζιας Πατρίδας» επιχείρησε να βάλει τον περασμένο Νοέμβριο με επιστολή που κατέθεσε στον ΟΗΕ, προκαλώντας την εύλογη αντίδραση της Ελλάδας και τη χλιαρή των υπολοίπων χωρών.
Αυτή την περίοδο φαίνεται σαν κάτι να αλλάζει και να συγκροτείται ένα αντιτουρκικό μέτωπο από χώρες των οποίων τα συμφέροντα θίγονται. Όμως η Άνγκελα Μέρκελ και ο Ντόναλντ Τραμπ, με τους οποίους ο Ερντογάν διατηρεί στενές σχέσεις, παρά τις πιέσεις που δέχονται, εξακολουθούν να τον προστατεύουν για τους δικούς τους λόγους και να αρνούνται να φράξουν τον δρόμο στα ιμπεριαλιστικά σχέδιά του, εμποδίζοντας και τους άλλους (βλ. ευρωπαϊκές κυρώσεις) να το κάνουν.
Η πρόκληση της «Γαλάζιας Τουρκίας», ωστόσο, είναι ιστορική και πολύ μεγάλη για να μείνει αναπάντητη, όσο και αν κάποιοι στην Ευρώπη εξακολουθούν να αρνούνται να δουν τον ελέφαντα στο δωμάτιο.